Bujanka śmigłówka
Bujanka śmigłówka[1] (Systoechus ctenopterus) – gatunek muchówki z rodziny bujankowatych i podrodziny Bombyliinae. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego i Maroka po wschodnią Syberię i zachodnie Chiny.
| Systoechus ctenopterus | |||
| (Mikan, 1796) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
bujanka śmigłówka | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1796 roku przez Johanna Christiana Mikana pod nazwą Bombylius ctenopterus. Lokalizacja typowa znajduje się w Czechach[2].
Morfologia
edytujMuchówka ta osiąga od 6 do 9 mm długości ciała[3] o zwartej budowie. Oskórek ma opalizująco czarny, opylony i porośnięty długim[4], gęstym, u samca złotożółtym, a u samicy żółtym i białym owłosieniem[3].
Głowa jest wyraźnie węższa od tułowia, w widoku bocznym prawie trójkątna[4], wskutek wystającej twarzy[3]. Oczy złożone są półkuliste, o całobrzegich tylnych krawędziach[4]; u samców leżą bliżej siebie niż u samic[4][3], będąc rozstawionymi na odległość równą tej między tylnymi przyoczkami. Trzy przyoczka umieszczone są na małym wzgórku przyoczkowym; przednie z nich jest znacznie szersze od tylnych. Czułki są krótsze od głowy, drugi człon mają koralikowaty[4], trzeci zaś tak długi jak dwa poprzednie razem wzięte, wyposażony w dwuczłonową aristę oraz dołek czuciowy[3]. Policzki są bardzo wąskie[4]. Aparat gębowy ma sterczący ku przodowi ryjek[3].
Tułów jest krótki, szeroki, na przedzie wysklepiony. Skrzydła są duże[4], u nasady czerwonobrunatne, gdzie indziej przezroczyste. Komórki podstawowe radialna i medialna są takiej samej długości. Przezmianki są jasne[3]. Odnóża są długie i smukłe[4], ubarwione czarno z jasnymi kolanami[3]. Stopy wieńczą smukłe przylgi oraz długie i ostre pazurki[4].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ten zasiedla nasłonecznione skraje lasów, polany leśne, murawy kserotermiczne, skąpo porośnięte wydmy śródlądowe i piaskownie, przydroża, przytorza, parki i ogrody. Owady dorosłe latają od maja do sierpnia. Odwiedzają kwiaty celem żerowania na nektarze[1]. Larwy żerują w złożach jaj owadów prostoskrzydłych[4].
Gatunek palearktyczny[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej zamieszkuje Maroko, Algierię i Egipt. Ponadto podawany jest z Syberii, Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Izraela, Kazachstanu, Iranu oraz Sinciangu w Chinach[2]. W Polsce jest owadem pospolitym[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Systoechus ctenopterus – Bujanka śmigłówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-26].
- ↑ a b N.L. Evenhuis, D.J. Greathead: World catalog of bee flies (Diptera: Bombyliidae). Revised September 2015. Bishop Museum, 2015. s. 1-206. [dostęp 2019-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b c d e f g h Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 24 Bujanki – Bombyliidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Frank M. Hull, Bee flies of the world: the genera of the family Bombyliidae, Washington: Smithsonian Institution Press, 1973, DOI: 10.5962/bhl.title.48406, ISBN 0-87474-131-9.