Bitwa pod Fintą
Bitwa pod Fintą – starcie zbrojne, które miało miejsce dnia 27 maja 1653 r., w trakcie wojny o tron mołdawski (1653).
| wojna o tron mołdawski 1653 | |||
 Bazyli Lupu | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Finta, Rumunia | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo wojsk hospodara wołoskiego | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Rumunii  | |||
| 44°47′53,8800″N 25°47′56,0400″E/44,798300 25,798900 | |||
Udana walka Semenów podczas bitwy nad rzeką Teleżyną zachęciła hospodara wołoskiego Macieja Basarabę do rozegrania walnej bitwy, bez czekania na pomoc posiłków siedmiogrodzkich. Hospodar dysponował siłami 20 tys. – 30 tys. żołnierzy wołoskich, serbskich, węgierskich i polskich. Dnia 27 maja Maciej Basarab zdecydował się przyjąć bitwę obronną w okolicy Finty (Tîrgoviște) nad rzeką Jałomicą. Obóz wołoski otaczały rzeka z jednej strony i moczary z drugiej, było to więc dogodne miejsce do obrony. Po nadejściu nieprzyjaciela, wojska hospodara ustawiły się w szyku bojowym przed obozem. Wołosi i Semeni stanęli na prawym skrzydle dowodzeni przez Jerzego Stefana, wojska najemne i artyleria stanęła w centrum (Maciej Basarab), na lewym zaś skrzydle stali Polacy i Węgrzy pod wodzą Diicu Buicescu.
Tymczasem wojska kozacko-mołdawskie Tymofieja Chmielnickiego i Bazylego Lupu po ciężkim i forsownym marszu, bez odpoczynku przystąpiły do walki. Młody Chmielnicki podzielił armię na 3 odrębne części z taborami. Mołdawianie zajęli lewe skrzydło naprzeciwko Semenów i Wołochów. Centrum i prawe skrzydło obsadzili Kozacy. Bitwę rozpoczął atak Mołdawian Bazylego Lupu, który wprowadził też do walki doborowy oddział piechoty niemieckiej w sile 100 ludzi. Po rozproszeniu Semenów, jazda mołdawska zepchnęła prawe skrzydło Wołochów. W tym momencie piechota Macieja Basaraba przypuściła kontratak, zmuszając Mołdawian do odwrotu. Chmielnicki wysłał wówczas do boju siły z centrum, wsparte armatami. Atak na Wołochów spotkał się z silną obroną, Wołosi zostali jednak odepchnięci. W trakcie walki ranę odniósł Basarab, walczył jednak dalej organizując kontratak lewego skrzydła wołoskiego. W wyniku ataku lewej flanki pułk jazdy polskiej rozbił piechotę kozacką, która rzuciła się do ucieczki. Sytuację Chmielnickiemu utrudniła w tym momencie gwałtowna burza, którą wykorzystał hospodar ostrzeliwując z dział zmieszane wojska kozackie. Kozacy rzucili się do ucieczki. Ścigający ich Wołosi wyrżnęli wielu przeciwników. Pozostający tymczasem w taborze Kozacy i Niemcy bronili się jeszcze do wieczora. W nocy po kilkugodzinnej walce, tabor został zdobyty a wszyscy obrońcy z wyjątkiem Tatarów i Mołdawian na służbie Lupu zginęli. W bitwie poległo prawie 7 tys. Kozaków, a 5 tys. dostało się do niewoli, Wołosi zdobyli też 16 armat. Część jeńców ścięto krótko po bitwie, resztę podarowano wielkiemu wezyrowi w Stambule. Armia kozacko-mołdawska praktycznie przestała istnieć.
Po bitwie pod Fintą, Chmielnicki i Lupu na czele resztek armii zbiegli do Jass. Po nieznacznym wzmocnieniu własnych sił milicją orheiańską dnia 24 czerwca w rejonie wsi Faraoani doszło do potyczki, w której jazda Jerzego Stefana pokonała przeciwnika. Pojmanym jeńcom odcięto nosy i uszy. Dnia 11 lipca 1653 r. armia wołoska przekroczyła Seret i ruszyła w kierunku północno-wschodnim. W tym samym miesiącu Lupu ponownie skoncentrował swoje siły, po czym na czele 4 tys. Kozaków i 11 tys. pospolitego ruszenia ruszył ku wojskom wołoskim. Kolejne starcie miało miejsce dnia 16 lipca 1653 r. w okolicy wsi Sirca. Bitwa zakończyła się porażką wojsk Lupu, a miało w niej polec kilka tysięcy Kozaków. Pobita armia Lupu wycofała się ku Dniestrowi a on sam schronił się w Śmile.
Bibliografia
edytuj- Tomasz Ciesielski: Od Batohu do Żwańca. Wojna na Ukrainie, Podolu i o Mołdawię 1652–1653, wyd. Inforteditions, Zabrze 2007.