Cerkiew św. Bazylego Wielkiego w Lesznie

Cerkiew św. Bazylego Wielkiego
w Lesznie
obecnie kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
	nr rej. A-307 z dnia 11.05.1971
	kościół parafialny
	; Widok od prezbiterium
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Leszno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Niepokalanego Poczęcia NMP w Lesznie
Wezwanie	Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (obecnie); św. Bazylego Wielkiego (poprzednio)
Historia
Data zakończenia budowy	1777
Poprzednie wyznanie	Kościół greckokatolicki
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
	Położenie na mapie gminy Medyka Leszno, cerkiew św. Bazylego Wielkiego
	Położenie na mapie Polski Leszno, cerkiew św. Bazylego Wielkiego
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Leszno, cerkiew św. Bazylego Wielkiego
	Położenie na mapie powiatu przemyskiego Leszno, cerkiew św. Bazylego Wielkiego
	49°51′00,6″N 22°57′02,8″E/49,850167 22,950778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Wasyla Wielkiego w Lesznie – drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Lesznie (dawniej Poździaczu).

Od 1957 użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.

Obiekt włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

Cerkiew została zbudowana w 1737 na miejscu starszej drewnianej świątyni. Remontowana w 1939. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej opuszczona., Kolejne remonty przeprowadzono w 1967, 1971 oraz 1989. W czasie ostatniego z nich zastąpiono gontowe pokrycie dachu blachą miedzianą, zakryto polichromię we wnętrzu boazerią. Przy poszerzaniu wejścia zniszczono też stare nadproże z datą budowy cerkwi^[2].

Elewacja południowa
Elewacja frontowa ze współczesną dzwonnicą
Elewacja północna

Architektura i wyposażenie

Główna część stanowi nawa, przy niej znacznie niższe prezbiterium i babiniec. Nawa jest w dolnej części czworoboczna, w górnej ośmioboczna, z cebulastym, ośmiobocznym hełmem. We wschodnim masywie nawy kryłosy (miejsca po obu stronach ikonostasu przeznaczone dla chórzystów i psalmistów). Wzdłuż ścian biegnie szeroki, niski okap, tworzący podcienia. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, ze sklepieniem kolebkowym wewnątrz. Dach nad prezbiterium kalenicowy, pięciopołaciowy z kalenicą poniżej okapu dachu nawy.

Oryginalny ikonostas został przeniesiony do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i umieszczony w cerkwi z Grąziowej.

Cerkiew należy do najcenniejszych zabytków architektury cerkiewnej na terenie Polski.

Otoczenie świątyni

W 2000 zawaliła się drewniana dzwonnica datowana na przełom XVI i XVII w. Była to najstarsza i największa pod względem gabarytowym drewniana dzwonnica w Polsce. Planuje się jej restytucję ale przy drugiej w Lesznie cerkwi greckokatolickiej Trójcy Świętej^[2].

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-07-17] .
↑ ^a ^b Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 152,153. ISBN 978-83-61577-68-3.

Bibliografia

Dmytro Błażejowśkyj, Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828–1939), Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X

[Zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-07-17] .

[Zieliński-2] Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 152,153. ISBN 978-83-61577-68-3.

[1]

[2]