Budynek Azylu Miejskiego w Katowicach

Budynek Azylu Miejskiego w Katowicachbudynek użyteczności publicznej w Katowicach, położony przy ulicy P. Pośpiecha 14, powstały w 1929 roku w stylu funkcjonalistycznym. Zaprojektowali go Władysław Czerny-Szwarcenberg i Lucjan Sikorski. Pierwotnie mieścił się w nim Azyl Miejski, od 1943 roku szpital dziecięcy, natomiast od 2003 roku jest siedzibą Powiatowego Urzędu Pracy w Katowicach.

Budynek Azylu Miejskiego
w Katowicach
Ilustracja
Budynek dawnego azylu od strony ulicy ks. P. Pośpiecha
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. ks. P. Pośpiecha 14,
40-852 Katowice

Typ budynku

dawny Azyl Miejski

Styl architektoniczny

funkcjonalizm

Architekt

Władysław Czerny-Szwarcenberg i Lucjan Sikorski

Inwestor

Magistrat Miasta Katowice

Rozpoczęcie budowy

1928

Ukończenie budowy

1929

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Budynek Azylu Miejskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Budynek Azylu Miejskiego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Budynek Azylu Miejskiego”
Ziemia50°15′44,4″N 19°00′05,0″E/50,262333 19,001389

Historia

edytuj

Instytucja Azylu Miejskiego, podległa Wydziałowi Opieki Społecznej magistratu w Katowicach, od 1925 roku swoją siedzibę miała w prowizorycznym baraku przy ulicy Wojewódzkiej 60. Budynek ten jednak nie spełniał norm, dlatego też dla tej instytucji w 1927 roku zaprojektowano nowoczesny gmach, którego autorami jest dwóch architektów: Władysław Czerny-Szwarcenberg i Lucjan Sikorski. Został on oddany do użytku 1 października 1929 roku, w zachodniej części miasta, w Załężu. Był to wówczas najnowocześniejszy tego typu obiekt w Polsce, wzorowany na azylu wiedeńskim[1]. Początkowo nowy gmach miał powstać w Bogucicach przy obecnej ulicy Katowickiej, lecz przeciwko tej lokalizacji zaprotestowały Zakłady Hohenlohego, gdyż ich kopalnie wydobywały w miejscu planowanego gmachu węgiel kamienny[2].

Azyl zaczął przyjmować pierwszych potrzebujących w 1931 roku[3]. Budynek ten wówczas składał się w dwóch części: męskiej i żeńskiej. Dodatkowo w azylu znajdowały się łaźnie z natryskami, wspólne sale do dezynfekcji, sale sypialne, warsztaty rzemieślnicze dla mężczyzn i pralnie dla kobiet, a także kuchnia. Pobyt w azylu był częściowo odpłatny. Do azylu przesiedlano najbiedniejszych mieszkańców Katowic, w tym z kolonii Amandy[1]. W 1936 roku z azylu skorzystały 2882 osoby[3].

W 1943 roku w budynku Azylu Miejskiego powstał Szpital Dziecięcy[1]. W 1945 roku szpital ten został zdewastowany przez wkraczającą Armię Czerwoną. Został on reaktywowany przez dr. Stanisława Roszka i siostry jadwiżanki[4]. W 1948 roku przy ulicy Macieja 10 oddano do użytku na cele szpitalne drugi budynek szpitala dziecięcego – gmach ten powstał w 1938 roku jako miejski przytułek dla dzieci (późniejsza siedziba Izby Wytrzeźwień)[3]. W 1957 roku Szpital Specjalistyczny dla Dzieci w Katowicach-Załężu posiadał 215 łóżek w dwóch budynkach. W obydwu budynkach znajdowały się kotłownie, pralnie i kuchnie. Przynajmniej trzykrotnie planowano rozbudować szpital poprzez połączenie obydwu budynków[5]. Do 1971 roku ze szpitala zwolniono wszystkie jadwiżanki[3].

Szpital Miejski dla Dzieci nr 3[5] funkcjonował do końca XX wieku[1]. Przeniósł się on do Szpitala Klinicznego nr 6 Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki, oddanego do użytku 29 maja 1999 roku[5]. W budynku dawnego Azylu Miejskiego od listopada 2003 roku funkcjonuje Powiatowy Urząd Pracy w Katowicach. W tym czasie przebudowano budynek – w narożniku powstała przeszklona dwupoziomowa sala obsługi petentów[5].

Architektura

edytuj

Budynek dawnego Azylu Miejskiego został wybudowany przez Magistrat Miasta Katowice[1] jako dwubryłowy gmach, którego skrzydła łączyła część narożna, gdzie powstały wejścia (jedno dla mężczyzn, a drugie dla kobiet) i klatka schodowa. Jedna bryła powstała równolegle, a druga prostopadle do ulicy P. Pośpiecha[6]. Większe skrzydło przeznaczone było dla mężczyzn, a mniejsze dla kobiet[2].

Projekt budynku powstał w Biurze Architektonicznym Magistratu Miasta Katowice we współpracy Władysława Szwarcenberg-Czernego z Lucjanem Sikorskim. Jest to budynek trzykondygnacyjny, podpiwniczony, wybudowany w konstrukcji szkieletu żelbetowego wypełnionego cegłą pełną, otynkowany. Elewacje pierwotnie były urozmaicone pasami okien, pomiędzy którymi znajdowały się płaszczyzny ceglane[6].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj