Biskupstwo kurlandzkie

Biskupstwo kurlandzkie
Episcopatus Curoniensis
Państwo	Zakon krzyżacki
Siedziba	Piltyń
Data powołania	11 lutego 1234
Data zamknięcia	1560
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymsko-katolicki
	Współczesne położenie
Państwo	Łotwa
	Stolica tytularna
Obecny biskup	Johann von Münchhausen
	Dane statystyczne
Powierzchnia	ok. 13 000 km²
	; księstwo Estonii domena arcybiskupa ryskiego inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego domena biskupa Ozylii domena biskupa Dorpatu domena biskupa Kurlandii

Biskupstwo kurlandzkie, inaczej też biskupstwo kurońskie (łac. Episcopatus Curoniensis, dolniem. Bisdom Curland) – zależna od zakonu krzyżackiego jednostka administracyjna Kościoła katolickiego na terenie Kurlandii, wchodząca w skład utworzonej w 1255 r. metropolii w Rydze^[1].

Siedzibą utworzonego w 1243 r. biskupstwa był Piltyń. Domena biskupa obejmowała około 1/3 obszaru diecezji i nie stanowiła zwartego obszaru^[a]. Od 1263 r. biskup kurlandzki był członkiem zakonu krzyżackiego, od 1290 r. do zakonu tego należeli również członkowie kapituły biskupiej. W 1521 r. biskupi kurlandzcy uzyskali status książąt Rzeszy, dorównując pod tym względem pozostałym biskupom inflanckim^[2].

Na przełomie maja i czerwca 1560 r. domena biskupa kurlandzkiego^[b] za kwotę 9200 talarów została sprzedana przez biskupa Johanna von Münchhausena księciu duńskiemu Magnusowi^[3]. Magnus nabył także prawa do następstwa od Ulricha Behra, koadiutora biskupa von Münchhausena^[4]. Po śmierci księcia Magnusa ziemie będące uprzednio uposażeniem biskupa kurlandzkiego zostały przyłączone do unii polsko-litewskiej^[c], na podstawie traktatu polsko-duńskiego, zawartego 10 kwietnia 1585 r. w Kronborgu^[5].

Biskupi

1234-1236/37 – Engelbert
1245-1250 – nn.
1251-1263 – Heinrich z Lützelburga
1263-1292 – Edmund z Werth, OT^[d]
1300-1321? – Burkhard, OT
1322-1330/32? – Paul, OT
1328-1331/32 – Johann I
1332-1353 – Johann II
1354-1359? – Ludolf, OT
1360-1371? – Jacob, OT
1371-1398? – Otto, OT
1399-1404? – Rutger von Brüggenei, OT
1405-1424 – Gottschalk Schutte, OT
1424-1425 – Dietrich Tanke, OT
1425-1456 – Johann IV Tiergart, OT
1457-1473 – Paul II Einwald
1473-1500 – Martin Lewitz
1500-1500 – Michael Sculteti
1501-1523 – Heinrich II Basedow, OT
1524-1540 – Hermann II Konnenberg
1540-1560 – Johann IV of Münchausen

Uwagi

↑ Były to trzy konglomeraty okręgów, tzw. Kirchspielen – parafii politycznych.
↑ Tzw. Stift Pilten.
↑ Jako powiat piltyński.
↑ Ordo Theutonicus.

Przypisy

↑ Bogusław Dybaś: Na obrzeżach Rzeczypospolitej. Sejmik piltyński w latach 1617–1717. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 19–20. ISBN 83-231-1793-4.
↑ Op. cit. str. 19.
↑ Op. cit. str. 21.
↑ Op. cit. str. 40.
↑ Op. cit. str. 26-27.

Bibliografia

Courland by Herman Rosenthal
Courland Geography and Natural History
Die Kurländische Ritterschaft. baltische-ritterschaften.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-17)].
Duchy of Courland, 1561-1795
Liepājas un Kurzemes bīskapa

[2] Były to trzy konglomeraty okręgów, tzw. Kirchspielen – parafii politycznych.

[4] Tzw. Stift Pilten.

[7] Jako powiat piltyński.

[9] Ordo Theutonicus.

[1] Bogusław Dybaś: Na obrzeżach Rzeczypospolitej. Sejmik piltyński w latach 1617–1717. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 19–20. ISBN 83-231-1793-4.

[3] Op. cit. str. 19.

[5] Op. cit. str. 21.

[6] Op. cit. str. 40.

[8] Op. cit. str. 26-27.

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[c]

[5]

[d]