Bernard Konrad Świerczyński
Bernard Konrad Świerczyński, ps. Aniela, Kondek (ur. 20 sierpnia 1922 w Warszawie, zm. 31 października 2002 tamże) – polski dziennikarz, pisarz oraz działacz spółdzielczy[1] oraz anarchistyczny. Odznaczony medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata[2].
| Data i miejsce urodzenia |
20 sierpnia 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
31 października 2002 |
| Małżeństwo |
Halina Goldberg |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujJego ojcem był Konrad Świerczyński, działacz Anarchistycznej Federacji Polski oraz Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich, który pracował jako szewc, a następnie prowadził księgarnie na Kercelaku[1]. Matką Bernarda była Janina Świerczyńska[2].
Bernard wychowywał się na warszawskiej Woli. Ze względu na polityczną działalność swoich rodziców w domu częstymi gośćmi byli różni aktywiści polityczni, co miało dość szybko przełożyć się na świadomość polityczną młodego Świerczyńskiego, który włączył się w działania ruchu anarchistycznego na terenie Polski[3][1]. Rodzice dokładali starań, aby wychować syna w duchu wyznawanych przez siebie idei. Jako zadeklarowani ateiści, nie zdecydowali się ochrzcić dziecka[2]. Miało to w przyszłości sprawić problemy, kiedy ojciec Bernarda zdecydował o zapewnieniu mu nauczania indywidualnego w domu, do czego potrzebny był akt urodzenia wydawany wówczas przez instytucję religijną[4]. Finalnie przyjął chrzest w wieku 16 lat, ponieważ był niezbędny, aby przystąpić do egzaminów maturalnych[2]. Jedną z osób uczących Bernarda była anarchistyczna działaczka i przyjaciółka rodziny Aniela Wolberg[5].
.JPG)
Rodzina Świerczyńskich utrzymywała dobre kontakty z mniejszością żydowską w Warszawie, wśród której miała wielu znajomych[6]. Od początku okupacji niemieckiej, rodzina była zaangażowana w pomoc Żydom. Konrad następnie odwiedzał ich w getcie warszawskim, przynosząc żywność, lekarstwa i przekazując listy[2]. Pozostał też w bliskim kontakcie z rodziną Goldbergów, wieloletnimi sąsiadami i przyjaciółmi Świerczyńskich. Dzieci Goldbergów: Edward, Halina i ich najmłodsza siostra wychowywali się razem z Bernardem. W czasie masowych deportacji z getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince, pomógł Halinie oraz Edwardowi wraz z żoną w ucieczce[5]. Halinę umieścił u prof. Jana Michała Langiewicza, który był wykładowcą historii w podziemnym gimnazjum im. Bolesława Prusa przy ul. Jasnej 10[2].
Bernard wspierał bądź opiekował się również m.in. rodziną Szlamowiczów (Janem, jego żoną Heleną oraz siostrą Jana – Felicją Grossman), Frydą Hofman, Bronką Frydman, dr. Zeligsonem i jego żoną, dr. Aleksandrem Wolbergiem oraz Julią i Jankiem Rozenbergami. Wiele z tych osób znał jeszcze przed wojną, ale pomocy udzielał także obcym[5].
Po wybuchu powstania warszawskiego zaciągnął się, podobnie jak jego ojciec, do Brygady Syndykalistycznej[1]. W czasie walk żołnierze Niemieccy zamordowali matkę Bernarda, która chorując na gruźlicę, nie wstawała z łóżka i została przez żołnierzy wyrzucona z mieszkania. Rodzina nie miała możliwości jak jej pomóc. Po jego upadku, był zaangażowany w budowę bunkra dla ludności żydowskiej. Następnie wyjechał ze stolicy razem z Haliną Goldberg, z którą wziął potem ślub[5].
Po wojnie pracował jako dziennikarz prasy spółdzielczej. Był redaktorem naczelnym dwóch pism: „Głos Samorządu GS” oraz „Spółdzielczość Szkolna”. Zrzeszony w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich[1].
30 stycznia 1972 Jad Waszem nadal Świerczyńskiemu tytuł Sprawiedliwy wśród Nardów Świata[5]. W 1991 został honorowym obywatelem państwa Izrael[7][2].
Pośmiertnie wydane zostały dwie książki będące jego wspomnieniami z czasów wojny[8].
Publikacje
edytuj- Szmugiel na wagę życia (2015)
- Przemytnicy życia (2018)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Paweł Marek, Na krawędzi życia. Wspomnienia anarchisty 1943-44, Wydawnictwo Dąb, 2006, ISBN 83-922244-1-8.
- ↑ a b c d e f g Bernard Konrad Świerczyński, Szmugiel na wagę życia, MERITUM, 2015, ISBN 978-83-941706-0-8.
- ↑ Świerczyński Bernard Konrad [online], new.getto.pl [dostęp 2022-10-06] (pol.).
- ↑ Konrad Świerczyński, Walka o duszę dziecka [online], lewicowo.pl [dostęp 2022-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-18] (pol.).
- ↑ a b c d e Historia Bernarda Konrada Świerczyńskiego [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2022-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-27] (pol.).
- ↑ Bernard Konrad Świerczyński – „Przemytnicy życia” – recenzja i ocena [online], histmag.org [dostęp 2022-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-23] (pol.).
- ↑ Wydanie książki Bernarda Konrada Świerczyńskiego "Przemytnicy życia" [online], karta.org.pl [dostęp 2022-10-06] (pol.).
- ↑ Świerczyński, Bernard Konrad 1922-2002 [online] (ang.).