Wikipedia

Brodnia

wieś w województwie łódzkim
Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Brodnia – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Pęczniew. Leży na wschodnim brzegu zbiornika Jeziorsko[6].

Brodnia
wieś
Ilustracja
Kościół św. Stanisława Biskupa
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

poddębicki

Gmina

Pęczniew

Liczba ludności (2009)

151[2]

Strefa numeracyjna

43

Kod pocztowy

99-235[3]

Tablice rejestracyjne

EPD

SIMC

0709690[4]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brodnia”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Brodnia”
Położenie na mapie powiatu poddębickiego
Mapa konturowa powiatu poddębickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Brodnia”
Położenie na mapie gminy Pęczniew
Mapa konturowa gminy Pęczniew, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Brodnia”
Ziemia51°47′24″N 18°41′19″E/51,790000 18,688611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wieś królewska w starostwie sieradzkim w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[7].

Historia

edytuj

Na terenie Brodni ślady osadnictwa sięgają neolitu, co potwierdzają badania archeologiczne. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1298, kiedy to Władysław Łokietek w zamian za Brodnię nadał kasztelanowi rudzkiemu Stoigniewowi wieś Niemojów. Od tego czasu wieś należała do starostwa sieradzkiego. W okolicach Niedzieli Palmowej król Władysław Jagiełło przy okazji polowania na grubego zwierza odprawiał w Brodni roki sądowe[8]. W latach 1401–1433 król Jagiełło z reguły w okresie Niedzieli Palmowej był w Brodni 20 razy. W 1450 i w 1460 roku w celu odbycia sądu nadwornego (in curia domini regis) w Brodni przebywał król Kazimierz Jagiellończyk. Od poł. XVII w. wieś była częścią starostwa szadkowskiego. Po II rozbiorze Polski wieś przeszła na własność króla pruskiego i była dzierżawą rządową. Za czasów Księstwa Warszawskiego Brodnia jako dobra narodowe stanowiła najmniejszą ekonomię w departamencie kaliskim. W latach 1807–1819 była dzierżawą Ignacego Jabłkowskiego.

W 1827 wieś liczyła 70 domów i 439 mieszkańców[9]. Po Jabłkowskim naddzierżawcą Brodni został sędzia pokoju Wincenty Czartkowski (teść Franciszka Patka, późniejszego dowódcy 1 Pułku Strzelców Konnych w powstaniu listopadowym[10]). Okres rządów naddzierżawców to czasy bezwzględnego ucisku chłopów i braku poszanowania prawa. Doprowadzało to do ciągłych skarg i konfliktów. Jedną z ofiar tej sytuacji był miejscowy nauczyciel Kazimierz (Deka) Deczyński, autor pamiętnika Opis życia wieśniaka polskiego i bohater powieści Leona Kruczkowskiego Kordian i cham[11], który występował w obronie ciemiężonych chłopów (o czym świadczy okolicznościowa tablica na budynku szkoły). Ukazem carskim z 29 sierpnia 1836 majorat Brodnia wraz z przyległościami przeszedł w posiadanie gen. mjr. Iwana Noskowa. W 1864 car Aleksander II Romanow wydał dekret o uwłaszczeniu włościan w Królestwie Polskim. Na mocy tego dekretu zniesiono pańszczyznę, a wieś Brodnia stała się własnością jej mieszkańców.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

We wsi istnieje Ochotnicza Straż Pożarna[12] oraz działa Ludowy Zespół Śpiewaczy „Sobótki”[13].

Zabytki

edytuj

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

 
Grób Antoniego Hendla – zmarłego w 1839 w Luboli

Na ścianie szkoły umieszczono tablicę upamiętniającą Kazimierza Deczyńskiego.

Około 200 m na północny zachód od kościoła znajduje się kopiec ziemny kryjący relikty folwarku i stacji królewskiej Władysława Jagiełły. Również w pobliżu kopca zbadano pozostałości dużego folwarku istniejącego od początku XIV wieku do przełomu wieków XIX i XX. W czasie badań archeologicznych kopca przeprowadzonych w latach 1986 i 1987 odkryto ślady drewnianego budynku w kształcie wieży o konstrukcji zrębowej. Budynek był pokryty warstwą gliny i miał ogrzewanie piecowe. Wyniki prac datują powstanie obiektu na drugą połowę XIV wieku, a jego zniszczenie na wiek XVI. Pozostałością po zabudowaniach dworskich był do niedawna XIX-wieczny murowany dwór; zachowały się po nim tylko relikty[18].

W Brodni usytuowany był wiatrak typu koźlak, czynny do roku 1956; resztki wiatraka istniały jeszcze na początku XXI wieku[19].

Turystyka

edytuj

W Brodni znajduje się park krajobrazowy o powierzchni 3,3 ha[20]. Południowa część zbiornika „Jeziorsko” stanowi rezerwat przyrody będący ostoją ptaków wodno-błotnych[21]. Na brzegu zbiornika „Jeziorsko” wytworzyły się trzy kilkusetmetrowej długości odcinki klifów, dochodzące do ponad 7 metrów wysokości[22].

Przez tereny wsi przebiega trasa szlaku turystycznego im. Kazimierza Deczyńskiego   („żółty szlak” – pieszy, dostępny dla rowerzystów)[23]. Na rzece Warcie wytyczony jest szlak kajakowy biegnący od Częstochowy przez zbiornik Jeziorsko do Uniejowa[24].

Osoby związane z Brodnią

edytuj

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10084
  2. ↑ Miejscowości; dane dla miejscowości Brodnia. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. stat.gov.pl. [dostęp 2013-03-24].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 89 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. BIP Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. s. 153. [dostęp 2013-03-24].
  5. ↑ Wykaz Sołtysów. peczniew.pl. [dostęp 2015-03-13].
  6. ↑ Zbiornik Jeziorsko. lodzkie.travel. [dostęp 2012-07-29].
  7. ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65
  8. ↑ Brodnia, 30 marca 1428, Król Władysław Jagiełło (nakazuje ochraniać dobra biskupstwa poznańskiego). wbc.poznan.pl. [dostęp 2011-11-21]. (pol. • łac.).
  9. ↑ Tabella Miast, Wsi, Osad, Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności. T. I: A-Ł. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1827, s. 41. [dostęp 2015-03-12].
  10. ↑ Stanisław Małyszko: Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2012, s. 253-254. ISBN 978-83-62689-09-5.
  11. ↑ Leon Kruczkowski: Kordian i cham. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 5-6. ISBN 83-03-00095-0.
  12. ↑ Gmina Pęczniew; organizacje pozarządowe. peczniew.pl. [dostęp 2014-09-02].
  13. ↑ Pęczniew. poddebicki.pl web.archive.org. [dostęp 2011-11-20].
  14. ↑ a b c Zabytki. poddebicki.pl. [dostęp 2011-11-21].
  15. ↑ a b c Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa. kultura.lodz.pl. [dostęp 2012-04-25].
  16. ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com; archive.org. [dostęp 2020-02-09].
  17. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 71 [dostęp 2014-09-02].
  18. ↑ Tomasz Szwagrzak: Brodnia; wieża na kopcu i dwór. [w:] Zamki i pałace województwa łódzkiego [on-line]. zamkilodzkie.pl. [dostęp 2015-03-12].
  19. ↑ Filip Tomaszewski: Brodnia; wiatrak koźlak. [w:] Wiatraki w województwie łódzkim [on-line]. archive /z biuro-tomaszewski.pl/wiatraki. [dostęp 2016-10-06].
  20. ↑ Atrakcje Turystyczne Powiatu Poddębickiego; Gmina Pęczniew. poddebicki.pl. [dostęp 2015-03-12].
  21. ↑ Marek Łuczak: Nadleśnictwo Złoczew; Rezerwaty. zloczew.lodz.lasy.gov.pl. [dostęp 2016-10-05].
  22. ↑ Piotr Majecki. Wykorzystanie fotogrametrii bliskiego zasięgu w badaniach tempa erozji wybrzeży klifowych Zbiornika Jeziorsko (k. Sieradza). „Przegląd Geologiczny”. Nr 11. 62, s. 745, 2014. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny. ISSN 0033-2151. 
  23. ↑ Trasa 8.2. Szlak im. Kazimierza Deczyńskiego. [w:] Szlaki turystyczne w Polsce [on-line]. szlaki.pttk.pl. [dostęp 2012-07-29].
  24. ↑ Marek Lityński: Warta, przewodnik kajakowy. kajaki.szczercow.info, 2008. s. 34. [dostęp 2012-07-29]. ISBN 978-83-928288-1-5.

Bibliografia

edytuj
  • Brodnia. lodzkie.travel. [dostęp 2012-07-01].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Brodnia&oldid=75102074”