Bogdan Dzięcioł

polski sędzia, żołnierz

Bogdan Dzięcioł (ur. 28 maja 1928 w Sławkowie) – polski prawnik, profesor nauk prawnych, wykładowca prawa i archiwistyki, pułkownik ludowego Wojska Polskiego w stanie spoczynku[potrzebny przypis], emerytowany prezes Sądu Najwyższego i adwokat, członek Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego. Skazany za sądową zbrodnię komunistyczną[1].

Bogdan Dzięcioł
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1928
Sławków

Przebieg służby
Lata służby

1948–1991

Siły zbrojne

Siły Zbrojne PRL
Siły Zbrojne RP

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy

Życiorys

edytuj

W latach 1945–1948 był członkiem ZWM, ZMP w latach 1948–1952, PPR od 1947 roku, i PZPR od 1948 roku[2].

Służbę wojskową rozpoczął w 1948 roku, jako słuchacz Batalionu Akademickiego w Łodzi i Fakultetu Wojskowego we Wrocławiu. W lipcu 1950 roku, po ukończeniu drugiego roku studiów prawniczych został skierowany, w stopniu kaprala, do sądu wojskowego w Łodzi na stanowisko asesora bez prawa przewodniczenia na rozprawach. Wykonywał obowiązki protokolanta i w sytuacjach awaryjnych wykorzystywany był jako ławnik.

W styczniu 1952 roku przeniesiony został do Sądu Wojsk Lotniczych w Warszawie. W tymże roku ukończył studia na Uniwersytecie Łódzkim, uzyskał tytuł magistra prawa i mianowany został sędzią. Rok później awansowano go do stopnia oficerskiego i przeniesiono do Wrocławia na stanowisko szefa Sądu 2 Korpusu Zmechanizowanego. W sierpniu 1955 roku Dzięcioł – już jako kapitan – skierowany został na dalsze studia na Fakultecie Prawa Wojskowej Akademii Prawniczej w Moskwie, którą ukończył w grudniu 1956 roku.

Orzekał ponownie w Sądzie Wojsk Lotniczych do marca 1958 roku. Po reorganizacji został przeniesiony do Olsztyna na stanowisko zastępcy szefa Wojskowego Sądu Garnizonowego, a w styczniu 1960 roku na szefa sądu, również garnizonowego, do Zielonej Góry. Do Warszawy powrócił w lipcu 1966 roku, obejmując stanowisko szefa Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego.

Po pięciu latach, w lipcu 1971 roku, został powołany na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego, z równoczesnym powierzeniem mu obowiązków zastępcy prezesa Izby Wojskowej SN do spraw orzecznictwa, a w listopadzie tegoż roku prezesa Izby (w randze wiceministra). 7 listopada 1975 roku został przeniesiony na formalnie równorzędne stanowisko prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracami Izby Karnej. Tu przepracował 16 lat, do kwietnia 1991. W 1991 przeszedł w stan spoczynku.

Do historii przeszły jego słowa wypowiedziane na jednym z partyjnych posiedzeń w okresie stanu wojennego gdzie tłumaczył (jako sędzia Sądu Najwyższego!), że:

Wiele jest sposobów doskonalenia orzecznictwa sądowego, ale (...) stara prawda głosi (my sędziowie to pamiętamy), że właściwa polityka kadrowa stanowi istotną gwarancję prawidłowości orzecznictwa i pełnej niezawisłości sędziowskiej. Wniosek z tego konkretny: sędzia, który świadomie nie realizuje linii partii i nie przestrzega obowiązującego prawa (w tym dekretów stanu wojennego), winien być niezwłocznie odwołany[3].

Doktor nauk humanistycznych od 1975, doktor habilitowany nauk wojskowych od 1986. W dniu 19 marca 2024 został nieprawomocnie skazany na 5 lat pozbawienia wolności i 5 lat pozbawienia praw publicznych w związku ze zbrodnią komunistyczną popełnioną przez niego w 1952 roku (skazanie ppor. Edwarda Pytko na karę śmierci)[1].

Monografie, studia, artykuły.

edytuj
  • Działalność służby sprawiedliwości w latach 1945–1955. Praca zbiorowa. Monografia przygotowana przez Wojskowy Instytut Historyczny.
  • Służba sprawiedliwości 1 Armii WP. Monografia przygotowana przez Wojskowy Instytut Historyczny.
  • Świadomość prawna i wzrost kultury społecznej obywateli. Żołnierz Wolności nr 131, 1972 r.
  • Sąd i prokuratura w wojsku. Gazeta Sądowa nr 19, 1973 r.
  • Obrońcy wojskowi. Palestra nr 11 1973 r.
  • Sądownictwo wojskowe /rys. historyczny/. Biuletyn Wojskowy nr 18/211 1974 r.
  • Jubileusz Izby Wojskowej Sądu Najwyższego. Prawo i Życie nr 37 1974 r.
  • Wojskowy Sąd Marynarki. Bandera nr 2, 1974 r.
  • W 30-lecie zwycięstwa nad faszyzmem. Wojskowy przegląd Prawniczy nr 2, 1975 r.
  • Strzec społecznego mienia. Prawo i życie nr 41, 1975 r.
  • Wojskowe sądy polowe. Gazeta prawnicza nr 20, 1976 r.
  • Sąd Najwyższy na straży interesów państwa i praw obywateli. Materiały z sesji naukowej. Praca zbiorowa. Wydawnictwo Prawnicze. Warszawa, 1976 r.
  • Sądownictwo wojenne. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 4, 1977 r.
  • Centralne organy służby sprawiedliwości. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 4, 1977 r.
  • Jak karać! ITD. nr 39, 1979 r.
  • Społeczna efektywność orzecznictwa. Gazeta Prawnicza nr 10, 1979 r.
  • Sąd Polowy 1 Korpusu PSZ w ZSRR. Organizacja i dział. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 1, 1980 r.
  • Sąd Polowy 1 Korpusu PSZ w ZSRR. Część II. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 2, 1980 r.
  • Z dziejów służby sprawiedliwości lotnictwa polskiego. Przegląd Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej Kraju nr 19, 1980 r.
  • Zapomniane akty prawne. Gazeta prawnicza nr 13. 1983 r.
  • Sąd Pomorskiego okręgu Wojskowego w pierwszym okresie działalności. Część I. Wojskowy Przegląd Prawnicy nr 4, 1983 r.
  • Sąd Pomorskiego okręgu Wojskowego w pierwszym okresie działalności. Część II. Działalność orzecznicza, profilaktyczna i szkoleniowa. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 3, 1984
  • Najwyższy Sąd Wojskowy w okresie działalności PKWN. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 4, 1984 r.
  • Historyczny rozwój Sądu Najwyższego jako naczelnego organu sądowego. /praca zbiorowa/. Nowe Prawo nr 11–12, 1984 r.
  • Sądownictwo wojskowe w okresie działalności PKWN. Zeszyty naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych nr 36, 1984 r.
  • Działalność Sądu Polowego 1 Dywizji Piechoty. Wojskowy Przegląd Historyczny.
  • Sprawozdanie z sesji czterdziestolecia Sądu Najwyższego. Nowe Prawo nr 5, 1985 r.
  • Sąd Wojenny Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Zeszyty Naukowe Akademii Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 41, 1985 r.
  • Sąd Polowy 2 Dywizji Piechoty. Przegląd Wojsk Lądowych nr 12, 1985 r.
  • Działalność Najwyższego Sądu Wojskowego w 1945 r. Wojskowy Przegląd Prawniczy nr 1, 1986 r.
  • Wojskowe zakłady karne w latach 1944–1945. Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny nr 14–15, 1989–1990 r.
  • Sądy Wojenne LWP w latach 1943–1945. Kombatant nr 11, 1991 r.
  • Sąd wojenny Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Zeszyty Naukowe ASW, 1985, nr 41, s. 90–103.
  • Wojskowe zakłady karne w latach 1944–1945, Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny 1989–1990, nr 14–15, s. 106–113.

Książki

edytuj
  • Współpraca służby sprawiedliwości Wojska Polskiego z organami dochodzeniowo-śledczymi bezpieczeństwa publicznego i milicji obywatelskiej (1944-1945), Akademia Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1988
  • Sądy polowe w armii Berlinga, 2000.
  • Sądy wojskowe Polski Lubelskiej (lipiec–grudzień 1944), Warszawa: Wydaw. Historyczne, 2001.
  • Sądownictwo wojenne w czasie walk frontowych, 2001.
  • Sądy wojenne po zakończeniu działań zbrojnych na froncie, 2002
  • Palamona, 2003.
  • Kamraci, 2004.
  • Wykazy nazwisk osób skazanych na karę śmierci przez sądy wojskowe w latach 1946-1955, 2004.
  • Sławkowianie. Legenda, 2005.
  • Sławkowianie. Od legendy do historii, 2006.
  • Sławkowianie. Czescy pobratymcy, 2007.
  • Sławkowianie. Piekoszewscy, Dzięciołowie, 2008.
  • Sławkowianie. U schyłku dynastii, 2009
  • Sławkowianie. Burgrabia, 2010
  • Sławkowianie. Cena sukcesu, 2012

Wybrane odznaczenia

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2, wyd. Interpress, Warszawa 1989, s. 262

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b TYLKO U NAS! Stalinowski sędzia skazany za mord sądowy! Wysłał na śmierć 23-letniego pilota Edwarda Pytko, niezależna.pl, [dostęp 2024-03-26].
  2. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 193. ISBN 83-223-2073-6.
  3. Stara szkoła sędziowska na www.rp.pl
  4. Lista żołnierzy odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 280 z 11 października 1973. 
  5. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 20 kwietnia 1971, s.21.