C/2019 Y4 (ATLAS)
C/2019 Y4 (ATLAS) – kometa długookresowa, odkryta w grudniu 2019 r., która mogła stać się widoczna gołym okiem w pobliżu peryhelium w maju 2020[2], gdyby nie doszło do jej rozpadu w połowie kwietnia. Została odkryta za pomocą Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System, znajdującego się w pobliżu szczytu Mauna Loa, na wyspie Hawaiʻi na Hawajach[3].
 C/2019 Y4 (ATLAS) widziana przez teleskop, 19 marca 2020 | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
28 grudnia 2019 |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka | |
| Mimośród |
0,999235 ± 0,000004[1] |
| Peryhelium | |
| Aphelium | |
| Okres orbitalny | |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
45,384 ± 0,001[1]° |
| Długość węzła wstępującego |
120,572 ± 0,001[1]° |
| Argument peryhelium |
177,408 ± 0,001[1]° |
| Moment przejścia przez peryhelium |
31 maja 2020[1] |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
Historia obserwacji
edytuj
W chwili odkrycia w grudniu 2019 roku kometa C/2019 Y4 miała widomą wielkość gwiazdową 19,6m[4]. W marcu 2020 jej jasność zaczęła rosnąć szybciej, niż oczekiwano i osiągnęła wielkość gwiazdową 8m. Przewidywano wtedy, że do 1 maja kometa może pojaśnieć do 5m i być widoczna gołym okiem. W pobliżu peryhelium jej jasność miała osiągnąć maksimum, oceny jasności były jednak bardzo rozbieżne: od +2 do −6[2]. Ta druga wartość oznacza, że kometa stałaby się jaśniejsza niż planeta Wenus. Jednakże na początku kwietnia 2020 jasność komety zaczęła spadać, a obserwacje chińskich astronomów (m.in. obserwowane wydłużenie jądra) sugerowały, że się rozpada[5][6].
.png)
Rozpad jako pierwszy potwierdził astronom amator Jose de Queiros, który 11 kwietnia sfotografował 3 fragmenty komety[7][8]. Obserwacje poczynione w dniach 12–14 kwietnia 2020 w ramach The Virtual Telescope Project 2.0 pokazywały, że kometa rozpadła się na co najmniej cztery części[9][10][11]. Na kolejnych zdjęciach – z 17 kwietnia – widać dalszą fragmentację komety[12]. Fotografie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble’a 20 kwietnia[13] i 23 kwietnia 2020 wykazały istnienie około 30 fragmentów (20 kwietnia) oraz 25 fragmentów komety (23 kwietnia). Wszystkie były otoczone warkoczem pyłowym[7][8].
Efemerydy z 16 kwietnia 2020 przewidywały osiągnięcie jasności 5m około 25 maja, a najwyższą jasność pod koniec maja ok. 4m[14].
Kometa minęła Ziemię 23 maja 2020 w znacznej odległości, około 0,7809 au (116,8 mln km)[14].
Sonda Solar Orbiter przeszła w dniach 31 maja – 1 czerwca przez warkocz jonowy i 6 czerwca przez warkocz pyłowy C/2019 Y4 (ATLAS)[15][16].
Orbita
edytujKometa porusza się po bardzo wydłużonej trajektorii eliptycznej, obiegając Słońce w czasie ocenianym na około 6000 lat. W peryhelium znalazła się bliżej Słońca niż Merkury (0,25 au[1][17]). Jej orbita jest podobna do orbity Wielkiej Komety z 1844 roku, co sugeruje, że oba obiekty mogą być fragmentami jednego ciała macierzystego[2][18].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j C/2019 Y4 (ATLAS) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.) [data dostępu: 2020-04-16]
- ↑ a b c Eddie Irizarry: How to see bright Comet ATLAS. EarthSky, 2020-03-22. [dostęp 2020-03-24].
- ↑ C/2019 Y4 (ATLAS) w bazie Minor Planet Center (ang.)
- ↑ Seiichi Yoshida: C/2019 Y4 (ATLAS). [w:] aerith.net [on-line]. [dostęp 2020-03-22].
- ↑ Quanzhi Ye, Qicheng Zhang: Possible Disintegration of Comet C/2019 Y4 (ATLAS). The Astronomer’s Telegram, 2020-04-06. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
- ↑ I.A. Steele, R.J. Smith, J. Marchnat: C/2019 Y4 - confirmation of nuclear change. The Astronomer’s Telegram, 2020-04-06. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
- ↑ a b Claire Andreoli, Ray Villard, David Jewitt, Quanzhi Ye: Hubble Watches Comet ATLAS Disintegrate Into More Than Two Dozen Pieces. NASA.gov, 2020-04-28. [dostęp 2020-04-29]. (ang.).
- ↑ a b Radek Kosarzycki: Hubble obserwuje koniec życia komety ATLAS. Puls Kosmosu, 2020-04-30. [dostęp 2020-05-02].
- ↑ Gianluca Masi: C/2019 Y4 Atlas fragmentation: follow-up – 12 Apr. 2020. The Virtual Telescope Project 2.0, 2020-04-13. [dostęp 2020-04-16]. (ang.).
- ↑ Gianluca Masi: C/2019 Y4 Atlas fragmentation: further observations – 14 Apr. 2020. The Virtual Telescope Project 2.0, 2020-04-15. [dostęp 2020-04-16]. (ang.).
- ↑ Adam Hurcewicz: Rozpad komety C/2019 Y4 (ATLAS). Kosmonauta.net, 2020-04-14. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ Gianluca Masi: C/2019 Y4 Atlas fragmentation: further evolution – 17 Apr. 2020. The Virtual Telescope Project 2.0, 2020-04-18. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
- ↑ 2019Y4 HST 20200420. University of Maryland. [dostęp 2020-04-22].
- ↑ a b HORIZONS Web-Interface [online] [dostęp 2020-04-16].
- ↑ Solar Orbiter to pass trough the tails of Comet ATLAS. The European Space Agency, 2020-05-29. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: Solar Orbiter i kometa C/2019 Y4 (ATLAS). Kosmonauta.net, 2020-05-14. [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Adam Hurcewicz: Nowe informacje o C/2019 Y4 (ATLAS). Kosmonauta.net, 2020-03-17. [dostęp 2020-03-24]. (pol.).
- ↑ Kometa Atlas robi się coraz jaśniejsza. Zanosi się na kosmiczne widowisko. Dziennik Naukowy, 2020-03-24. [dostęp 2020-03-24]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Diagram orbity C/2019 Y4 (ATLAS) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Jose De Queiros, Michael Deyerler: C/2019 Y4 (ATLAS) breakup in pieces. AstroBin, 2020-04-11. [dostęp 2020-04-17].