Calosoma
Calosoma – rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych i plemienia Carabini. Zwyczajowo określany jako liszkarz[1] lub tęcznik. Wszystkie gatunki z tego rodzaju podlegają w Polsce ochronie gatunkowej[2].
| Calosoma | |
| (Weber, 1801) | |
 Tęcznik liszkarz | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Calosoma |
.jpg)
Opis
edytujDuże chrząszcze. Przedstawiciele tego rodzaju posiadają żuwaczki silnie poprzecznie pomarszczone, przedplecze silnie poprzeczne oraz trzeci człon czułków długi z wyraźnym kilem po zewnętrznej stronie, którymi to cechami wyróżniają się spośród innych Carabini. Ponadto posiadają szerokie pokrywy i w pełni rozwinięte tylne skrzydła[3].
Biologia
edytujStadium larwalne trwa bardzo krótko, bo zaledwie 2 do 3 tygodni. Dorosłe żyją za to 2 do 3 lat. Zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe są aktywnymi drapieżnikami, polującymi na owady[3].
Występowanie
edytujW Europie występuje 6 gatunków[3], z czego w Polsce 5 gatunków[4]:
- Calosoma (Calosoma) sycophanta (Linneusz, 1758) – tęcznik liszkarz, liszkarz tęcznik[1]
- Calosoma (Calosoma) inquisitor inquisitor (Linneusz, 1758) – tęcznik mniejszy, liszkarz mniejszy[1]
- Calosoma (Campalita) auropunctatum auropunctatum (Herbst, 1784) – tęcznik złocisty
- Calosoma (Charmosta) investigator investigator (Illiger, 1798) – tęcznik ziarenkowaty
- Calosoma (Callisphaena) reticulatum reticulatum (Fabricius, 1787) – tęcznik marszczony
Systematyka
edytujDo rodzaju tego należy 135 gatunków. Podział na podrodzaje stosowany jest różnie. Katalog „Carabidae of the World” podaje następujące podrodzaje[5]:
- Calosoma (Blaptosoma) Gehin, 1876
- Calosoma (Callisphaena) Motschulsky, 1859
- Calosoma (Callistenia) Lapouge, 1929
- Calosoma (Callisthenes) Fischer, 1820
- Calosoma (Callitropa) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Calopachys) Haury, 1880
- Calosoma (Calosoma) (Weber, 1801)
- Calosoma (Caminara) Motschulsky, 1866b
- Calosoma (Campalita) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Carabomimus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabomorphus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabophanus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabops) Jacobson, 1900
- Calosoma (Carabosoma) Gehin, 1885
- Calosoma (Castrida) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Charmosta) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Chrysostigma) Kirby, 1837
- Calosoma (Ctenosta) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Elgonorites) Jeannel, 1940
- Calosoma (Microcallisthenes) Apfelbeck, 1918
- Calosoma (Neocalosoma) Breuning, 1927
- Calosoma (Orinodromus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Teratexis) Semenov & Znojko, 1933
Z kolei katalog „Calosoma of the World” Burschiego przyjmuje następujący podział[6]:
- Calosoma (Australodrepa) Lapouge, 1929
- Calosoma (Callistenia) Lapouge, 1929
- Calosoma (Callisthenes) Fischer, 1820
- Calosoma (Callitropa) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Calodrepa) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Calopachys) Haury, 1880
- Calosoma (Calosoma) (Weber, 1801)
- Calosoma (Camedula) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Caminara) Motschulsky, 1866
- Calosoma (Campalita) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Carabomimus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabomorphus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabophanus) Kolbe, 1895
- Calosoma (Carabops) Jacobson, 1900
- Calosoma (Castrida) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Charmosta) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Chrysostigma) Kirby, 1837
- Calosoma (Ctenosta) Motschulsky, 1865
- Calosoma (Orinodromus) Kolbe, 1895
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 134.
- ↑ Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ a b c Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987.
- ↑ Mieczysław Stachowiak: Przegląd systematyczny biegaczowatych Polski (Coleoptera, Carabidae) – wersja skrócona. 25 stycznia 2008. [dostęp 2013-12-29].
- ↑ A. Anichtchenko et al: Calosoma w Carabidae of the World. [dostęp 2014-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)].
- ↑ Sandro Bruschi: Calosoma of the World. [dostęp 2014-01-03].