Budynek Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego
Budynek Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego (pot. Żyleta[1]) – kompleks obiektów akademickich w Sosnowcu, położony przy ulicy Będzińskiej 60, w dzielnicy Pogoń. Jest on główną siedzibą Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w którym mieszczą się dwa z trzech instytutów, a także Muzeum Nauk o Ziemi.
 Budynek od strony południowej (2024) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Będzińska 60, |
| Typ budynku |
kompleks obiektów akademickich |
| Architekt |
Maria Szymańska-Zjawin |
| Wysokość całkowita |
84 m |
| Kondygnacje |
21 |
| Ukończenie budowy |
czerwiec 1982 |
| Ważniejsze przebudowy |
1999–2001; 2006–2007 |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Sosnowca  | |
 50°17′56,6″N 19°08′01,7″E/50,299056 19,133806
| |
Budynek został oddany do użytku w 1982 roku dla Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Część dydaktyczna jest najwyższym obiektem w Sosnowcu i jednocześnie najwyższym budynkiem akademickim w Polsce, liczącym 84 m wysokości.
Historia
edytuj
Początki budynku przy ulicy Będzińskiej 60 w Sosnowcu sięgają lat 70. XX wieku, kiedy to w 1973 roku w Instytucie Biologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach został założony Zakład Geografii, która stał się zalążkiem powstałego rok później Wydziału Nauk o Ziemi. Pierwszą siedzibą wydziału był budynek Szkoły Górniczej przy ulicy Szkolnej 4 w Sosnowcu[2]. W 1975 roku Wydział Nauk o Ziemi otrzymał budynek przy ulicy Partyzantów 1, który przeznaczono na potrzeby kierunku geografia, a dwa lata później przy ówczesnej ulicy R. Mielczarskiego (późniejsza ulica Będzińska) oddano do użytku budynek laboratorium[3].
Jeszcze w połowie lat 70. XX wieku rozpoczęła się budowa wysokościowca przy późniejszej ulicy Będzińskiej według projektu Marii Szymańskiej-Zjawin z Biura Studiów i Projektów Górniczych w Krakowie. Został on oddany do użytku w czerwcu 1982 roku[4], a jeszcze w tym samym roku nastąpiła pełna integracja lokalowa Wydziału Nauk o Ziemi do nowej siedziby[2]. Była to bardzo duża zmiana dla wydziału – pracownicy naukowi zyskali jednoosobowe pokoje, a także znacznie zwiększyła się przestrzeń badawcza[5].
W 1994 roku w budynku powołano Muzeum Ziemi. W 1999 roku wznowiono prace nad pierwszym etapem rozbudowy wydziału na wcześniej wykonanych fundamentach. Po dwóch latach oddano do użytku Zespół Sal Audytoryjnych, a także rozpoczęto realizację Centralnej Międzywydziałowej Auli w ramach drugiego etapu rozbudowy, którą wraz z czytelnią i częścią wystawową Muzeum Ziemi oddano do użytku w 2003 roku. W 2006 roku rozpoczęto prace nad wymianą elewacji budynku dydaktycznego wydziału[3], które ukończono rok później[6]. Po przebudowie budynek zyskał jednolitą niebiesko-srebrną kolorystykę współgrającą z niską częścią gmachu wydziału[4].
1 października 2019 roku z połączenia Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska oraz Wydziału Nauk o Ziemi powstał Wydział Nauk Przyrodniczych z siedzibą przy ulicy Będzińskiej 60[7].
Charakterystyka
edytuj
Budynek Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach położony jest przy ulicy Będzińskiej 60 w Sosnowcu[6], na terenie dzielnicy Pogoń[8]. Jest on główną siedzibą wydziału, w którym mieszczą się dwa z trzech instytutów naukowych: Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej oraz Instytut Nauk o Ziemi. Trzeci z instytutów, Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska, siedzibę ma przy ulicy Jagiellońskiej 28 w Katowicach[7].
Jest to kompleks obiektów akademickich składający się z trzech połączonych ze sobą części: budynku dydaktycznego, budynku zespołu sal audytoryjnych i auli oraz budynku laboratoryjnego[9]. Część dydaktyczna gmachu to wysokościowiec[6], będący najwyższym budynkiem w Sosnowcu i jednocześnie najwyższym budynkiem akademickim w Polsce[5]. Jego wysokość całkowita wynosi 84 m[1] (bądź 90 m[6]). Bryłę wysokościowca tworzą trzy smukłe prostopadłościenne segmenty. Od strony północnej i południowej do środkowego trzonu o wysokości 21 kondygnacji przylegają niższe, 19-kondygnacyjne części. Front budynku znajdujący się od strony południowej został pierwotnie zaakcentowany wspornikowo wysuniętą kondygnacją pierwszego piętra oraz masywnym, żelbetowym zadaszeniem wejścia[4]. Na ostatnich piętrach gmachu Wydziału mieści się stacja meteorologiczna[10], a na szczycie znajduje się także taras widokowy[1]. Komunikację wewnątrz budynku zapewniają windy dojeżdżające do 18. piętra (dwa dźwigi osobowe i jeden towarowy)[11], a także dwie klatki schodowe, w tym jedna ewakuacyjna. Szerokość korytarzy wewnątrz budynku dydaktycznego wynosi 170 cm[9].
Zespół sal audytoryjnych i auli, a także część laboratoryjna są czterokondygnacyjne[9].
W budynku WNP działa także Muzeum Nauk o Ziemi. Posiada ono w swoich zbiorach głównie okazy geologiczne prezentowane w przestrzeniach holu parteru budynku oraz pierwszego i drugiego piętra[12]. Gmach jest także miejscem organizacji giełdy minerałów, której towarzyszą sesje popularnonaukowe[13]. Ponadto z dachu części dydaktycznej gmachu organizowane są skoki na linie[14].
Wejście główne do budynku znajduje się od strony ulicy Będzińskiej, w pobliżu makiety dinozaura[9], a przy ulicy znajduje się przystanek autobusowo-tramwajowy ZTM Pogoń Akademiki[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Biuro Współpracy z Gospodarką: 25_sosnowiec. us.edu.pl, 2022-02-02. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego: Historia. www.wnoz.us.edu.pl, 2017. [dostęp 2024-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-11)]. (pol.).
- ↑ a b Instytut Nauk o Ziemi: Historia Wydziału Nauk o Ziemi - Kalendarium. us.edu.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b c Sylwester Fertacz, IV Historia i nowoczesność – budynki Uniwersytetu. Stare i nowe, [w:] 50 lat Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Historia, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2017, s. 142 (pol.).
- ↑ a b Co widać z dachu sosnowieckiej Żylety?. sosnowiec.naszemiasto.pl, 2017-08-26. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b c d Urbanity: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. www.urbanity.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b Wydział Nauk Przyrodniczych: O Wydziale. us.edu.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Portal ZSIP [online], www.zsip.sosnowiec.pl [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ a b c d Uniwersytet Śląski w Katowicach: Dostępność architektoniczna: Sosnowiec, ul. Będzińska 60. us.edu.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Tomasz Bienek: W krajowej czołówce. sosnowiec.naszemiasto.pl, 2005-09-07. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Żyleta w Sosnowcu: co widać z dachu Zagłębia?. sosnowiec.naszemiasto.pl, 2013-07-15. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych: Muzeum Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. muzeauczelniane.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Giełda minerałów w Sosnowcu. Zobaczcie ciekawe okazy i piękną biżuterię. bedzin.naszemiasto.pl, 2015-11-07. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ DreamJump: Sosnowiec 80 m. www.dreamjump.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 2023-06-09. [dostęp 2024-02-04]. (pol.).