Beipiaozaur
Beipiaozaur (Beipiaosaurus) – rodzaj teropoda z grupy celurozaurów, bazalnego przedstawiciela nadrodziny terizinozauroidów (Therizinosauroidea). Jego nazwa oznacza „jaszczur z Beipiao”.
| Beipiaosaurus | |||
| Xu, Tang & Wang, 1999 | |||
| Okres istnienia: 125 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | celurozaury | ||
| Nadrodzina | |||
| Rodzaj |
beipiaozaur | ||
| Gatunki | |||
| |||
Żył w epoce wczesnej kredy (ok. 125 mln lat temu) na terenach dzisiejszej Azji. Jego szczątki znaleziono w prowincji Liaoning w Chinach.
Beipiaozaur był jednym z większych pierzastych dinozaurów. Mierzył około 2,2 m długości, 88 cm wysokości w biodrze i ważył około 85 kg. Szczególnie dobrze rozwinięte pióra miał na kończynach przednich. Miał wielkie palce, zakończone pazurami w kształcie kosy, przypominające palce innych przedstawicieli terizinozauroidów. Prawdopodobnie odżywiał się roślinami, a wielkimi pazurami naginał gałęzie drzew. Długość należącej do okazu holotypowego kości zębowej wynosi 65% długości kości udowej; wskazuje to, że w porównaniu z innymi terizinozauroidami beipiaozaur miał proporcjonalnie większą czaszkę[1]. Wraz z kością zębową okazu holotypowego zachowały się zęby przypominające kształtem zęby protarcheopteryksa; autorzy opisu beipiaozaura na podstawie liczby zachowanych zębodołów w kości zębowej szacują, że miał on ponad 37 zębów[1]. Inne terizinozauroidy miały zęby zbliżone kształtem do zębów prozauropodów, co w połączeniu z cechami charakterystycznymi dla dinozaurów ptasiomiednicznych powodowało trudności w klasyfikowaniu terizinozauroidów. Odkrycie śladów piór u Beipiaosaurus dowiodło jednak, że terizinozauroidy były nieptasimi teropodami. Xu i współpracownicy (1999) sugerują, że pióra Beipiaosaurus są formą pośrednią pomiędzy piórami Sinosauropteryx a ptasimi[1]. W 2008 odkryto skamieniałości dwóch osobników, znacznie bardziej kompletne i lepiej zachowane niż holotyp[2]. Li i in. 2014 porównali kolor i kształt melanosomów w 181 zachowanych okazach zwierząt, 13 okazach kopalnych (w tym Beipiaosaurus ) i wcześniejsze dane dotyczące różnorodności melanosomów za pomocą skaningowych mikroskopów elektronowych. Odkryli, że kolor u dinozaurów wydaje się być nieco związany z ich fizjologią. Podczas gdy niektóre gatunki żywych gadów (jaszczurki lub krokodyle, które są ektotermiczne ) mają mniejszą różnorodność kształtu melanosomów i ciemniejszych zakresów kolorów, niektóre maniraptorany, ptaki i ssaki (które są endotermiczne ) mają zwiększoną różnorodność kształtów melanosomów i żywsze kolory. Badany okaz Beipaosaurus, BMNHC PH000911, zachowuje odciski piór, które znajdują się w okolicy szyi. Są one nitkowate / rzadkie w strukturze, a pobrane melanosomy miały kształt kuli i wywnioskowano, że miały brązowawe zabarwienie, takie jak u współczesnych gadów, które mieszczą się w zakresie ciemnobrązowego zabarwienia[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Xu X., Tang Z-L., Wang X-L.. A therizinosauroid dinosaur with integumentary structures from China. „Nature”. 399, s. 350–354, 1999. DOI: 10.1038/20670. (ang.).
- ↑ Xu X., Zheng X., You H.. A new feather type in a nonavian theropod and the early evolution of feathers. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 106 (3), s. 322–834, 2009. DOI: 10.1073/pnas.0810055106. (ang.).
- ↑ Quanguo Li i inni, Melanosome evolution indicates a key physiological shift within feathered dinosaurs, „Nature”, 507 (7492), 2014, s. 350–353, DOI: 10.1038/nature12973, ISSN 0028-0836 (ang.).