Bitwa koło Przylądka Świętego Jerzego
Bitwa koło Przylądka Świętego Jerzego – bitwa morska stoczona w czasie II wojny światowej 26 listopada 1943 roku w rejonie pomiędzy Przylądkiem Świętego Jerzego na Nowej Irlandii a wyspą Buka (należącą obecnie do Papui-Nowej Gwinei) na Pacyfiku. Była to ostatnia bitwa z użyciem okrętów nawodnych w kampanii na Wyspach Salomona.
| II wojna światowa, wojna na Pacyfiku | |||
_underway_in_the_Solomon_Islands,_circa_in_1943_(NH_59856).jpg) USS „Charles Ausburne” operujący w okolicach Wysp Salomona w 1943 roku | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
w pobliżu wyspy Buka, na północ od Bougainville | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Stanów Zjednoczonych | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Tło
edytujAmerykańskie wojska wylądowały na Bougainville 1 listopada 1943 roku. Stanowiło to duże zagrożenie dla japońskiej bazy w zachodniej części wyspy Buka. W związku z tym na starsze niszczyciele „Amagiri”, „Yugiri” i „Uzuki” załadowano ok. 900 japońskich żołnierzy i wysłano je w celu wzmocnienia istniejącego garnizonu, pod osłoną dwóch nowych niszczycieli „Ōnami” i „Makinami” pod dowództwem komandora Kiyoto Kagawy na „Ōnami”. United States Navy dowiedziała się z doniesień wywiadu o planowanym konwoju i wysłała pięć niszczycieli 23. Flotylli Niszczycieli typu Fletcher – USS „Charles Ausburne”, „Claxton”, „Dyson” z 45. Dywizjonu oraz „Converse” i „Spence” z 46. Dywizjonu, pod dowództwem dowódcy flotylli komandora Arleigha Burke’a, w celu przechwycenia tego konwoju.
Bitwa
edytujJapońskie niszczyciele wyładowały bez przeszkód około północy 875 żołnierzy oraz zaopatrzenie, zabrały 655 osób personelu lotniczego i rozpoczęły powrót do Rabaulu[2]. O godz. 1:40 w nocy, zostały one wykryte przez radary znajdujące się na amerykańskich niszczycielach. O godz. 1:56 trzy amerykańskie niszczyciele 45. Dywizjonu wystrzeliły 15 torped w kierunku Japończyków[3]. Niszczyciel „Ōnami” został trafiony prawdopodobnie dwoma torpedami, po czym natychmiast zatonął w wybuchu z całą załogą i dowódcą zespołu japońskiego[3]. „Makinami” został trafiony przez jedną torpedę, co skutkowało jego unieruchomieniem; został on następnie zatopiony przez ogień artyleryjski niszczycieli „Converse” i „Spence”. Zdołał jeszcze odpalić swoje torpedy do podchodzących niszczycieli amerykańskich i trafił niszczyciel „Converse”, lecz torpeda nie wybuchła i nie wyrządziła mu większych szkód[4]. Z „Makinami” uratowało się tylko 28 ludzi[5].
Pozostałe niszczyciele japońskie grupy transportowej rozpoczęły ucieczkę na północ, ścigane przez Amerykanów. Dowódca zespołu transportowego kmdr Katsumori Yamashiro zdecydował rozdzielić siły[4]. Komandor Burke udał się w pogoń za „Yugiri” i zatopił go o godz. 3:30 nad ranem. Z niszczyciela i przewożonych żołnierzy uratowało się 278 ludzi, podjętych później przez japońskie okręty podwodne[6]. „Uzuki” i „Amagiri” zdołały jednak ujść, będąc już w pobliżu bazy japońskiej w Rabaulu[6].
Po bitwie
edytujBitwa oznaczała koniec Tokyo Express, jak również kres oporu Japończyków na Wyspach Salomona[6]. Okazała się także sporym sukcesem aliantów, przechwytujących japoński zespół w pobliżu nieprzyjacielskich wód, bez strat własnych[6]. Z drugiej strony, Japończycy zdołali dostarczyć posiłki na Bukę i ewakuować stamtąd ok. 2/3 zabranego personelu[6]. Do czasu kampanii na Marianach i wyspach Palau, które rozpoczęły się wraz z inwazją Saipanu w czerwcu 1944 roku, nie przeprowadzono już żadnych akcji militarnych z użyciem okrętów nawodnych w wojnie na Pacyfiku.
Upamiętnienie
edytujJeden z amerykańskich krążowników typu Ticonderoga, w służbie od 1993 roku, został nazwany USS „Cape St. George” w celu upamiętnienia tej bitwy.
Przypisy
edytuj- ↑ Morison, Breaking the Bismarcks, s. 353, & Nevitt, Combinedfleet.com. Nevitt podaje, iż straty na „Ōnami” wyniosły 228 ludzi, zaś na „Makinami” 200 ludzi i razem z Morisonem twierdzi, że było 278 rozbitków z „Yugiri”. Morison twierdzi, że 300 żołnierzy znajdowało się na pokładzie „Yugiri”, co z normalną liczbą 197 ludzi załogi razem dawało 497 osób na pokładzie niszczyciela podczas tego starcia. Odejmując 287 z 497 ludzi równa się 219 zabitych na „Yugiri”.
- ↑ Kopacz 2011 ↓, s. 53.
- ↑ a b Kopacz 2011 ↓, s. 54.
- ↑ a b Kopacz 2011 ↓, s. 55.
- ↑ Kopacz 2011 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d e Kopacz 2011 ↓, s. 57.
Bibliografia
edytuj- Michał Kopacz. Perfekcyjna bitwa komandora Burke'a. „Morze, Statki i Okręty”. 5/2011. XVI (112), s. 50-57, maj 2011. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- David Brown: Warship Losses of World War Two. Naval Institute Press, 1990. ISBN 1-55750-914-X.
- Andrieu D'Albas: Death of a Navy: Japanese Naval Action in World War II. Devin-Adair Pub., 1965. ISBN 0-8159-5302-X.
- Paul S. Dull: A Battle History of the Imperial Japanese Navy, 1941–1945. Naval Institute Press, 1978. ISBN 0-87021-097-1.
- Tameichi Hara: Japanese Destroyer Captain. New York & Toronto: Ballantine Books, 1961. ISBN 0-345-27894-1.
- Thomas C. Hone. The Similarity of Past and Present Standoff Threats. „Proceedings of the U.S. Naval Institute”. Wolumin 107, nr 9, wrzesień 1981, s. 113–116, 1981. Annapolis, Maryland. ISSN 0041-798X.
- Ken Jones: Destroyer Squadron 23: Combat Exploits of Arleigh Burke’s Gallant Force. Naval Institute Press, 1997. ISBN 1-55750-412-1.
- C. W. Kilpatrick: Naval Night Battles of the Solomons. Exposition Press, 1987. ISBN 0-682-40333-4.
- Bougainville Campaign. W: William L. McGee: The Solomons Campaigns, 1942-1943: From Guadalcanal to Bougainville--Pacific War Turning Point, Volume 2 (Amphibious Operations in the South Pacific in WWII). BMC Publications, 2002. ISBN 0-9701678-7-3.
- Samuel Eliot Morison: Breaking the Bismarcks Barrier, vol. 6 of History of United States Naval Operations in World War II. Castle Books, 1958. ISBN 0-7858-1307-1.
- E. B. Potter: Admiral Arleigh Burke. Naval Institute Press, 2005. ISBN 1-59114-692-5.
- Theodore Roscoe: United States Destroyer Operations in World War Two. Naval Institute Press, 1953. ISBN 0-87021-726-7.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jon Parshall, Bob Hackett, Sander Kingsepp, Allyn Nevitt: Imperial Japanese Navy Page (Combinedfleet.com). [dostęp 2010-09-18]. (ang.).
- Vincent P. O’Hara: Bitwa koło Przylądka Świętego Jerzego (ang.). [dostęp 18 września 2010].
- Rozkład sił (ang.). [dostęp 18 września 2010].
- WW2DB: kampania na Wyspach Salomona. ww2db.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-03-23)]. (ang.).. [dostęp 18 września 2010].