Bitwa pod Leśną (1920)
Bitwa pod Leśną – walki grupy płk. Stanisława Kaliszka z sowiecką 27 Dywizją Strzelców w czasie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
27 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Sytuacja ogólna
edytujW pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[2].
Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[3].
Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła jednak dalszy odwrót[4].
Gen. Szeptycki wydał rozkaz dalszego odwrotu. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, 4 Armia nad Szczarę, a Grupa Poleska na Kanał Ogińskiego i Pińsk[5][6].
Dyrektywa Naczelnego Wodza z 18 lipca ujmowała: Przy zgrupowaniu na linii Niemna i Szczary należy wziąć pod uwagę, że lewe skrzydło musi być najsilniejsze, że musimy Linię Niemna i Grodno koniecznie utrzymać. Utrata linii Niemna odkryłaby najkrótszy kierunek Warszawy i uniemożliwiłaby utrzymanie linii Narwi. Odepchnięcie naszych linii na Polesiu lub na Szczarze mniej szkodliwe[5].
Na linii rzek Niemen i Szczara zamierzano powstrzymać marsz nieprzyjaciela, skoncentrować nad Bugiem zgrupowanie wojsk i uderzyć na lewe skrzydło frontu Tuchaczewskiego[7].
21 lipca Sowieci sforsowali Szczarę w rejonie obrony 18 pułku piechoty pod Rusakowem i przełamali polski front. Grupa płk. Stanisława Kaliszka otrzymała rozkaz odwrotu w kierunku na Zelwę[8].
Walki pod Leśną
edytujPo utracie linii Niemna, front na Narwi od Łuki po Ogrodniki obsadzić miała cofająca się znad Świsłoczy grupa płk. Stanisława Kaliszka[9]. W tym czasie sowiecka 27 Dywizja Strzelców Witowta Putny prowadziła pościg równoległy, a jej 81 Brygada Strzelców wyprzedziła oddziały polskie, o świcie 27 lipca sforsowała pod Ogrodnikami niebronioną Narew i ruszyła w głąb Puszczy Białowieskiej na Narewkę Małą i Leśną[10].
Pojawienie się Sowietów na tyłach oddziałów polskich wywołało duże zaskoczenie. Pułkownik Stanisław Kaliszek i dwaj dowódcy brygady nie byli w stanie zorganizować skutecznej obrony. Grupa w wielkim nieładzie wycofała się do rejonu Nowosady – Dubiny, w rejon rozmieszczenia 62 pułku piechoty[10] i VIII Brygady Piechoty, która po odłączeniu się od dywizji po bitwie pod Słonimem, drogą przez Brześć, zjawiła się ponownie w obszarze działań grupy generała Junga[9].
Ocena walk
edytujZ rejonu Ogrodnik i Leśnej oddziały sowieckiej 27 Dywizji Strzelców Witowta Putny zaczęły obchodzić lewe skrzydło 3 pułku piechoty Legionów, rozwiniętego nad górną Narwią. W efekcie obrona polska załamała się i cała Grupa generała Zdzisława Kosteckiego musiała odejść do rejonu Białowieży[10][11].
Przypisy
edytuj- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 174.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
- ↑ a b Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Szeptycki 2016 ↓, s. 97.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 104.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 384.
- ↑ a b Materiały do historii T.I/1 1935 ↓, s. 51.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 228.
- ↑ Materiały do historii T.I/1 1935 ↓, s. 52.
Bibliografia
edytuj- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Materiały do historii wojny 1918-1920 r. T. I/1 Bitwa Warszawska – Bitwa nad Bugiem 27 VII – 7 VIII 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Stanisław Szeptycki: Front Litewsko-Białoruski; 10 marca 1919 – 30 lipca 1920. Warszawa: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp.z o.o; Fundacja Patriotyczna Serenissima, 2016. ISBN 978-83-64649-19-6.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.