Billy Dee Williams
William December Dee „Billy” Williams Jr.[1][2] (ur. 6 kwietnia 1937 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, artysta malarz, piosenkarz i scenarzysta, określany jako „czarny Clark Gable”[3], znany przede wszystkim jako odtwórca roli Lando Calrissiana w trzech częściach sagi Gwiezdne wojny: Imperium kontratakuje, Powrót Jedi i Skywalker. Odrodzenie[4].
 Billy Dee Williams podczas Comic-Conu 2005 | |
| Imię i nazwisko |
William December Williams Jr. |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 kwietnia 1937 |
| Zawód |
aktor, artysta malarz, piosenkarz, scenarzysta |
| Współmałżonek |
Audrey Sellers |
| Lata aktywności |
od 1959 |
W 1985 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 1521 Vine Street[5][6].
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodził się na nowojorskim Manhattanie[7] jako jeden z bliźniaków z siostrą Lorettą[8]. Jego rodzice byli czarnoskórzy. Jego ojciec, William December Williams Sr., pracował jako dozorca i pochodził z Teksasu, a matka Loretta Anne/Eve (z domu Scott) była operatorką windy i pochodziła z Montserrat, wyspy na Karaibach[9]. Dorastał w Harlemie wychowywany przez babkę ze strony matki, gdy jego rodzice pracowali. W 1945, w wieku ośmiu lat zadebiutował na scenie Broadwayu u boku austriackiej aktorki Lotte Lenyi w przedstawieniu Płonąca pochodnia Florencji (The Firebrand of Florence)[10]. Poznawał tajniki aktorstwa w nowojorskim Harlem Actors Workshop[11].
Kariera
edytujW 1960 wystąpił w sztuce Wspaniały świat (The Cool World). Ukończył nowojorską szkołę średnią Fiorello H. LaGuardia High School of Music & Art and Performing Arts[7], a następnie kontynuował naukę w National Academy of Fine Arts and Design w Nowym Jorku i Harlem Actors Workshop, gdzie nauczycielem był Sidney Poitier[12].
Po kinowym debiucie w dramacie Ostatni gniewny człowiek (The Last Angry Man, 1959), w 1961 Williams nagrał longplay jazzowy wydany przez Prestige Records pt. Let’s Misbehave[13], na którym zaśpiewał kilka standardów. Album w tym czasie okazał się sukcesem komercyjnym i zakwalifikował się do legendarnej wytwórni Motown 25: Yesterday, Today, Forever (1983).
W 1963 grał w spektaklu off-broadwayowskim The Blue Boy in Black[14]. Pojawił się na małym ekranie w prestiżowych serialach: CBS Obrońcy (The Defenders, 1964), operze mydlanej NBC Inny świat (Another World, 1964), CBS Pielęgniarki (The Nurses, 1965), operze mydlanej CBS Guiding Light (1966) jako dr Jim Frazier. W 1967 wystąpił na broadwayowskiej scenie w musicalu Hallelujah, Baby!. Za rolę Gale’a Sayersa, zawodnika drużyny futbolu amerykańskiego w telewizyjnym biograficznym dramacie sportowym ABC Pieśń Briana (Brian’s Song, 1971) otrzymał nagrodę TV Land i był nominowany do nagrody Emmy[15]. Dwukrotnie był ekranowym partnerem Diany Ross; w biograficznym dramacie muzycznym Sidneya J. Furie Lady śpiewa bluesa (Lady Sings the Blues, 1972) w roli Louisa McKaya i dramacie Mahogany (1975).
W 1975 zagrał w teatrze jako Dr Martin Luther King Jr w sztuce Mam marzenie (I Have a Dream). Startował do roli Hana Solo w filmie sci-fi George’a Lucasa Gwiezdne wojny: część IV - Nowa nadzieja (Star Wars: Episode IV - A New Hope, 1977), którą ostatecznie powierzono Harrisonowi Fordowi. Przełomem w karierze stała się kreacja barona-administratora Miasta Chmur, hazardzisty generała Lando Calrissiana w dwóch częściach sagi Gwiezdne wojny: Imperium kontratakuje (Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back, 1980) i Powrót Jedi (Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi, 1983)[16], za którą zdobył nominację do nagrody Saturna. Po latach użyczył tej postaci głosu w grze komputerowej Jedi Outcast[17].
Pojawił się w roli Brady’ego Lloyda, zaborczego męża piosenkarki Dominique Deveraux (Diahann Carroll), przyrodniej siostry Blake’a Carringtona (John Forsythe) w operze mydlanej ABC Dynastia (Dynasty, 1984–1985).
W 1988 odniósł sukces na Broadwayu w sztuce Augusta Wilsona Fences jako Troy Maxon. W obrazie fantasy Tima Burtona Batman (1989) wystąpił w roli prawnika okręgu administracyjnego Harveya Denta. W 1991 poświęcił się swojej pasji, którą było malarstwo. Zachwycił recenzentów rolą Henry’ego Watersa, ojca skazanego na 25 lat za napad i gwałt więźnia w niezależnym dramacie Wizyta (The Visit, 2000), za którą zdobył nominację do trzech nagród: Independent Spirit Awards, Image Award i Black Reel. Można go było dostrzec w sitcomie CBS Różowe lata siedemdziesiąte (That ’70s Show, 2004) jako pastora Dana oraz operze mydlanej ABC General Hospital: Night Shift (Szpital miejski: Nocna zmiana, 2007) jako Toussainta Dubois. Użyczył swojego głosu Lando Calrissianowi, bohaterowi seryjnej komedii animowanej Robot Chicken (2007) oraz zagrał Redmonda Boyle’a w grze wideo Command & Conquer 3: Wojny o tyberium (2007).
W 2016 wziął udział w reklamie piwa 'Colt 45'[18].
W 2019 powrócił do swojej roli Lando Calrissiana w Gwiezdnych wojnach – w dziewiątej, zamykającej trylogię sequeli części cyklu pt. Gwiezdne wojny: Skywalker. Odrodzenie.
Życie prywatne
edytujWilliams trzy razy był żonaty. Jego pierwszą żoną była Audrey Sellers w 1959 roku. Rozwiedli się kilka lat później, po czym najwyraźniej popadł w depresję. Stwierdził, że „był okres, kiedy byłem bardzo przygnębiony, spłukany, przygnębiony”. Mają syna, Coreya Williamsa[19]. W 1968 Williams poślubił modelkę i aktorkę Marlene Clark na Hawajach. Ich małżeństwo trwało tylko dwa lata i rozwiedli się w 1971[20][21] Williams poślubił Teruko Nakagami 27 grudnia 1972. Mają córkę, Hanako (ur. 1973)[22]. Wnieśli o rozwód w 1993, zbiegli się w 1997.
Filmografia
edytujFilmy fabularne
edytuj| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1959 | Ostatni z gniewnych (The Last Angry Man) | Josh Quincy | Daniel Mann |
| 1970 | Za miastem (The Out-of-Towners) | Lost & Found - Boston | Arthur Hiller |
| Czarna brygada (Carter's Army, TV ) | szeregowy Lewis | George McCowan | |
| 1972 | Końcowe odliczanie (The Final Comedown) | Johnny Johnson | Oscar Williams |
| Lady śpiewa bluesa (Lady Sings the Blues) | Louis McKay | Sidney J. Furie | |
| 1973 | Hit! | Nick Allen | Sidney J. Furie |
| 1974 | The Take | Sneed | Robert Hartford-Davis |
| 1975 | Mahogany | Brian Walker | Berry Gordy |
| 1976 | The Bingo Long Traveling All-Stars & Motor Kings | Bingo Long | John Badham |
| 1977 | Scott Joplin (TV) | Scott Joplin | Jeremy Kagan |
| 1980 | Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje (The Empire Strikes Back) | Lando Calrissian | Irvin Kershner |
| Wieża zakładników (The Hostage Tower, TV) | Clarence Whitlock | Claudio Guzmán | |
| 1981 | Nocny jastrząb (Nighthawks) | sierżant Matthew Fox | Bruce Malmuth |
| 1983 | Marvin & Tige | Richard Davis | Eric Weston |
| Gwiezdne wojny: część VI – Powrót Jedi (Return of the Jedi) | Lando Calrissian | Richard Marquand | |
| 1984 | Miasto strachu (Fear City) | Al Wheeler | Abel Ferrara |
| Bomba zegarowa (Time Bomb, TV) | Wes Tanner | Paul Krasny | |
| Terror in the Aisles | sierżant Matthew Fox | Andrew J. Kuehn | |
| 1986 | Oceany Ognia (Oceans of Fire, TV) | Jim McKinley | Steve Carver |
| Odwaga (Courage, TV) | Bobby Jay | Jeremy Kagan | |
| The Right of the People (TV) | Mike Trainor | Jeffrey Bloom | |
| 1987 | Number One with a Bullet | detektyw Hazeltine | Jack Smight |
| Złudzenie (Deadly Illusion) | Hamberger | Larry Cohen, William Tannen | |
| 1988 | Desperat powraca (Return of the Desperado, TV) | Daniel Lancaster | E.W. Swackhamer |
| 1989 | Batman | Harvey Dent | Tim Burton |
| 1990 | Secret Agent OO Soul | tajny agent Zero | Julius LeFlore |
| 1991 | Odlotowy trabant (Driving Me Crazy) | Max | Jon Turteltaub |
| Trabbi Goes to Hollywood | Max | Jon Turteltaub | |
| 1992 | Giant Steps | Slate Thompson | Richard Rose |
| 1993 | Nieproszony gość (Alien Intruder) | kommndor Skyler | Ricardo Jacques Gale |
| Skazany na wolność (Marked for Murder, TV) | kapitan Jack Reilly | Mimi Leder | |
| Wiadomość z Wietnamu (Message from Nam, TV) | Felix | Paul Wendkos | |
| 1995 | Pułapka uczuć (Falling for You, TV) | porucznik Frank Lazaro | Eric Till |
| 1996 | The Prince | Jamie Hicks | Pinchas Perry |
| Maska śmierci (Mask of Death) | Agent Jeffries | David Mitchell | |
| 1997 | Żywy cel (Moving Target) | detektyw Don Racine | Damian Lee |
| Stalowe rekiny (Steel Sharks) | admirał Jim Perry | Rodney McDonald | |
| Czwarty król (Il Quarto re, TV) | Gasparre | Stefano Reali | |
| 1998 | The Contract | senator Harmon | K.C. Bascombe |
| Woo | w roli samego siebie | Daisy von Scherler Mayer | |
| Takie czasy (Hard Time, TV) | Leo Barker | Burt Reynolds | |
| 1999 | Lęk skrada się w milczeniu (Fear Runs Silent, wideo) | szeryf Hammond | Serge Rodnunsky |
| 2000 | Wizyta (The Visit) | Henry | Jordan Walker-Pearlman |
| Zalotnik w akcji (The Ladies Man) | Lester | Reginald Hudlin | |
| 2001 | Good Neighbor | sierżant Paul Davidson | Todd Turner |
| 2002 | The Last Place on Earth | dr Davis | James Slocum |
| Tajniak (Undercover Brother) | generał Warren Boutwell | Malcolm D. Lee | |
| 2003 | Monolit 2 - Ewolucja (Epoch: Evolution, TV) | Ferguson | Ian Watson |
| Today will be Yesterday Tomorrow | Godot | Alex Goldberg | |
| 2004 | The Maintenance Man (wideo) | Melven | Je'Caryous Johnson |
| 2005 | Constellation | Helms Boxer | Jordan Walker-Pearlman |
| 2006 | Piekielne sąsiedztwo (Hood of Horror) | pastor Charlie | Stacy Title |
| 2008 | iMurders | Robert Delgado | Robbie Bryan |
| 2009 | Fanboys | sędzia Reinhold | Kyle Newman |
| The Perfect Age of Rock 'n' Roll | Ace Millstone | Scott Rosenbaum | |
| 2010 | Barry Munday | Lonnie Green | Chris D'Arienzo |
| 2012 | This Bitter Earth | Joe Watkins | David Lee Rawlings |
| 2014 | Blood Lines | sędzia Devi | Pascal Atuma |
| Lego: Przygoda (The Lego Movie) | Lando Calrissian (głos) | Phil Lord i Christopher Miller | |
| 2015 | The Man in 3B | Cain | Trey Haley |
| 2019 | Star Wars: The Rise of Skywalker | Lando Calrissian | J.J. Abrams |
Seriale TV
edytuj| Rok | Tytuł | Rola |
|---|---|---|
| 1964 | Inny świat (Another World) | asystent prokuratora okręgowego |
| 1966 | Guiding Light | dr Jim Frazier |
| 1971 | Dan August | Steve MacAdams |
| Mission: Impossible | Hank Benton | |
| 1983 | Motown 25: Yesterday, Today, Forever | w roli samego siebie |
| 1984-85 | Dynastia (Dynasty) | Brady Lloyd |
| 1990 | Cwaniak (Wiseguy) | Jesse Hains |
| 1993 | Martin (1992) | Langston Paige |
| Inny świat (A Different World) | w roli samego siebie | |
| 1994 | Północ-Południe III (Heaven & Hell: North & South, Book III) | Francis Cardozo |
| 1999–2001 | Kolorowy dom (The Hughleys) | Jerry Rose |
| 2000 | Operacja wieczność (Code Name: Eternity) | dr Jim Graham |
| 2000–2001 | Sprawiedliwość na 18 kołach (18 Wheels of Justice) | Burton Hardesty |
| 2004 | Różowe lata siedemdziesiąte (That 70s Show) | pastor Dan |
| Pół na pół (Half & Half) | Otis 'Omar Funk' Wright | |
| 2006 | Hoży doktorzy (Scrubs) | w roli samego siebie |
| 2007 | Zagubieni (Lost) | |
| 2007–2008 | General Hospital: Night Shift | Touissant DuBois |
| 2008 | Prywatna praktyka (Private Practice) | Henry |
| Robot Chicken | Fudge Turnover | |
| 2009 | Szpital miejski (General Hospital) | Toussiant DuBois |
| 2011 | Białe kołnierzyki (White Collar) | Ford / Bradford Toman |
| The Cleveland Show | Lando Calrissian | |
| 2012 | The Life & Times of Tim | w roli samego siebie |
| 2012–2014 | Agenci NCIS (NCIS) | Leroy Jethro Moore |
| 2013 | Współczesna rodzina (Modern Family) | w roli samego siebie |
| 2014 | Dancing with the Stars (sezon 18) | |
| Glee | Andy Collins | |
| 2015 | Star Wars: Rebelianci (Star Wars Rebels) | Lando Calrissian (głos) |
| 2016 | Lego Star Wars: Przygody Freemakerów |
Książki
edytuj- PSI/Net (1999), ISBN 978-0-312-86766-9
- JUST/In Time (2001), ISBN 978-0-8125-7240-7
- Twilight: A Novel (2002), ISBN 978-0-312-87909-9
Przypisy
edytuj- ↑ Personalidade: Billy Dee Williams (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2016-11-23]. (port.).
- ↑ Billy Dee Williams. Listal. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. Turner Classic Movies. [dostęp 2016-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-25)]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
- ↑ Patrick Kevin: Hollywood Star Walk: Billy Dee Williams. „Los Angeles Times”, 2010-06-07. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
- ↑ a b Billy Dee Williams Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams Biography (1937-). Film Reference. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams - What Nationality Ancestry. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-24)]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. TV.com. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Sandra Brennan: Billy Dee Williams Biography. AllMovie. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams Discography. AllMusic. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams Awards. AllMovie. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Artista: Billy Dee Williams (6 de Abril de 1937). Filmow. [dostęp 2020-02-01]. (port.).
- ↑ Aaron Pruner (2016-03-28): Billy Dee Williams reunites with Colt 45, filling that ‘Most Interesting’ beer commercial void. Screener. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Brennan Williams (2016-09-16): Billy Dee Williams: 'Star Wars' Should Leave My Character Alone. The Huffington Post. [dostęp 2016-11-23]. (ang.).
- ↑ Roger Ebert: Interview with Billy Dee Williams. RogerEbert.com. [dostęp 2014-10-20]. (ang.).
- ↑ Claws & Saucers: Science Fiction, Horror, and Fantasy Film 1902-1982: A Complete Guide. [dostęp 2014-10-13]. (ang.).
- ↑ Out of this World. [dostęp 2016-07-15]. (ang.).
- ↑ Billy Dee Williams' daughter with Japanese wife is grown up and doesn't look like father. AmoMama. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Billy Dee Williams w bazie IMDb (ang.)
- Billy Dee Williams w bazie Filmweb
- Billy Dee Williams w bazie Notable Names Database (ang.)
- Billy Dee Williams w bazie Discogs.com (ang.)