Wikipedia

Budynek gimnazjum im. Króla Fryderyka II we Wrocławiu

Budynek dawnego Gimnazjum im. Króla Fryderyka II – budynek szkolny przy obecnej ul. Jedności Narodowej 117 wzniesiony dla Gimnazjum im. Króla Fryderyka II, będący następnie siedzibą kolejno: III Liceum Ogólnokształcącego, Szkoły Podstawowej nr 56, Gimnazjum nr 15, a obecnie Centrum Kreatywności Talent oraz Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 we Wrocławiu.

Gimnazjum im. Króla Fryderyka II
Friedrichsgymnasium, Friedrichs-Gymnasium, König-Friedrich-Schule
Ilustracja
Siedziba szkoły zbudowana w 1896 r. przy ul. Jedności Narodowej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Jedności Narodowej 117

Typ budynku

gmach

Kondygnacje

trzy

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum im. Króla Fryderyka II”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum im. Króla Fryderyka II”
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum im. Króla Fryderyka II”
Ziemia51°07′24,32″N 17°02′44,67″E/51,123422 17,045742
Multimedia w Wikimedia Commons
Widok dawnej szkoły od strony ul. Jedności Narodowej

Historia szkoły

edytuj
 
Willa dyrektora szkoły stojąca za szkołą, dziś nieistniejąca
 
Rzut planu parteru i I piętra szkoły
 
Korytarze szkolne fragment klatki schodowej

Pierwszą siedzibą szkoły był budynek przyległy do kalwińskiego kościoła przy obecnej ul. Kazimierza Wielkiego[1]. W kolejnych latach szkoła rozbudowywała się o internat (w latach 1767-1768)[2], a według polskojęzycznych źródeł o nowy budynek szkolny[3][4]), zaprojektowany prawdopodobnie przez Carla Langhansa[1]. Szybki przyrost liczby uczniów wymusił dokupienie w 1775 roku dodatkowego budynku przy ulicy Karlstrasse 28 (obecnie ul. Kazimierza Wielkiego 28), co również nie przyniosło spodziewanego długotrwałego efektu[3]. W 1828 szkoła przeniosła się do nowo wybudowanego budynku na posesji pod obecnym adresem pl. Wolności 8/Kazimierza Wielkiego 29[5].

W 1892 roku[6] sporządzono nowe plany dla zupełnie nowej szkoły, na działce w północnej części Wrocławia przy obecnej ul. Jedności Narodowej 117. Budowę rozpoczęto w 1893 roku według projektu Bayera i Brinckmanna z Berlina[7]; wśród projektantów wymienia się również Georga Büttnera[7][8], który był wówczas pruskim urzędnikiem budowlanym i pełnił prawdopodobnie funkcję nadzoru nad projektem. Koniec budowy przypadł na rok 1896. W tym czasie wzniesiono budynek szkolny z salą gimnastyczną oraz wybudowano osobną willę dla dyrektora[5]. Podczas II wojny światowej w szkole, od 1942 roku znajdował się Reserve Lazarett XII[9].

Osobny artykuł: Gimnazjum im. Króla Fryderyka II.

Opis architektoniczny

edytuj

Budynek szkolny, trzykondygnacyjny, został założony na planie litery "T" (wg innego źródła - wydłużonego prostokąta)[10][a]. Umieszczona w środkowej części budynku klatka schodowa rozdzielała sale lekcyjne umieszczone po zachodniej i wschodniej stronie. Na II piętrze w skrzydle wschodnim znajdowała się aula, pierwotnie z organami[10]; oba skrzydła miały mniejsze klatki schodowe[10].

Korytarz, jak i klatka schodowa, ozdobiona była glazurowaną cegłą. Architektura gmachu nawiązywała do powstających w tym samym okresie szkół zaprojektowanych przez Richarda Plüddemanna, utrzymanych w stylu neogotyckim[5]. Projekt zakładał zastosowanie wielobarwnych cegieł klinkierowych, sklepień krzyżowych i gwiaździstych na korytarzach, w klatkach schodowych i w holu oraz charakterystycznych segmentowych okien, trójkątnych szczytów z blendami i filarami[5]. Elewację budynku wykonano z czerwonej cegły klinkierowej akcentowanej cegłą innego koloru układaną w różne wzory[10]. Wejście do budynku znajduje się w osi budynku elewacji frontowej, nad nim umieszczony jest wizerunek orła pruskiego[b], a jeszcze wyżej wzniesiono wieżyczkę z zegarem[10].

Przed szkołą znajdował się dziedziniec szkolny ogrodzony kutymi kratami i z bramą zaznaczoną filarami, na których znajdowało się dawne godło szkoły[5]. Za szkołą wybudowano salę gimnastyczną oraz willę dyrektora (obecnie niezachowaną)[10].

Po 1945

edytuj

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, w nieuszkodzonym budynku od 10 lipca 1945 roku umieszczono jeden z trzech punktów Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, który zajmował się przesiedleńcami oraz Polakami przybywającymi z Zachodu[12]. W latach 1946–1965 (od 2 października 1946 roku[13]) w budynku mieściło się III Liceum Ogólnokształcące[14]. Po przeniesieniu LO do nowego gmachu przy ulicy Składowej 5, w budynku otworzono Szkołę Podstawową nr 56, a po zmianach w systemie edukacji Gimnazjum nr 15 im. Profesorów Lwowskich. W 2012 roku budynek szkolny, dzięki dotacjom z Funduszu Europejskiego i Urzędu Miasta, został poddany gruntowemu remontowi; pod nadzorem konserwatora zabytków wymieniono wówczas całą stolarkę okienną i naprawiono zegar[15]. Od końca lat 20. XXI wieku w budynku siedzibę mają Centrum Kreatywności TALENT i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2[c].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Wg Atlasu architektury Wrocławia budynek jest wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta[5], co wydaje się informacją błędną. Autorką obu artykułów o budynku jest Agnieszka Zabłocka-Kos. Wątpliwości rozwiewa zachowany rzut planu szkoły oraz widok budynku z lotu ptaka z wyraźną bryłą w kształcie litery "T".
  2. ↑ Orła po 1945 roku zatynkowano. W 2012 roku został na nowo odkryty po pracach konserwatorskich[11]
  3. ↑ W 2018 roku w budynku szkoły znajdował się obwód nr 55 do wyborów samorządowych[16]. W 2019 roku w budynku planowano m.in. utworzyć ośrodek dla niepełnosprawnych[17] lub przenieść doń Liceum Ogólnokształcące nr X[18]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Zwierz 2004 ↓, s. 178.
  2. ↑ Scheuermann 1994 ↓, s. 354.
  3. ↑ a b Zwierz 2004 ↓, s. 179.
  4. ↑ Harc 2004 ↓, s. 39-40.
  5. ↑ a b c d e f Harasimowicz 1997 ↓, s. 169.
  6. ↑ Plany budynku z 1892 roku
  7. ↑ a b Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 783.
  8. ↑ Gryglewska 1998 ↓, s. 236.
  9. ↑ Informacja na polska-org
  10. ↑ a b c d e f Eysymontt 2011 ↓, s. 783.
  11. ↑ Wrocław: Czarny, pruski orzeł powrócił
  12. ↑ Ordyłowski 1991 ↓, s. 65.
  13. ↑ Zaproszenie na rocznicę na polska-org
  14. ↑ Trójka obchodzi 70 lat – okrągły jubileusz słynnego ogólniaka
  15. ↑ Wrocław: Gimnazjum nr 15 przechodzi renowację
  16. ↑ PKW
  17. ↑ Likwidacja ośrodka dla niepełnosprawnych. Kowalczyk: Doszło do zaniedbań, jesteśmy w lesie
  18. ↑ Koniec 60-letniej tradycji X LO na Karłowicach-Różance?

Bibliografia

edytuj
  • Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
  • Gerhard Scheuermann: Das Breslau Lexikon, tom I. Laumann-Verlag Dülmen, 1994.
  • Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
  • Maria Zwierz: Wrocławskie szkoły: historia i architektura. Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2004.
  • Lucyna Harc: Szkoły protestanckie we Wrocławiu w okresie nowożytnym. w: Wrocławskie szkoły. Historia i architektura. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2004.
  • Agnieszka Gryglewska: Budynki wrocławskich szkół epoki wilhelmińskiej w: Architektura Wrocławia: Gmach. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1998.
  • Marek Ordyłowski: Życie codzienne we Wrocławiu 1945-1948. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Budynek_gimnazjum_im._Króla_Fryderyka_II_we_Wrocławiu&oldid=74605252”