Bronisław Syzdek
Bronisław Syzdek (ur. 17 lipca 1922 w Bączalu Górnym, zm. 13 października 2001 w Warszawie) – polski historyk czasów najnowszych, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pisarz i publicysta, wykładowca akademicki, społecznik, działacz PZPR, kierownik Centralnego Archiwum KC PZPR w latach 1981-1990.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Kierownik Centralnego Archiwum KC PZPR | |
| Okres |
od 1981 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
jednostka rozwiązana |
| Zastępca kierownika Ośrodka Kursów Partyjnych przy KC PZPR | |
| Okres |
od 1971 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się w Bączalu Górnym na Podkarpaciu w rodzinie o tradycjach lewicowych. Jego ojciec brał udział w rewolucji październikowej, oboje rodzice należeli do KPP i PPR. Ukończył szkołę powszechną w Bączalu Dolnym, a później uczył się w jasielskim gimnazjum (obecnie I LO). Od 1937 roku był działaczem Związku Młodzieży Wiejskiej. Lata 1942-1945 spędził w obozie pracy przymusowej na terenie Austrii. Po powrocie działał w nowo-zorganizowanych strukturach Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, w 1945 roku wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej.
Kariera
edytujW latach 1945–1947 był pełnomocnikiem powiatowym Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy w Jaśle, gdzie następnie pracował w Komitecie Powiatowym PPR, później w Komitecie Wojewódzkim PPR i PZPR w Rzeszowie. W 1950 roku ukończył Centralną Szkołę Partyjną w Łodzi. Następnie pracował w Wydziale Ekonomicznym, potem w Wydziale Organizacyjnym KC PZPR w Warszawie. W latach 1953–1957 studiował w Instytucie Nauk Społecznych przy KC PZPR, a w latach 1958-1960 był kierownikiem referatu historii partii w KW PZPR w Warszawie. W latach 1960–1970 pracował w Zakładzie Historii Partii przy KC PZPR, w latach 1971 – 1981 był zastępcą kierownika Ośrodka Kursów Partyjnych w Warszawie. W 1981 zastąpił Janusza Durko na stanowisku kierownika Centralnego Archiwum KC PZPR. Stanowisko to piastował aż do rozwiązania jednostki w 1990 roku. Dodatkowo od 1974 aż do przejścia na emeryturę wykładał historię na Wojskowej Akademii Politycznej w Warszawie. W latach 1981–1983 był członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[1]. W październiku 1981 powołany przez Plenum Komitetu Centralnego PZPR w skład Zespołu dla przygotowania naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego[2]. W grudniu 1985 wszedł w skład Zespołu do przygotowania projektu "Programu PZPR" na X Zjazd PZPR, który odbył się w lipcu 1986[3].
Doktoryzował się na Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego i 15 kwietnia 1972 obronił pracę doktorską pt. "Polska Partia Socjalistyczna w latach 1944–1946" napisaną pod kierunkiem prof. Henryka Jabłońskiego. Jako autor specjalizował się w tematyce komunistycznej i okresie PRL. Pisał liczne publikacje i felietony m.in. do „Trybuny”. Autor haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego[4]. Laureat licznych nagród i odznaczeń państwowych. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR – PPS – powstania PZPR[5].
Życie prywatne
edytujJego żoną była lewicowa historyk i publicystka Eleonora Salwa-Syzdek. Pochowany jest na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 43, grób 107)[6].
Odznaczenia
edytujPublikacje
edytuj- Początki rewolucji socjalistycznej w Polsce, Warszawa 1977.
- Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej 1918–1975, Warszawa 1980.
- Lata decydujących przemian (szkice z historii Polski Ludowej 1944-1959), Warszawa 1980.
- Polityczne dylematy Władysława Gomułki [wraz Eleonorą Syzdek], Warszawa 1985.
- Zanim zostanie zapomniany [biografia Józefa Cyrankiewicza, napisana wraz z Eleonorą Syzdek], Warszawa 1996.
Przypisy
edytuj- ↑ "Trybuna Robotnicza", nr 177 (11.529), 4-6 września 1981, s. 2
- ↑ Trybuna Robotnicza, nr 208, 19 października 1981, s. 2
- ↑ Skład Komisji Zjazdowej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej /w/ "Trybuna Robotnicza", nr 300, 27 grudnia 1985, s. 2
- ↑ Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1: A-D, red. nacz. Feliks Tych, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1978, s. 5
- ↑ Trybuna Robotnicza, nr 277, 29 listopada 1988, str. 5
- ↑ GROBONET - Wyszukiwarka cmentarna
- ↑ l, Lista osób odznaczonych "Medalem 10-lecia Polski Ludowej". - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2018-10-04] (pol.).
- ↑ „Życie Partii”, nr 3 (541), 9 lutego 1989, s. 20.
Bibliografia
edytuj- Tomasz Siewierski, Komuniści i historycy. Polski ruch robotniczy w badaniach uczonych w PRL – wybrane aspekty [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumentacja, pod red. Dariusza Magiera, Lublin – Radzyń Podlaski 2012, s. 463-479.
- Zrozumieć przeszłość. Z Bronisławem Syzdkiem o jego losach i dziejach PRL rozmawia Leon Wiarecki, Warszawa: FKK 1998 (wywiad – rzeka).
- Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 487, 548.