Budynek Kasy Oszczędności w Ropczycach
Budynek Kasy Oszczędności w Ropczycach – budynek znajdujący się przy ulicy Mickiewicza 10, w Ropczycach, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w województwie podkarpackim. W 2016 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa podkarpackiego pod numerem A-1419.
 nr rej. A-1419 z 13.09.2016[1]
| |
 Budynek dawnej Kasy Oszczędności w Ropczycach według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Mickiewicza 10 |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1905 |
Położenie na mapie Ropczyc  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu ropczycko-sędziszowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Ropczyce  | |
 50°03′12,4528″N 21°36′54,0508″E/50,053459 21,615014
| |
Historia
edytujBudynek został zaprojektowany w 1903 roku przez architekta Jana Sas-Zubrzyckiego[2]. Wybudowany w 1905 roku[3], przy głównej ulicy Ropczyc, obecnie ulicy Mickiewicza 10, jako siedziba Kasy Oszczędności. W 1930 roku nazwa właściciela obiektu uległa zmianie na Komunalna Kasa Oszczędności, a później Powiatowa Kasa Oszczędności. Przeznaczenie budynku zmieniło się w 1943 roku, w budynku działały warsztaty szkolne filii Szkoły Mechanicznej w Dębicy. Przejściowo w latach 50. XX wieku w obiekcie funkcjonowała Gminna Kasa Spółdzielcza[4]. W latach 2000–2009 budynek był użytkowany przez Wyższą Szkołę Inżynierii i Ekonomii, a następnie przez Zespół Szkół im. ks. dra Jana Zwierza w Ropczycach. Od 2018 roku w obiekcie swoją siedzibę ma samorządowa instytucja kultury pod nazwą Powiatowe Centrum Edukacji Kulturalnej w Ropczycach[5].
Opis architektoniczny
edytujBudynek jest wymurowany z cegły, w stylu eklektycznym[4], dwukondygnacyjny, na planie prostokąta, nakryty wielospadowym dachem[4], pięcioosiowy, z centralnie położonym ryzalitem zwieńczonym szczytem, wyższym od całego gmachu[2].
W pierwszej kondygnacji elewacji frontowej i bocznych znajdują się przemiennie pasy cegły i kamienia (piaskowca). Podobny pas z kamienia znajduje się na wysokości piętra[4].
Na wysokości stropu parteru widoczny jest kostkowy gzyms kordonowy, powyżej motyw dekoracyjny wykonany z żółtej cegły. Cały budynek obiega gzyms koronujący oraz umieszczony poniżej kroksztynowy fryz arkadkowy z żółtej i czerwonej cegły. W narożnikach górnej kondygnacji zastosowano kamienne ciosy[4]. Elewacja tylna w części parterowej nie posiada dekoracji, w części piętra zastosowano motyw dekoracyjny z jasnej cegły[4].
Okna w części parterowej, zarówno w elewacji frontowej (także w ryzalicie), jak i bocznych są zamknięte łukiem kotarowym i mają ozdobne obramienia z tynku imitującego kamień, ze stylizowanymi kluczami. W drugiej kondygnacji prostokątne okna są zwieńczone nadokiennikami o łuku odcinkowym z kluczem, wykonane z jasnej i czerwonej cegły[4].
W ryzalicie umieszczony jest kamienno-ceglany portal, który zamknięty jest łukiem odcinkowym i zwieńczeniem z wolutami[2], flankowanych sterczynami, ze stylizowaną tarczą herbową umieszczoną centralnie[4]. W drugiej kondygnacji znajdują się trzy duże okna zamknięte półkoliście łukami z żółtej cegły[2]. Poniżej otworów okiennych umieszczono prostokątne płyciny imitujące pseudobalustradę[4]. W ryzalicie znajduje się wejście główne do budynku[4]. Z tyłu, od strony południowej umieszczono drugie wejście do obiektu (po schodkach)[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c d Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2017, s.94-95, ISBN 978-83-65080-63-9.
- ↑ Rejstr zabytków. Powiat ropczycko-sędziszowski. wuozprzemysl.pl. [dostęp 2023-05-11].
- ↑ a b c d e f g h i j k Inga Kunysz: Dokumentacja. Karta biała. zabytek.pl. [dostęp 2023-05-11].
- ↑ Adaptacja zabytkowego budynku Kasy Oszczędności na Powiatowe Centrum Edukacji Kulturalnej w Ropczycach. modernizacjaroku.org.pl. [dostęp 2023-05-11].