Bernouilli (1911)
Bernouilli (Q83) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej, jedenasta zamówiona jednostka typu Brumaire. Została zwodowana 1 czerwca 1911 roku w stoczni Arsenal de Toulon, a do służby w Marine nationale weszła w 1913 roku. Okręt został zatopiony 13 lutego 1918 roku, po wejściu na minę nieopodal Durazzo.
.jpg) „Bernouilli” podczas manewrów w 1913 roku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1906 |
| Wodowanie |
1 czerwca 1911 |
 Marine nationale
| |
| Wejście do służby |
1913 |
| Zatopiony |
13 lutego 1918 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
52,1 m |
| Szerokość |
5,14 m |
| Zanurzenie |
3,1 m |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Rodzaj kadłuba |
dwukadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki diesla o łącznej mocy 840 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 660 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 1700 Mm przy w. |
| Uzbrojenie | |
| 8 torped; od 1916: 1 działo kal. 47 lub 75 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
7 × 450 mm (1 wewnętrzna na dziobie, 6 zewnętrznych) |
| Załoga |
29 |
Projekt i budowa
edytuj„Bernouilli” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1906 roku[1][2]. Jednostkę zaprojektował inż. Maxime Laubeuf, lekko modyfikując swój poprzedni projekt (Pluviôse) poprzez zastąpienie napędu parowego licencyjnymi silnikami Diesla MAN, znacznie bardziej niezawodnymi od francuskich modeli[3][4].
„Bernouilli” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[2][5]. Stępkę okrętu położono w 1906 roku[4], a zwodowany został 1 czerwca 1911 roku[2][3]. Okręt otrzymał nazwę na cześć szwajcarskiej rodziny matematyków z XVII i XVIII wieku – Bernoullich.
Dane taktyczno–techniczne
edytuj
„Bernouilli” był średniej wielkości oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 52,1 metra, szerokość 5,14 metra i zanurzenie 3,1 metra[3][5]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 397 ton, a w zanurzeniu 551 ton[5][6]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla MAN (wyprodukowane na licencji we Francji) o łącznej mocy 840 koni mechanicznych (KM)[5][6]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 660 KM[3][5][a]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 13 węzłów na powierzchni i 8,8 węzła w zanurzeniu[5][7]. Zasięg wynosił 1700 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 84 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[2][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[4].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie, cztery zewnętrzne systemu Drzewieckiego oraz dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku, z łącznym zapasem 8 torped model 1904[2][8]. W 1916 roku na okręcie zamontowano działo pokładowe kal. 47 mm M1902 L/50 lub kal. 75 mm M1897 L/35[1][4]. Załoga okrętu składała się z 29 oficerów, podoficerów i marynarzy[3][5].
Przebieg służby
edytuj„Bernouilli” został wcielony do służby w Marine nationale w 1913 roku[4]. Jednostka otrzymała numer taktyczny Q83[5]. „Bernouilli” podczas wojny pełnił służbę na wodach Morza Śródziemnego[1][3]. 4 kwietnia 1916 roku nieopodal Kotoru okręt storpedował austro-węgierski niszczyciel SMS „Csepel”, który został uszkodzony[3]. W maju 1917 roku podczas bitwy w Cieśninie Otranto „Bernouilli” wystrzelił niecelną torpedę w kierunku niszczyciela SMS „Balaton”[9]. 13 lutego 1918 roku okręt wszedł na austro-węgierską minę nieopodal Durazzo i zatonął z całą załogą[3][7].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 210.
- ↑ a b c d e Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 145.
- ↑ a b c d e f g h Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 83.
- ↑ a b c d e f g h i Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 209.
- ↑ a b c Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 143.
- ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 537.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
Bibliografia
edytuj- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: BRUMAIRE submarines (1913-1914). Navypedia. [dostęp 2017-02-04]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-04]. (ang.).