Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani
Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Kotani – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka w Kotani z 1782.
 nr rej. A-66 z dnia 31.01.1985[1]
| |||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Krempna  | |||||||||||
 49°31′35,7″N 21°28′16,9″E/49,526583 21,471361
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Obecnie rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.
Obiekt wpisany na listę zabytków w 1985 i włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.
Historia
edytujW 1763 Franciszek Ferdynand Lubomirski wydał dokument donacyjny, w którym przekazał teren pod budowę cerkwi. Cerkiew wzniesiona została w 1782[2] jako filialna cerkiew greckokatolicka parafii w Krempnej. Pierwszy remont świątyni przeprowadzono w 1841, następny pod koniec XIX wieku, a generalny w latach 30. XX w. Po wyludnieniu wsi po II wojnie światowej nieużytkowana i opuszczona cerkiew niszczała. Dopiero w latach 1962–63 doczekała się kapitalnego remontu. Cerkiew rozebrano, zakonserwowano i złożono z powrotem dokonując niezbędnych napraw i uzupełnień. Dach przykryto gontem. Ikonostas zabrano do Muzeum Ikon w Łańcucie. Remont w latach 2001–2004 polegał na naprawie wieży oraz poszycia nawy i sanktuarium. W 2010 część ikonostasu powróciła do świątyni, a w 2012 część wyposażenia.
-
Elewacja frontowa -
Ikonostas -
Widok od strony północnej
Architektura i wyposażenie
edytujJest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Nad babińcem wysoka wieża konstrukcji ramowej o pochyłych ścianach, z izbicą na górze zwieńczoną pozorną latarnią. Wieża z zachatą. Nad nawą i prezbiterium łamany dach konstrukcji namiotowej z niewielkimi baniami i kutymi krzyżami.
Wewnątrz nad nawą i prezbiterium kopuły zrębowe, strop płaski w babińcu. Babiniec obiega chór muzyczny. Na zrębie kopuły nawy nad przejściem do prezbiterium 16 ikon dawnego ikonostasu z przełomu XVII i XVIII w. Z wyposażenia znajduje się: nastawa ołtarzowa z kopią ikony Kosmy i Damiana z XVII-w., lichtarze ołtarzowe, feretron, dwie chorągwie i pojedyncze ikony.
-
Elewacja wschodnia -
Cmentarz przycerkiewny -
Lapidarium
Wokół cerkwi
edytujW 1963 wokół cerkwi utworzono lapidarium z 22 zabytkowych kamiennych nagrobków i figur przydrożnych z Nieznajowej, Żydowskiego i Ciechani). Cerkiew otacza ogrodzenie z gontowym daszkiem i bramą z XIX w. Na terenie przycerkiewnym znajdują się kamienne nagrobki, których konserwację przeprowadzono w 2005.
Inne
edytujŚwiątynia należy do najbardziej typowych budowli sakralnych wznoszonych na zachodniej Łemkowszczyźnie, dlatego też w skansenie we Lwowie zbudowano jej wierną kopię.
-
Lapidarium -
Ogrodzenie z bramą -
Okno
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-03].
- ↑ Zbigniew Muzyk, Cerkwie, Wydawnictwo Fundacja, Nowy Sącz 2000, str.9
Bibliografia
edytuj- Dmytro Błażejowśkyj - "Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939)", Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
- Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, str.152-154 ISBN 83-89188-08-2
- Krzysztof Zieliński, Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2015, str.125 ISBN 978-83-61577-68-3