Cerkiew Świętego Andrzeja w Kijowie

cerkiew Świętego Andrzeja
Андріївська церква
	nr rej. 80-385-0036
	cerkiew przedstawicielstwa Patriarchatu Konstantynopolitańskiego
	; Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Miasto wydzielone	Kijów
Miejscowość	Kijów
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański
	stauropigia
Wezwanie	św. Andrzeja
Wspomnienie liturgiczne	30 listopada/13 grudnia
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1744
Data zakończenia budowy	1753
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Poprzednie wyznanie	Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny (2008–2018)
Fundator	Elżbieta Romanowa
Dane świątyni
Styl	barokowy
Architekt	Bartolomeo Rastrelli
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość; • długość; • szerokość	; • cegła; 46 m; 30 m; 23 m
Kopuła; • liczba kopuł	; 5
	Położenie na mapie Kijowa cerkiew Świętego Andrzeja
	Położenie na mapie Ukrainy cerkiew Świętego Andrzeja
	Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego cerkiew Świętego Andrzeja
	50°27′32,0″N 30°31′05,0″E/50,458889 30,518056
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cerkiew Świętego Andrzeja^[1] (ukr. Андріївська церква) – barokowa osiemnastowieczna cerkiew w Kijowie, przy ulicy Zjazd św. Andrzeja.

Historia

Świątynia została zbudowana z inicjatywy carycy Elżbiety w latach 1744–1753 według projektu Bartolomeo Rastrellego na miejscu wcześniejszej cerkwi Podwyższenia Krzyża Świętego. Według legendy wzgórze to mijał w czasie swojej podróży w 40 r. św. Andrzej i wskazał je jako miejsce, gdzie za sprawą bożą powstanie miasto i wspaniała świątynia^[2]. Pracami budowlanymi kierował Iwan Miczurin, rokokową dekorację wnętrza wykonali według pomysłów Rastrellego O. Antropow, H. Lewicki, I. Wyszniakow i P. Borispolec. Do budowy obiektu zużyto łącznie dwadzieścia trzy i pół tysiąca cegieł. Kamień węgielny caryca położyła osobiście^[3].

W 1892 uderzenie pioruna zniszczyło część cerkiewnego wyposażenia, odrestaurowanego po 1963 na podstawie oryginalnych projektów Rastrellego. Wcześniej, od 1958, obiekt zamieniono na muzeum, które to funkcje pełnił przez 50 kolejnych lat. W latach 1978–1979 miała miejsca częściowa restauracja cerkwi. Ponowny remont został przeprowadzony w latach 1992–2000.

W 2008 cerkiew, decyzją prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki, została przekazana niekanonicznemu Ukraińskiemu Autokefalicznemu Kościołowi Prawosławnemu^[4].

Po uznaniu 11 października 2018 r. kanoniczności UAKP przez Patriarchat Konstantynopolitański, cerkiew św. Andrzeja stała się – na wniosek prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki – świątynią przedstawicielstwa tegoż Patriarchatu, co zaaprobowała 18 października 2018 r. Rada Najwyższa Ukrainy^[5]^[6].

W latach 2015–2020 świątynia została gruntownie odrestaurowana^[7]^[8]^[9].

Architektura

Ikonostas

Cerkiew ma 46 metrów wysokości, 30 długości i 23 szerokości. Jest wzniesiona na planie krzyża, z jedną kopułą główną i czterema wieżyczkami zwieńczonymi mniejszymi kopułami. Wejście do cerkwi prowadzi przez czternastometrowe schody. Ze wszystkich stron obiekt zdobią rzędy korynckich pilastrów oraz złocone płaskorzeźby z motywami roślinnymi. Okna cerkwi są okrągłe lub półokrągłe (na poziomie głównej kopuły). Cerkiewny ikonostas wykonali w latach 1754–1761 Antropow i Wyszniakow, którzy namalowali również ikony zesłania Ducha Świętego, kazania na górze i Ostatniej Wieczerzy, a na ścianach transeptów malowidła Wybór wiary przez księcia Włodzimierza i Nauczanie Scytów przez apostoła Andrzeja.

W kulturze

Polski poeta romantyczny Seweryn Goszczyński napisał wiersz Cerkiew św. Andrzeja. Utwór został zainspirowany wizytą poety w świątyni w roku 1825^[10].

Przypisy

↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
↑ O. Aleksejczuk, Kijów i okolice, Pascal, Bielsko-Biała, 2006, s. 93 ISBN 83-7304-546-5
↑ O. Aleksiejczuk, Kijów i okolice, Pascal, Bielsko-Biała, 2006, s. 93 ISBN 83-7304-546-5
↑ Украинской автокефальной православной церкви отдают Андреевскую церковь
↑ Петро Порошенко пропонує передати Андріївську церкву Вселенському патріарху. andriyivska-tserkva.kiev.ua, 16 października 2018. [dostęp 2018-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-18)]. (ukr.).
↑ Рада передала Андріївську церкву в користування Вселенському патріархату. unian.ua, 18 października 2018. [dostęp 2018-10-18]. (ukr.).
↑ Андріївська церква. Ставропігія Вселенського Патріарха в Києві. andriyivska-tserkva.kiev.ua. [dostęp 2019-11-11]. (ukr.).
↑ Представництво Константинополя в Києві очолив архімандрит Михаїл (Аніщенко). kyrios.org.ua, 13 stycznia 2019. [dostęp 2020-11-11]. (ukr.).
↑ У Андріївській церкві проведуть першу Службу після 5 років реставрації. risu.ua, 2 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-02]. (ukr.).
↑ JaninaJ. Rosnowska JaninaJ., Goszczyński, Warszawa 1977, s. 105 .

[1] Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.

[2] O. Aleksejczuk, Kijów i okolice, Pascal, Bielsko-Biała, 2006, s. 93 ISBN 83-7304-546-5

[3] O. Aleksiejczuk, Kijów i okolice, Pascal, Bielsko-Biała, 2006, s. 93 ISBN 83-7304-546-5

[4] Украинской автокефальной православной церкви отдают Андреевскую церковь

[and1-5] Петро Порошенко пропонує передати Андріївську церкву Вселенському патріарху. andriyivska-tserkva.kiev.ua, 16 października 2018. [dostęp 2018-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-18)]. (ukr.).

[6] Рада передала Андріївську церкву в користування Вселенському патріархату. unian.ua, 18 października 2018. [dostęp 2018-10-18]. (ukr.).

[7] Андріївська церква. Ставропігія Вселенського Патріарха в Києві. andriyivska-tserkva.kiev.ua. [dostęp 2019-11-11]. (ukr.).

[8] Представництво Константинополя в Києві очолив архімандрит Михаїл (Аніщенко). kyrios.org.ua, 13 stycznia 2019. [dostęp 2020-11-11]. (ukr.).

[9] У Андріївській церкві проведуть першу Службу після 5 років реставрації. risu.ua, 2 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-02]. (ukr.).

[10] JaninaJ. Rosnowska JaninaJ., Goszczyński, Warszawa 1977, s. 105 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]