Byszewy
Byszewy – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Nowosolna, na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. W 2021 we wsi mieszkało 520 osób[3].
| wieś | |
 Centrum wsi. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
190-204 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
520 |
| Strefa numeracyjna |
42 |
| Kod pocztowy |
92-701[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ELW |
| SIMC |
0414032 |
Położenie na mapie gminy Nowosolna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu łódzkiego wschodniego  | |
 51°49′25″N 19°37′40″E/51,823611 19,627778[1]
| |
Środowisko naturalne
edytujW Byszewach znajdują się źródła rzeki Moszczenicy[4].
W południowej części parku dworkowego znajduje się kilka 200-letnich dębów, buków, lip i modrzewi. Obecnie największym drzewem w parku jest rosnący w pobliżu stawów na południe od dworku pomnikowy dąb szypułkowy o 6-metrowym obwodzie. Drzewo jest całkowicie spróchniałe wewnątrz, siatki chronią go przed dalszymi zniszczeniami[5].
Na terenie wsi znajdują się obszary lęgowe objętych ścisłą ochroną gatunkową trzmielojada oraz srokosza[5].
Historia
edytujNajstarsze zapisy archiwalne na temat wsi pochodzą z 1391. Właścicielami byli przez długi czas członkowie rodziny Plichtów. Teodor Plichta nabył Byszewy w 1803 od poprzednich właścicieli Piotra Staniewskiego oraz Piotra i Stefana Nagórskich[6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.
Dwór
edytujW Byszewach znajduje się, wzniesiony przez Teodora Plichtę w XIX wieku, klasycystyczny dwór. Został on wybudowany na planie wydłużonego czworokąta, z gankiem wspartym na czterech kolumnach i dachem krytym gontem. Po II wojnie światowej we dworze mieściły się (doprowadzając go do ruiny) kolejno: szkoła, Urząd Bezpieczeństwa, oraz PGR. W latach 1978–1982 dwór (prawdopodobnie za sprawą Jarosława Iwaszkiewicza) przeszedł generalny remont. Dach i wnętrze zabytku (meble również) spłonęły w czasie pożaru, który wybuchł 26 stycznia 2009. W lipcu 2010 Agencja Nieruchomości Rolnych Filia w Łodzi otrzymała 70 tys. zł dotacji z budżetu Województwa Łódzkiego na prace konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane realizowane w związku z odbudową zabytkowego dworu w Byszewach. Ogłoszono też przetarg, który ma wyłonić wykonawcę remontu. Sylwetka dworu została umieszczona w logo Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.
Dwór jest silnie związany z postacią Jarosława Iwaszkiewicza, który przebywał tam w latach 1911–1913 najpierw jako korepetytor Józefa Świerczyńskiego, potem (wielokrotnie, aż do 1931) jako przyjaciel domu.
Wokół dworu znajduje się (obecnie zaniedbany) park podworski o powierzchni 2,3 ha, w którym zachowało się kilka 200-letnich dębów, lip, buków i modrzewi. Najokazalszym drzewem w parku jest prawie całkowicie spróchniały dąb „Jarosław” o ponad sześciometrowym obwodzie. W południowej części parku zachowało się wzniesienie nazywane przez Iwaszkiewicza „Świątynią dumania”.
Jarosław Iwaszkiewicz wielokrotnie, z wielkim sentymentem wracał w swojej twórczości do dworu w Byszewach, oraz doliny Moszczenicy. „Dwór z czterema kolumnami”, jak przyznaje sam autor, stał się miejscem akcji chyba najbardziej znanego jego opowiadania pt. Panny z Wilka (ekranizacja w reżyserii Andrzeja Wajdy była nominowana do Oscara). Osobne rozdziały Iwaszkiewicz poświęcił Byszewom w książkach autobiograficznych: Podróże do Polski i Książka moich wspomnień, oraz opowiadaniu Ogrody. Wyraźne motywy byszewskie da się odnaleźć też w wierszu Czerwiec: Pławienie koni należącym do cyklu Krągły rok.
Turystyka
edytujPrzez miejscowość przebiegają następujące szlaki turystyczne[7]:
Szlak po Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich – szlak pieszy
Szlak po Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich (łącznik Stare Skoszewy - Moskwa) – szlak pieszy- Szlak rowerowy po Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich
Komunikacja
edytujPrzez wieś przebiega droga powiatowa nr 24141[8][brak potwierdzenia w źródle].
Miejscowość włączona jest do sieci komunikacji autobusowej MPK Łódź: linie 91[9] oraz PKS Łódź: linia 703[10].
Sport
edytujOd 2017 we wsi działa Klub Piłkarski Byszewy[11], który jest kontynuacją wcześniej istniejącego Ludowego Zespołu Sportowego Byszewy[12]. Obecnie gra w klasie A.
W lipcu 2020 KP Byszewy, jako pierwszy klub piłkarski w gminie Nowosolna, utworzył drużynę juniorów[13].
Galeria
edytuj-
Dwór w Byszewach (widok od frontu) -
Dwór w Byszewach (widok od tyłu) -
-
Dwór po pożarze w 2009 -
Dwór po pożarze w 2009 -
Dwór w Byszewach po remoncie -
-
Dwór w Byszewach. Elewacja frontowa. -
Dwór w Byszewach. Elewacja ogrodowa. -
Dwór w Byszewach. Elewacja ogrodowa. -
Tablica informacyjna przy wejściu na teren dworu w Byszewach.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14189
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 132 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wieś Byszewy (łódzkie) [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-02] (pol.).
- ↑ Moszczenica [online], parkilodzkie.pl [dostęp 2024-04-02] (pol.).
- ↑ a b ZAŁĄCZNIK NR 1 DO ROZPORZĄDZENIA NR 5/03 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 31 lipca 2003 [online], parkilodzkie.pl, 2003 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Byszewy [online], parkilodzkie.pl [dostęp 2024-04-02] (pol.).
- ↑ Okolice Łodzi: mapa turystyczna. Wyd. I. Warszawa: PPWK, 2005. ISBN 83-7329-640-9.
- ↑ Jerzy Redzyński: Drogi w gminie Nowosolna. Na Wzniesieniach: gazeta mieszkańców gminy Nowosolna Nr 18, 06-2003. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-07)]. (pol.).
- ↑ MPK Łódź - rozkłady jazdy. [dostęp 2012-05-24].
- ↑ PKS Łódź - rozkład jazdy. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-09)]. (pol.).
- ↑ Klub Piłkarski Byszewy - informacje o klubie [online], byszewy.futbolowo.pl [dostęp 2024-04-02].
- ↑ Dariusz Piekarczyk, Pani prezes wypatrzyła męża na boisku klasy B - ZDJĘCIA [online], dzienniklodzki.pl, 4 lutego 2021 (pol.).
- ↑ Dariusz Piekarczyk, Gmina Nowosolna ma pierwszą drużynę juniorów - ZDJĘCIA [online], dzienniklodzki.pl, 15 lutego 2021 (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- artykuł o dworze w miesięczniku „Spotkania z Zabytkami”
- Byszewy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 515.
- Byszewy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 289.