Wikipedia

Bazylika św. Piotra w Okowach

kościół w Rzymie

Bazylika św. Piotra w Okowach (wł. Basilica di San Pietro in Vincoli a Colle Oppio) – kościół tytularny w Rzymie na wzgórzu Eskwilin. Opiekę nad bazyliką sprawuje zakon Kanoników Regularnych Laterańskich[3].

Bazylika św. Piotra w Okowach
Basilica di San Pietro in Vincoli a Colle Oppio
Kościół tytularny
Ilustracja
Front bazyliki
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Piazza San Pietro in Vincoli 4/a

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santi Silvestro e Martino ai Monti[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Piotra

Wspomnienie liturgiczne

29 czerwca
1 sierpnia[2]

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Piotra w Okowach”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Piotra w Okowach”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Piotra w Okowach”
Ziemia41°53′37,5″N 12°29′34,1″E/41,893750 12,492806
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santi Silvestro e Martino ai Monti oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z pierwszego poniedziałku Wielkiego Postu.

Lokalizacja

edytuj

Kościół znajduje się w I Rione Rzymu – Monti przy Piazza San Pietro in Vincoli 4/A[1].

Historia

edytuj

Kościół został zbudowany w V wieku (w 442 lub prawdopodobnie w 439 roku[2]) na zlecenie Licynii Eudoksji, żony cesarza Walentyniana III (kościół był określany jako Titulus Eudoxiae lub Eudoxiana[2]). Kościół został wybudowany na miejscu wcześniejszego kościoła Apostołów[2][4]. Zgodnie z przekazami, Eudoksja przekazała też papieżowi Leonowi I łańcuchy, w które miał być zakuty św. Piotr podczas swojego uwięzienia. Łańcuchy te są do dnia dzisiejszego przechowywane w tym kościele.

W 680 roku wykonano mozaikę św. Sebastiana jako dar dziękczynny za zakończenie zarazy[2]. Kościół był kilkukrotnie odnawiany i dekorowany (za pontyfikatów: Hadriana I, Leona III, Stefana IV, Grzegorza IV)[2].

30 września 1061 w bazylice odbyła się elekcja papieska, podczas której wybrano papieżem Aleksandra II. Dzień później również w tej bazylice odbyła się koronacja nowego biskupa Rzymu.

Podczas awiniońskiej niewoli papieży bazylika popadła w ruinę[2]. Jej renowacja rozpoczęła się po jej objęciu przez kardynała Mikołaja z Kluzy i była kontynuowana po jego śmierci przez papieży Sykstusa IV i Juliusza II (m.in. obecny portyk został wzniesiony w 1475 roku)[2].

W 1513 w kościele zostało umieszczone mauzoleum papieża Juliusza II, w skład którego wchodzi monumentalna statua Mojżesza Michała Anioła.

W XVII wieku bazylika przeszła renowację, kierowaną przez Francesco Fontanę, która zaowocowała sufitem i nowymi dekoracjami[2]. Kolejna renowacja miała miejsce w latach 1875–1877[2]. Wcześniej łańcuch św. Piotra był przechowywany w zakrystii i pokazywany tylko z okazji ważnych świąt, podczas wzmiankowanej renowacji łańcuch wystawiono na stałą ekspozycję[2]. W połowie XX wieku przeprowadzono następną renowację bazyliki[2].

Architektura i sztuka

edytuj

Portyk został wzniesiony w XV wieku przez Baccio Pontellego, górna kondygnacja została dodana w 1578 roku, na polecenie kardynała Antoine'a de Granvelle, aby ukryć starą fasadę[2].

 
Portyk bazyliki
 
Apsyda


Bazylika ma 3 nawy, transept i półkolistą apsydę[2]. Bazylika ma tylko dwie kaplice boczne flankujące apsydę, posiadające swoje własne apsydy[2]. Sufit jest dziełem Francesco Fontany, w jego centralnej części znajduje się fresk Giovanniego Battisty Parodiego z 1706 roku Cudowne połączenie się łańcuchów św. Piotra[2][4].

 
Wnętrze bazyliki
 
Cudowne połączenie się łańcuchów św. Piotra, Giovanni Battista Parodi, malowidło na suficie, 1706


Baldachim (z 1876 roku) nad ołtarzem głównym oraz konfesja pod nim są autorstwa Virginio Vespignaniego[4]. W niszy w głównym ołtarzu umieszczono relikwiarz z 1856 roku z łańcuchem św. Piotra[2]. Po jego lewej stronie jest rzeźba przedstawiająca św. Piotra, a po prawej anioła, który uwolnił go z więzienia w Jerozolimie[2].

 
Ołtarz główny z baldachimem
 
Łańcuch św. Piotra


Obszerna apsyda bazyliki pochodzi z kościoła z V wieku, zdobią ją freski z 1577 roku autorstwa Jacopo Coppi: Uwolnienie św. Piotra z więzienia, Biskup Juwenalis dający okowy cesarzowej Eudoksji i Eudoksja dająca okowy papieżowi[2].

W prawym transepcie znajduje się mauzoleum papieża Juliusza II, a w nim centralnie umieszczony posąg Mojżesza dłuta Michała Anioła[4].

 
Grobowiec Juliusza II
 
Michał Anioł – Mojżesz


W jednym z ołtarzy bocznych lewej nawy znajduje się wotywna bizantyjska mozaika św. Sebastiana z VII wieku. Przedstawia ona świętego nietypowo – z brodą i w dworskim stroju[2].

 
Ołtarz św. Sebastiana


Podczas prac prowadzonych w latach 1956-1960 po zdjęciu posadzki, stwierdzono pod kościołem kilka warstw budowlanych – wcześniejszy kościół Apostołów, domus z IV wieku oraz obiekt z czasów Nerona (prawdopodobnie fragment Domus Aurea)[4].

Kardynałowie prezbiterzy

edytuj

Bazylika św. Piotra w Okowach jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Petri ad Vincula)[5].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Chiesa rettoria san Pietro in Vincoli al Colle Oppio w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-25)]. (wł.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t San Pietro in Vincoli na Churches of Rome. [dostęp 2018-11-25]. (ang.).
  3. ↑ Canonici Regolari, Canonici Regolari Lateranensi: Basilica San Pietro in Vincoli [online], Canonici Regolari Lateranensi [dostęp 2016-01-01].
  4. ↑ a b c d e Spacerkiem przez Monti cz. 2 – Colle Oppio na Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2018-11-25].
  5. ↑ Bazylika św. Piotra w Okowach [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-11-25] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Sari Gilbert, Michael Brouse: Przewodnik National Geographic – Rzym. G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 63. ISBN 83-88132-81-4.
  • Przewodniki Wiedzy i Życia – Rzym. Hachette Livre Polska Sp. z o.o., 2006, s. 170. ISBN 83-7184-448-4.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Bazylika_św._Piotra_w_Okowach&oldid=73432784”