Cerekwica (województwo dolnośląskie)
wieś w województwie dolnośląskim
Cerekwica (niem. Zirkwitz) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Trzebnica.
| wieś | |
_ID_597897.jpg) Kościół św. Wawrzyńca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011-03) |
398[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DTR |
| SIMC |
0881390 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego  | |
Położenie na mapie gminy Trzebnica  | |
 51°18′51″N 17°07′37″E/51,314167 17,126944[1]
| |
Cerekwica uzyskała lokację miejską w 1252 roku, zdegradowana w 1742 roku[4].
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Toponimika nazwy wsi
edytujNazwa wsi Cerekwica wskazuje, że już we wczesnym średniowieczu (XI/XII w.) istniał w tej miejscowości kościół. Przypuszczalnie był on drewniany, a w XV wieku zbudowano kościół murowany. 12 marca 1262 książę Henryk III Biały wydał zezwolenie na lokację Cerekwicy na prawie magdeburskim[5].
Notowane nazwy wsi na przestrzeni wieków[6]:
- Circvice – 1155 r. – pierwsza zachowana wzmianka historyczna.
- Cyrcviza – 1228 r.
- Cerekuiz – 1243 r.
- Cerequiz – 1245 r.
- Cerekuicz – 1247 r.
- Cerequic – 1251 r.
- Cirquich – 1255 r.
- Cerekcuiz – 1267 r.
- Cyrekwicz – 1301 r.
- Cyrquice – 1305 r. w księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305[7][8].
- Cirquicz – 1326
- Czerquicz – 1334
- Cirkvicz – 1355
- Cirkowicz – 1417
- Cirquitz – 1748
- Zirkwitz – 1789
- Cerekwica – 1946
Historia
edytujPierwsza wzmianka w 1138, kiedy to Cerekwica przejęła na pewien czas (do 1146) od pobliskiej Trzebnicy prawa targowe. W latach 1252–1742 miasto[9].
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:
- Kościół rzymskokatolicki parafialny pw. św. Wawrzyńca
- Z XV w. Ostatnia przebudowa obecnego murowanego obiektu miała miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku. W 1910 roku zbudowano dzwonnicę z trzema dzwonami; jeden z nich odlano po I wojnie światowej ku czci poległych na tej wojnie mieszkańców parafii Cerekwica. W czasie II wojny światowej zdjęto dwa dzwony, które przetopiono dla celów wojennych. Gruntowny remont fundamentów, ścian zewnętrznych kościoła i wieży przeprowadzono wiosną i latem 2002 roku. Po wojnie zachował się olejny obraz przedstawiający św. Wawrzyńca. Stacje drogi krzyżowej pochodzą z 1886 roku. Marmurowa chrzcielnica pochodzi z 1913 roku, wykonana została w Monachium. Okna witrażowe z postaciami apostołów Piotra i Pawła, zwiastowania Najświętszej Marii Panny, Świętej Rodziny i Serca Jezusowego były wykonane we Wrocławiu w latach 1895–1903. W 2006 roku zostało odnowione wnętrze, w roku 2010 został przeprowadzony remont zewnętrzny budowli. Organizacyjnie kościół należy do dekanatu trzebnickiego.
- Dawne założenia parkowe
- Pochodzące z XIX w. założenia parkowe obejmują obecnie niewielki i mocno zaniedbany fragment, w którym występuje wiele starych i dorodnych drzew, w tym kilkanaście pomników przyrody obejmujących: grupę 10 cisów, miłorząb dwuklapowy, 6 dębów szypułkowych (w tym 3 szt. jako grupa drzew), 2 szt. platanów klonolistnych, 6 szt. jesionów wyniosłych i jeden okaz klonu jaworu.[11].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14794
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 141 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 24-25.
- ↑ A. Jureczko, Henryk III Biały. Książę wrocławski (1247–1266), Kraków 2007, s. 136.
- ↑ Zur Geschichte von Zirkwitz und Senditz im Kreis Trebnitz in Schlesien.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 458.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 176. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Przyroda Dolnego Śląska [online], przyrodniczo.pl [dostęp 2018-11-19] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Cerekwica, Cerkiew (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 535.
- Zirkwitz al. Czirkiew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 624.
- Cerekwica, niem. Zirkwitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 295.