Wikipedia

Bajki dla potłuczonych

program kabaretowy

Bajki dla potłuczonych – program kabaretu Potem, głównie autorstwa Władysława Sikory, będący zbiorem skeczy przedstawiających interpretacje popularnych baśni.

Oprócz Władysława Sikory autorami tekstów są pozostali członkowie kabaretu Potem – Joanna Kołaczkowska, Dariusz Kamys oraz Andrzej Kłos i Janusz Rewers, a głównym autorem muzyki – Adam Pernal[1]. Program jest wymieniany jako jeden z najlepszych w dorobku Kabaretu Potem[2][3][4].

Skecze i piosenki tworzące program nagrany jako spektakl telewizyjny[a][7]:

  • Wstęp,
  • Piosenka wejściowa (Piosenka wejściówka),
  • Śpiąca królewna,
  • Smoki dwa,
  • Śnieżka (Królewna Śnieżka i dwóch krasnoludków),
  • Jaś i Małgosia (Jaś i Małgosia – kto kogo zje?),
  • O rybaku i rybce,
  • Dziewczynka z zapałkami (Pałka zapałka, dwa kije, kto nie zamarznie, ten żyje),
  • Kaj uwięziony,
  • Kopciuszek (Bajka o dziewczynce, która wypalała 3 paczki dziennie),
  • Finał,
  • Calineczka,
  • Piękna i Bestia,
  • Królewicz Fredek (Książę Fredek na groszku),
  • Dama na wieży,
  • Honorata z poprawczaka (O królewnie, która poszła do poprawczaka),
  • Czerwony Kapturek (Bajka o Czerwonym Kapturku, pod tytułem cynicznym: Szkoda Babci),
  • Kaczątko,
  • Marionetki,
  • Pocałuj żabkę,
  • Grajek,
  • Pinokio (Pinokio – drewniane story),
  • Lustereczko (Lustereczko, powiedz przecie...),
  • Smok Wawelski (Sposoby Dratewki – bajka o smoku),
  • Sierotka Mariola,
  • Ochmistrz (Ochmistrz – pan pozna panią),
  • Organista (Zastrzelić organistę!),
  • Mały Książę (Ach te róże – Mały Książę).

Niektóre skecze wchodzące w skład zbioru nie zostały nagrane, np. Czarownik Zuzu lub Wykład o średniowieczu[8]. Piosenki Kłopoty Calineczki, Kaj uwięziony i Ballada o brzydkim kaczątku znalazły się również na kasetach magnetofonowych „Piosenki kabaretu Potem”[9] i „Kabaret Potem i Przyjaciele”[7].

Premiera programu miała miejsce w Teatrze Rampa w 1991 roku[10]. Program został wydany na VHS przez Telewizję Polską. Nagranie pochodzi z 1994 roku i trwa 55 minut, zawierając oprócz programu głównego dodatkowe skecze i piosenki oraz komentarze[11]. DVD wydano w 2003[12].

Zaprezentowany w 1991 roku program jest określany jako szczytowe osiągnięcie kabaretu[13][14]. Na siódmej edycji PaKI zaprezentowany został m.in. skecz „Czerwony kapturek”[15]. Kabaret Potem już wcześniej był laureatem, ale w ramach kolejnej nagrody na siódmej edycji festiwalu w 1991 roku, mógł nagrać swój program w studiu telewizyjnym[16]. Od tego czasu wzrosła popularność tego kabaretu[13]. Nina Terentiew zaproponowała nagranie „Bajek...”, ale Sikora zadecydował o wyborze wcześniejszego programu – „Z Kolbergiem przez świat”. Ostatecznie jednak później nagrano również „Bajki dla potłuczonych” wystawione w Teatrze Lubuskim[15]. „Bajki dla potłuczonych” zostały przedstawione jako impreza towarzysząca kolejnej PaKI w 1992 roku, a Potem ponownie został laureatem przeglądu[17]. Utwory z programu zostały również wytypowane do koncertu finalistów 33 edycji PaKI w 2017 roku[18].

Według autora tekstów „Bajek dla potłuczonych”, Władysława Sikory, przez samych wykonawców były one uważane za infantylne[14]. Skecze zebrane w tym programie komizm opierają na łamaniu schematów z epiki rycerskiej i baśni[19]. Jako takie są przykładem antybaśni, czyli modernistycznej gry literackiej polegającej na odwróceniu tradycyjnych motywów[20]. Przykładowo, wbrew baśniowym konwencjom królewna była brzydka. W odróżnieniu od klasycznych baśni, gdzie czasem pojawiają się wątki niebezpieczeństwa i smutku, w celu nauczenia dzieci konfrontacji z takimi elementami życia, bajki kabaretu Potem oparte na smutnych motywach, np. Dziewczynki z zapałkami neutralizowały ten wydźwięk, utrzymując je w tonie niepoważnym[14]. Jako takie są określane jako przeznaczone wyłącznie dla osób dorosłych, już znających konwenanse kulturowe[20]. Komizmowi opartemu na zderzeniu stereotypów służy także używanie wulgaryzmów kontrastujących z etosem rycerskim[19]. Podobne motywy pojawiały się również w skeczach powstałych później, a kabaretowi Potem przypisuje się ważną rolę w przełamaniu skojarzenia polskich kabaretów z lat 80. XX w. jako przede wszystkim pola do satyry politycznej[14]. Z drugiej strony przywoływane jest powiązanie stylistyczne z Bajkami dla dorosłych emitowanymi w polskiej telewizji w latach 70. XX w.[21]

Na motywach programu powstał spektakl „Złanocki, czyli bajki dla potłuczonych” Adama Pernala i Michała Kowalczyka w reżyserii Jerzego Jana Połońskiego mający prapremierę w chorzowskim Teatrze Rozrywki 11.04.2014[1].


Uwagi

edytuj
  1. ↑ W nawiasie tytuły znajdujące się w serwisie Sikora.art.pl[5][6].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Złanocki, czyli bajki dla potłuczonych [online], Teatr Rozrywki > Na afiszu (pol.).
  2. ↑ Jak żyć panie premierze? [online], www.wydawnictwoznak.pl [dostęp 2020-01-02].
  3. ↑ Artur Łukasiewicz, Bajki dla potłuczonych, czyli jak odchodził w niebyt Kabaret Potem [online], zielonagora.wyborcza.pl, 16 sierpnia 2019 [dostęp 2020-01-02].
  4. ↑ Festiwal Kabaretu: Rozśmieszają nas do łez [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2020-01-02] (pol.).
  5. ↑ Bajki dla potłuczonych – teksty skeczy kabaretu Potem [online], Władysław Sikora (pol.).
  6. ↑ Bajki dla potłuczonych – teksty skeczy kabaretu Potem cz. 2 [online], Władysław Sikora (pol.).
  7. ↑ a b Wydawnictwa kabaretu Potem [online], sikora.art.pl, 19 maja 2006 (pol.).
  8. ↑ Teksty kabaretu Potem [online], kabaretpotem.art.pl [dostęp 2019-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2002-08-05] (pol.).
  9. ↑ Wydawnictwa kabaretu Potem (2001) [online], kabaret.potem.art.pl [zarchiwizowane z adresu 2001-04-24] (pol.).
  10. ↑ Anegdoty [online], sikora.art.pl (pol.).
  11. ↑ Wydawnictwa DVD Kabaretu Potem [online], sikora.art.pl [dostęp 2019-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2011-10-13].
  12. ↑ Bajki dla potłuczonych, Rate Your Music.
  13. ↑ a b Aneta Tabiszewska, Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz.II] [online], Verbum na polu. Kabaret po krakowsku (pol.).
  14. ↑ a b c d Emil Zubelewicz, Kabaret Potem. Jedyną ideologią jest sztuka, „Teatr”, 2, 2009, s. 68–71 [dostęp 2019-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-17] (pol.).
  15. ↑ a b Jakub Jabłonka i inni, HRABI Duszkiem tak!, Wydawnictwo Otwarte, 2019 (pol.).
  16. ↑ VII PAKA 1991 [online], Przegląd Kabaretów PAKA, 23 czerwca 2016 (pol.).
  17. ↑ VIII PAKA 1992 [online], Przegląd Kabaretów PAKA, 23 czerwca 2016 (pol.).
  18. ↑ Warsztaty…tylko na 33.PACE [online], Przegląd Kabaretów PAKA, 23 stycznia 2017 (pol.).
  19. ↑ a b Agnieszka Kruszyńska, Średniowieczność w kulturze popularnej – na wybranych przykładach, „Literatura i Kultura Popularna”, 14, 2008, s. 5–21 (pol.).
  20. ↑ a b Małgorzata Gwadera, O zagrożeniach płynących z czytelnictwa dzieci i młodzieży w XXI wieku, [w:] K. Heska-Kwaśniewicz, S. Gajownik (red.), Młody odbiorca w kręgu lektur pożytecznych i szkodliwych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2012, s. 9–21 (pol.).
  21. ↑ Agnieszka Kruszyńska, Bajki dla dorosłych jako zjawisko w kulturze popularnej. Szkic na przykładzie telewizyjnego cyklu autorstwa Joanny Wilińskiej, Andrzeja Nowickiego i Feliksa Dereckiego, [w:] Anna Gemra, Adam Mazurkiewicz (red.), Literatura i kultura popularna. Badania i metody, Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów, 2014, s. 200, ISBN 978-83-936321-3-8 [dostęp 2019-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-19] (pol.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Bajki_dla_potłuczonych&oldid=69462176”