Białaszewo (gmina)
Białaszewo – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1954 i 1973–1976 w woj. białostockim, a następnie w woj. łomżyńskim (dzisiejsze woj. podlaskie). Siedzibą gminy było za II RP oraz w latach 1970. Białaszewo[3], a w latach 1945–54 Lipińskie[4][5].
| gmina wiejska | |||
| 1867–1954 i 1973–1976[1] | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: białostockie | ||
| Powiat |
1919–48: szczuczyński | ||
| Data powstania |
1 stycznia 1867; 1 stycznia 1973 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954; 2 lipca 1976 | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1974) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Pierwsza odsłona (1867–1954)
edytujGmina Białaszewo została utworzona w wyniku carskiej reformy administracyjnej 1867 roku jako jedna z 9 gmin powiatu szczuczyńskiego w guberni łomżyńskiej Królestwa Polskiego[6]. W 1880 roku obszar gminy Białaszewo wynosił 15815 mórg. Mieszkało na jej terenie 5000 osób[7].
W okresie międzywojennym gmina Białaszewo należała do powiatu szczuczyńskiego w woj. białostockim.
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. 12 marca 1948 roku powiat szczuczyński przemianowano na powiat grajewski[8].
Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 23 gromad: Bagienice, Białaszewo, Białaszewo-Kolonia, Brzozowa Wólka, Brzozowo, Ciemnoszyje, Gackie, Godlewo, Grozimy, Klimaszewnica, Lipińskie, Łojki, Łosewo, Modzele, Okół, Pieniążki, Siennickie, Sojczynek, Sośnia, Sulewo-Kownaty, Sulewo-Prusy, Zaborowo i Zalesie)[9].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10].
Druga odsłona (1973–1976)
edytujGminę Białaszewo reaktywowano wraz z reformą gminną 1 stycznia 1973 roku[11] w woj. białostockim powiecie grajewskim. Gmina objęła nieco inne terytorium niż w 1954 roku: sołectwa Bagienice, Sulewo-Kownaty, Sulewo-Prusy i Zalesie odpadły do gminy Wąsosz, natomiast w jej skład weszły sołectwa Białogrądy, Kapice i Przechody, które należały w 1954 roku do gminy Ruda. Łącznie nowa gmina Bełda objęła 22 sołectwa: Białaszewo, Białaszewo-Kolonia, Białogrądy, Brzozowa Wólka, Brzozowo, Ciemnoszyje, Gackie, Godlewo, Grozimy, Kapice, Klimaszewnica, Lipińskie, Łojki, Łosewo, Modzele, Okół, Pieniążki, Przechody, Sienickie, Sojczynek-Nowa Wieś, Sośnia i Zaborowoa[12].
1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. łomżyńskim[13].
2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona, a jej tereny włączone do gmin[14]:
- Grajewo (obszary sołectw: Białaszewo, Białaszewo-Kolonia, Białogrądy, Brzozowa Wólka, Brzozowo, Ciemnoszyje, Gackie, Godlewo, Grozimy, Kapice, Lipińskie, Łojki, Łosewo, Modzele, Okół, Pieniążki, Przechody, Sienickie, Sojczynek-Nowa Wieś i Zaborowo),
- Radziłów (obszary sołectw: Klimaszewnica i Sośnia).
Przypisy
edytuj- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Liczba ludności z publikacji „Rocznik Demograficzny Polski”, GUS 1975-1995
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2017-03-31].
- ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XXI/72/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973, Nr 1, Poz. 1).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143