Wikipedia

Ben Cross

angielski aktor, reżyser, scenarzysta, piosenkarz

Ben Cross, właśc. Harry Bernard Cross[1][2] (ur. 16 grudnia 1947 w Londynie, zm. 18 sierpnia 2020 w Wiedniu[3]) – angielski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser, scenarzysta[4] i piosenkarz[5].

Ben Cross
Imię i nazwisko

Harry Bernard Cross

Data i miejsce urodzenia

16 grudnia 1947
Londyn

Data i miejsce śmierci

18 sierpnia 2020
Wiedeń

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, piosenkarz

Współmałżonek

Penelope A Butler
(1977-1992; rozwód)
Michele Moerth
(1996-2005; rozwód)
Deyana Boneva
(2018–2020; jego śmierć)

Lata aktywności

1972–2020

Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w Londynie[6] w rzymskokatolickiej rodzinie pielęgniarza/odźwiernego i sprzątaczki[7][8]. Po raz pierwszy wystąpił na scenie mając dwanaście lat w szkolnym przedstawieniu jako Jezus. W 1962, w wieku piętnastu lat porzucił szkołę Devonport High School for Boys[9], zarabiał czyszcząc okna oraz jako kelner, stolarz w Welsh National Opera i rekwizytor w Alexandra Theatre w Birmingham[10]. W 1970 wstąpił do londyńskiej Royal Academy of Dramatic Art (RADA)[11], gdzie swoją karierę rozpoczynali m.in.: John Gielgud, Glenda Jackson i Anthony Hopkins.

Kariera

edytuj

W 1973 debiutował w komedii Oscara Wilde’a Bądźmy poważni na serio[12]. Potem wystąpił na scenie Duke’s Playhouse w Lancaster w spektaklach: Makbet i Śmierć komiwojażera Arthura Millera. Następnie związał się z Prospect Theatre Company, gdzie zagrał w sztukach: Perykles, książę Tyru, Wieczór Trzech Króli i Królewskie polowanie na słońce (Royal Hunt of the Sun), a także w musicalu Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a Józef i cudowny płaszcz snów w technikolorze, Equus, Mind Your Head i musicalu Irma La Douce w Haymarket Theatre w Leicester. W 1977 dołączył do Royal Shakespeare Company[13]. W 1978 na scenie West End w Cambridge Theatre wystąpił jako Billy Flynn, błyskotliwy prawnik morderczyni Roxie Hart w musicalu Chicago[14].

Karierę ekranową rozpoczął od występu w miniserialu NBC Wielkie nadzieje (Great Expectations, 1974)[15] z udziałem Michaela Yorka. Po raz pierwszy trafił na kinowy ekran w wojennym dramacie historycznym Richarda Attenborough O jeden most za daleko (A Bridge Too Far, 1977)[16] u boku Dirka Bogarde, Seana Connery, Jamesa Caana, Gene Hackmana, Roberta Redforda i Anthony’ego Hopkinsa. Uznanie zdobył kreacją Harolda Abrahamsa[17], brytyjskiego lekkoatlety i sprintera pochodzenia żydowskiego w dramacie Hugh Hudsona Rydwany ognia (Chariots of Fire, 1981)[18], za którą w 1981 został nagrodzony przez Variety Club Awards jako najbardziej obiecujący artysta[19].

W swoim dorobku filmowym ma także role takie jak Charles Dickens w telewizyjnym dramacie ITV Co ten Dickens! (What the Dickens!, 1983), książę Malagant w melodramacie przygodowym Rycerz króla Artura (First Knight, 1995)[20] u boku Richarda Gere’a, kapitan Nemo w telewizyjnej ekranizacji powieści Juliusza Verne’a Hallmark Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi (20,000 Leagues Under the Sea, 1997), Salomon w telefilmie biblijnym Salomon (Solomon, 1997), kardynał Richelieu w adaptacji powieści Aleksandra Dumas Młodzi muszkieterowie (Young Blades, 2001)[21] oraz Rudolf Heß w dokumentalnym filmie telewizyjnym BBC Procesy norymberskie (Nuremberg: Nazis on Trial, 2006)[22].

W 2007 w Bułgarii zrealizował album Frank Sinatra z bułgarskim piosenkarzem Vasilem Petrovem[23]. W filmie J.J. Abramsa Star Trek (2009) wystąpił jako Sarek, ojciec Spocka (Zachary Quinto)[24]. W biograficznym melodramacie telewizyjnym Lifetime William i Kate (William & Kate, 2011) zagrał księcia Karola[25].

Życie prywatne

edytuj

W lutym 1977 poślubił modelkę Penelope Butler, z którą ma córkę Lauren (ur. 1978)[26] i syna Richarda Theodore (ur. 23 października 1980). Jednak w lutym 1992 doszło do rozwodu[27]. 27 kwietnia 1996 ożenił się po raz drugi z Michele Moerth, z którą w 2005 się rozwiódł[28]. W 2006 zamieszkał w Sofii. W październiku 2014 został dziadkiem Violet, dziecka jego córki Lauren.

Śmierć

edytuj

Zmarł 18 sierpnia 2020 w Wiedniu na raka w wieku 72 lat[29][30].

Filmografia

edytuj

Filmy fabularne

edytuj
  • 1972: Wytchnienie (The Reprieve, krótkometrażowy) jako Bolszewik
  • 1977: O jeden most za daleko (A Bridge Too Far) jako Kawalerzysta Bins
  • 1977: Lina ratownicza do Cathy (Lifeline to Cathy, krótkometrażowy)
  • 1981: Rydwany ognia (Chariots of Fire) jako Harold Abrahams
  • 1985: L'attenzione jako Alberto
  • 1985: Franciszkanie w ruchu oporu (The Assisi Underground) jako Rufino Niccacci
  • 1988: Dom na papierze (Paperhouse) jako Dad Madden
  • 1988: Bezbożny (The Unholy) jako ks. Michael
  • 1989: Przed sklepem jubilera (La Bottega dell'orefice) jako Stefan
  • 1991: Oko wdowy (L'Œil de la veuve) jako Nassiri
  • 1992: Żywy zapalnik (Live Wire) jako Michaił Rashid
  • 1993: Zimny pot (Cold Sweat) jako Mark Cahill
  • 1993: Kryminalny zmysł (The Criminal Mind) jako Carlo Augustine
  • 1994: Uciec jak najwyżej (The Ascent) jako major Farrell
  • 1994: Miłość słodka jak miód (Honey Sweet Love) jako Pearson
  • 1995: Kusicielka (Temptress) jako dr Samudaya
  • 1995: Rycerz króla Artura (First Knight) jako książę Malagant
  • 1996: Ostatnia podróż Roberta Rylandsa (El Último viaje de Robert Rylands) jako Cromer
  • 1997: Turbulencja (Turbulence) jako kapitan Samuel Bowen
  • 1997: Drabina stanowisk (The Corporate Ladder) jako Jay Williams
  • 1997: Najeźdźca (The Invader) jako Renn
  • 1999: Wenecki projekt (The Venice Project) jako Rudy Mestry / Bishop Orsini
  • 2001: Zakon (The Order) jako major Ben Ner
  • 2001: Młodzi muszkieterowie (Young Blades) jako kardynał Richelieu
  • 2002: Ona, czyli ja (She Me and Her) jako David Greenbaum
  • 2004: Egzorcysta: Początek (Exorcist: The Beginning) jako Semelier
  • 2006: Za linią wroga II: Oś zła (Behind Enemy Lines II: Axis of Evil) jako komandor Tim Mackey
  • 2006: Champion 2 (Undisputed II: Last Man Standing) jako Steven Parker
  • 2006: Zombies (Wicked Little Things) jako Aaron Hanks
  • 2007: When Nietzsche Wept jako Josef Breuer
  • 2007: Rin Tin Tin (Finding Rin Tin Tin) jako Nikolaus
  • 2007: Gatunek 4: Przebudzenie (Species – The Awakening) jako Tom Hollander
  • 2008: Wojenny biznes (War, Inc.) jako Medusa Hair
  • 2008: Bohater z wyboru (Hero Wanted) jako Cosmo Jackson
  • 2009: Star Trek jako Sarek
  • 2010: Strażnik (The Guardian, krótkometrażowy) jako sierżant
  • 2013: Zwyczajny człowiek (A Common Man) jako DIG
  • 2013: Pogromca olbrzyma (Jack the Giant Killer) jako agent Hinton
  • 2019: Huragan (The Hurricane Heist) jako Dixon
  • 2019: Jarhead: Law of Return jako generał Betz
  • 2019: Wildings jako pan Kane
  • 2019: The Rest is Ashes jako stary George Smith
  • 2022: Egzorcyzmy siostry Ann (Prey for the Devil) jako kardynał Matthews

Filmy TV

edytuj
  • 1974: Wielkie nadzieje (Great Expectations) jako pan przy piłce
  • 1982: Wychodząc z lodu (Coming Out of the Ice) jako generał Tuczaczewski
  • 1983: Co ten Dickens! (What the Dickens!) jako Charles Dickens
  • 1986: Silny lek (Strong Medicine) jako Martin Taylor
  • 1988: Na podbój nieba (Steal the Sky) jako Munir Redfa
  • 1989: Nocne życie (Nightlife) jako Vlad
  • 1991: She Stood Alone jako William Lloyd Garrison
  • 1992: Diamentowy hazard (The Diamond Fleece) jako Rick Dunne / Alex Breuer
  • 1993: Embrasse-moi vite! jako Ken MacFerson
  • 1993: Les audacieux jako Campagna
  • 1995: Diabelska symfonia (Hellfire) jako Marius Carnot
  • 1995: Dom, który kupiła Mary (The House That Mary Bought) jako
  • 1997: Salomon (Solomon) jako Salomon
  • 1997: Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi (20,000 Leagues Under the Sea) jako kapitan Nemo
  • 1998: Strażnicy nieba (I guardiani del cielo) jako Michael Shannon / Zadick
  • 2002: Czerwony telefon: Obława (The Red Phone: Manhunt) jako Nigel Ballister
  • 2003: Czerwony Telefon: Szach i mat (The Red Phone: Checkmate) jako Nigel Ballister
  • 2004: Spartakus (Spartacus) jako Glabrus
  • 2005: Ikona (Icon) jako Anatoly Grishin
  • 2005: Mechanik: Czas zemsty (The Mechanik) jako William Burton
  • 2006: Procesy norymberskie (Nuremberg: Nazis on Trial) jako Rudolf Heß
  • 2006: Tajna broń SS (S.S. Doomtrooper) jako profesor Ullman
  • 2006: Hannibal – największy koszmar Rzymu (Hannibal) jako Fabiusz Maksimus
  • 2007: Grendel jako król Hrothgar
  • 2008: Jeźdźcy z zaginionego miasta (Lost City Raiders) jako Nicholas Filiminov
  • 2009: Piekielne psy (Hellhounds) jako król Leander
  • 2011: William i Kate (William & Kate) jako Karol (książę Walii)
  • 2011: Supertankowiec (Super Tanker) jako Robert Jordan
  • 2012: Czarny las (Black Forest) jako Cazmar

Seriale TV

edytuj
  • 1973: Wessex Tales jako Matthaus Tina
  • 1979: Nieznajomi (Strangers) jako Nick Carmos
  • 1979: ITV Playhouse – odc. The Winkler jako Terry Jones
  • 1980: Profesjonaliści (The Professionals) jako Stuart
  • 1981: Ognistoczerwone drzewa Thiki (The Flame Trees of Thika) jako Ian Crawford
  • 1982: Sztuka na dzisiaj (Play for Today) jako
  • 1983: Cytadela (The Citadel) jako dr Andrew Manson
  • 1984: Dalekie pawilony (The Far Pavilions) jako Simon
  • 1986: Strefa mroku (The Twilight Zone) jako Frederick
  • 1989: Pościg (Pursuit) jako izraelski brygadzista Generał Benjamin Grossman
  • 1991: Dark Shadows jako Barnabas Collins
  • 1992: Opowieści z krypty (Tales from the Crypt) jako Benjamin A. Polosky
  • 1992: The Ray Bradbury Theater jako Ettil Vyre
  • 2000: The Potato Factory jako Ikey Solomon / Reuban Reuban
  • 2003: Proces i odwet (Trial & Retribution) jako detektyw Sierżant Taylor Matthews
  • 2010: Ben-Hur (Ben Hur) jako cesarz Tyberiusz
  • 2011: Lodowiec (Ice) jako Stephan
  • 2011: Siostra Hawthorne (Hawthorne)
  • 2012: Wojownicze Żółwie Ninja jako dr Mindstrong (głos)
  • 2013: Banshee Origins: Kings and Pawns jako Rabbit
  • 2013: Wojownicze Żółwie Ninja jako dr Mindstrong (głos)
  • 2013–2014: Banshee jako pan Rabbit
  • 2018: 12 małp jako Nicodemus
  • 2019: Pandora jako Harlan Fried

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Ben Cross – About This Person. „The New York Times”. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  2. ↑ Ben Cross. Listal. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  3. ↑ Ben Cross, British actor who starred in Oscar-winning 'Chariots of Fire,' dies at 72. „The Washington Post”. [dostęp 2021-12-24]. (ang.).
  4. ↑ Ben Cross. AlloCiné. [dostęp 2015-12-24]. (fr.).
  5. ↑ Ben Cross. FamousFix.com. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  6. ↑ Hal Erickson: Ben Cross Biography. AllMovie. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  7. ↑ Cross, Ben 1947. Encyclopedia.com. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  8. ↑ Ben Cross Biography (1947-). Film Reference. [dostęp 2015-12-24].
  9. ↑ Who is Ben Cross?. Omnilexica. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  10. ↑ Ben Cross – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2015-12-24]. (rum.).
  11. ↑ Ben Cross. ČSFD.cz. [dostęp 2015-12-24]. (cz.).
  12. ↑ Ben Cross životopis. Osobnosti.cz. [dostęp 2015-12-24]. (cz.).
  13. ↑ Molly Pike: Ben Cross dead: Chariots Of Fire and Star Trek actor dies at 72 after short illness. „Daily Mirror”. [dostęp 2020-08-18]. (ang.).
  14. ↑ Ben Cross Biography. BuddyTV. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  15. ↑ Ben Cross. TV.com. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  16. ↑ Ben Cross. Filmow. [dostęp 2015-12-24]. (port.).
  17. ↑ Interview: Ben Cross, actor. The Scotsman. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  18. ↑ Michael Heaton (1982-04-05): He's No Bruce Jenner, but Ben Cross Finished with a Winner in Chariots of Fire. „People”. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  19. ↑ Clémence Michallon: Ben Cross death: Star Trek and Chariots of Fire actor dies, aged 72. „The Independent”. [dostęp 2020-08-18]. (ang.).
  20. ↑ Ben Cross. MYmovies. [dostęp 2015-12-24]. (wł.).
  21. ↑ Ben Cross. PORT.hu. [dostęp 2015-12-24]. (węg.).
  22. ↑ Ben Cross. Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-24].
  23. ↑ Ben Cross Biographie und Filmographie. moviesection.de. [dostęp 2015-12-24]. (niem.).
  24. ↑ Marcel Plasse: Ben Cross (1947-2020). Terra. [dostęp 2020-08-18]. (port.).
  25. ↑ Benjamin Lee: Chariots of Fire actor Ben Cross dies aged 72. „The Guardian”. [dostęp 2020-08-18]. (ang.).
  26. ↑ Who is Lauren Cross. Omnilexica. [dostęp 2015-12-24]. (ang.).
  27. ↑ Ben Cross – Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2015-12-24].
  28. ↑ Ben Cross Biography. MagWeb.com. [dostęp 2015-12-24].
  29. ↑ Andreas Wiseman: Ben Cross Dies: 'Chariots Of Fire', 'Star Trek' & 'First Knight' Star Was 72. Deadline, 2020-08-18. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
  30. ↑ Mike Barnes: Ben Cross, Actor in 'Chariots of Fire,' Dies at 72. „The Hollywood Reporter”, 2020-08-18. [dostęp 2022-04-18]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ben_Cross&oldid=72828981”