Bank Leumi (hebr. בנק לאומי לישראל בע"מ, Bank Leumi Le’Israel; Bank Narodowy Izraela; TASE: LEUMI) – bank uniwersalny z siedzibą w Tel Awiwie w Izraelu. Jest największym bankiem w kraju, który działał w latach 1902–1950 pod nazwą Anglo-Palestine Bank. Jest notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Tel Awiwie. Bank posiada własne oddziały w wielu krajach na całym świecie[2].

Bank Leumi
בנק לאומי לישראל בע"מ
Ilustracja
Na budynku widoczne logo banku
Forma prawna

spółka akcyjna

Data założenia

1902

Państwo

 Izrael

Siedziba

Tel Awiw

Nr KRS

52-001807-8

Prezes

Galia Maor (Prezes Zarządu)

Rodzaj banku

bank uniwersalny

Kapitał własny

85 mld USD, według stanu na 2009[1]

Strona internetowa

Bank prowadzi działalność na kilku podstawowych poziomach: (1) pośrednictwo finansowe, (2) działalność inwestycyjna, (3) usługi bankowe i finansowe w zakresie handlu międzynarodowego, papierów wartościowych, usług informacyjnych, kart kredytowych, doradztwa finansowego, pochodnych instrumentów finansowych i innych, (4) operacji bankowych oraz działalności funduszy inwestycyjnych.

Historia

edytuj

W 1897 twórca i główny ideolog syjonizmu, Dr. Theodor Herzl napisał artykuł zatytułowany „The Jewish Colonial Trust”. W artykule tym Herzl wykazał, że ruch syjonistyczny znajduje się w pilnej potrzebie posiadania instytucji finansowej, która byłaby zdolna wspierać żydowskich osadników w Palestynie (Ziemia Izraela)[3].

Finansowa wizja Herzla zaczęła materializować się w Londynie (Wielka Brytania), który był współczesnym centrum światowych finansów. Początkowo, ze względu na różnice ideologiczne, wielu żydowskich bankierów odmówiło współpracy z Herzlem. Zwrócił się on wówczas do swoich najbardziej gorliwych zwolenników. Stało się to na Drugim Kongresie Syjonistycznym, który odbył się w 1899 w Bazylei w Szwajcarii. Podjęto wówczas decyzję o potrzebie założenia banku pełniącego funkcję zaplecza finansowego Światowej Organizacji Syjonistycznej. Przy wspólnym wysiłku zgromadzono minimalną wymaganą sumę 250 000 £, dzięki której Jewish Colonial Trust rozpoczął swoją działalność w Londynie. Aby umożliwić nawet najbiedniejszym Żydom przyłączenie się do projektu, ustalono cenę za jedną akcję na poziomie do maksimum 80 £. Ostatecznie kapitał spółki wzrósł do 2 milionów £[3].

Działalność Jewish Colonial Trust w Palestynie miała być realizowana przy pomocy zależnej spółki pod nazwą Anglo-Palestine Company (APC). Powstała ona w Londynie w dniu 27 lutego 1902. Jej kierownikiem został Zalman David Levontin. Spółka rozpoczęła działalność z niewielkim kapitałem około 50 000 £. Celem działalności miało być wspierania wysiłków ruchu syjonistycznego w rozwoju przemysłu, budownictwa, rolnictwa i infrastruktury w Palestynie[3].

Otwarcie pierwszego oddziału Anglo-Palestine Bank nastąpiło 2 sierpnia 1903 w Jafie. Kapitał założycielski banku wynosił 395 000 £ i był daleki od zakładanego kapitału, który miał wynosić 8 milionów £. Nachum Sokołow powiedział w 1919: „Brytyjska Imperialna Kompania Wschodnioafrykańska, która administruje obszarem o powierzchni 200 tys. mil kwadratowych rozpoczynała również z taką samą kwotą 395 000 £.”[4]. Do pierwszych zawartych transakcji należały zakupy gruntów, finansowanie przyjazdu nowych imigrantów żydowskich oraz uzyskiwanie wymaganych koncesji.

W latach 1904–1914 powstały kolejne oddziały banku w Jerozolimie, Bejrucie, Hebronie, Safedzie, Tyberiadzie i Gazie. Anglo-Palestine Bank oferował żydowskim rolnikom długoterminowe pożyczki i kredyty. Bank udzielił także pomocy finansowej przy budowie pierwszych 60 domów w nowo powstałym Tel Awiwie[5].

Po wybuchu I wojny światowej żydowscy osadnicy i Anglo-Palestine Bank znaleźli się w sytuacji poważnego kryzysu. Imperium Osmańskie wypowiedziało wojnę Wielkiej Brytanii i Imperium Rosyjskiemu. Z tego powodu zarejestrowany w Londynie Anglo-Palestine Bank został zmuszony do zamknięcia swoich oddziałów w Palestynie. Władze tureckie uznały bank za wrogą instytucję i skonfiskowały większość jego środków finansowych. Dyrektor Generalny banku, Levontin, który na krótko przed wybuchem wojny wyjechał do Egiptu, nie mógł powrócić do Palestyny. Zastąpił go Eliezer Ziegfried Hoofien, który prowadził ograniczoną działalność banku z konsulatu Hiszpanii w Jerozolimie[3].

Po zakończeniu wojny bank rozszerzył swoją działalność, angażując się we wszystkie najważniejsze przedsięwzięcia gospodarcze w Mandacie Palestyny. W 1932 przeniesiono główną siedzibę banku z Jafy do Jerozolimy. W 1936 Anglo-Palestine Bank utworzył spółkę The Marine Trust, która była odpowiedzialna za sprzedaż akcji na sfinansowanie budowy Portu Tel Awiw. Podczas Rewolty arabskiej 1936 port ten umożliwił ekonomiczne przetrwanie żydowskich osiedli w Palestynie[3].

W dzień po proklamacji niepodległości Izraela, 15 maja 1948 tymczasowy rząd Izraela powierzył Anglo-Palestine Bank zadanie stworzenia państwowego systemu monetarnego. 16 sierpnia 1948 nastąpiło podpisanie umowy pomiędzy bankiem a tymczasowym rządem. Anglo-Palestine Bank otrzymał oficjalny status banku państwowego. Tego samego dnia wprowadzono na rynek niewielką ilość nowych banknotów lira izraelskiego oraz aluminiowe monety pruta. Drukowanie nowej serii banknotów zamówiono w Stanach Zjednoczonych[3].

Ponieważ było nie do pomyślenia, że oficjalny bank państwowy Izraela będzie nadal pozostawał brytyjską spółką, w 1950 założono w Tel Awiwie bank Leumi Le’Israel, który 1 maja 1951 przejął wszystkie zobowiązania oraz aktywa Anglo-Palestine Bank. Druga seria izraelskich banknotów posiada już obecną nazwę banku[3].

Utworzenie 24 sierpnia 1954 Banku Izraela umożliwiło Bankowi Leumi rozpoczęcie nowego etapu w swojej historii. Od tego momentu funkcjonuje on jako najważniejszy bank komercyjny w Izraelu.

W 1983 w Izraelu doszło do poważnego kryzysu gospodarczego, który doprowadził do załamania się udziałów największych izraelskich banków (Bank Hapoalim, Bank Leumi, Israel Discount Bank, Mizrahi Bank i Union Bank), które były zmuszone inwestować duże kwoty, aby utrzymać stabilny kurs swoich akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Tel Awiwie. Dzień 6 października został nazwany „Czarnym czwartkiem”. Nastąpiło wówczas załamanie kursów akcji na giełdzie. Minister finansów podjął wówczas decyzję o zamknięciu Giełdy Papierów Wartościowych w Tel Awiwie. Ponowne otwarcie giełdy nastąpiło 24 października, wraz z decyzją nacjonalizacji banków (w tym także Banku Leumi)[6].

Oddziały banku

edytuj

Banku Leumi posiada liczne oddziały na całym świecie[7].

Afryka

edytuj

Ameryka Łacińska

edytuj

Ameryka Północna

edytuj

Australia

edytuj

Europa

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Annual Report 2009. [w:] Bank Leumi [on-line]. [dostęp 2010-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  2. Foreign Residents & Tourists. [w:] Bank Leumi [on-line]. [dostęp 2010-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-22)]. (ang.).
  3. a b c d e f g Leumi’s Heritage. [w:] Bank Leumi [on-line]. [dostęp 2010-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-14)]. (ang.).
  4. Nahum Sokolow: History of Zionism, 1600-1918. Londyn: Longmans, 1919, s. xlvii.
  5. Jewish Colonial Trust. [w:] Jewish Virtual Library [on-line]. [dostęp 2010-06-19]. (ang.).
  6. David Klein: 20 lat kryzysu akcji banków – czy wnioski zostały wyciągnięte?. [w:] Bank of Israel [on-line]. 2003-09-11. [dostęp 2010-06-23]. (hebr.).
  7. Locations. [w:] Bank Leumi [on-line]. [dostęp 2010-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-27)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj