Atherosperma moschatum
Atherosperma moschatum – gatunek drzew z monotypowego rodzaju oboczek[5] Atherosperma z rodziny oboczkowatych Atherospermataceae. Występuje we wschodniej i południowo-wschodniej Australii w stanach: Queensland, Wiktoria, Nowa Południowa Walia oraz Tasmania[6]. Rośnie w wilgotnych i osłoniętych miejscach[6] w lasach strefy umiarkowanej ze znaczącym udziałem bukanów Nothofagus i Elaeocarpus holopetalus[7]. Na pniach i konarach oboczka rozwija się kilkadziesiąt gatunków porostów[8].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
oboczek |
| Gatunek |
Atherosperma moschatum |
| Nazwa systematyczna | |
| Atherosperma moschatum Labill. Nov. Holl. Pl. 2: 74 (1806)[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Gatunek uprawiany jest jako ozdobne, zimozielone drzewo w zachodniej Europie na obszarach pod wpływem łagodnego i wilgotnego klimatu oceanicznego[6]. Silnie aromatyczna kora używana jest do sporządzania naparów na Tasmanii, pijanych podobnie jak herbata[6][9]. Według niektórych źródeł może to być szkodliwe ze względu na obecność w korze składników rakotwórczych[10]. Drewno bardzo jasne[9] i sprężyste[6] służy m.in. do wyrobu klamerek[6] i zabawek[9].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Drzewa osiągające do 25[6]–30[10] m wysokości, z wznoszącymi się konarami, szybko rosnące[6].
- Liście
- Zimozielone, naprzeciwległe, pojedyncze. Blaszka liściowa o długości od 5 do 10 cm, z wierzchu matowo ciemnozielona, od spodu sina, na brzegu z kilkoma ostrymi ząbkami[6].
- Kwiaty
- Jednopłciowe, rozwijają się jesienią i zimą, są słabo pachnące. Wyrastają pojedynczo wśród liści i osiągają ok. 1–2,5 cm średnicy. Listki zewnętrznego okółka okwiatu są 2, podczas gdy wewnętrzny okółek składa się z 8–10 białych listków, gęsto, przylegająco owłosionych w kwiatach żeńskich. Pręcików jest od 10 do 18, mają wydłużony łącznik między workami pyłkowymi i płodne są tylko w kwiatach męskich, w żeńskich wykształcone są jako prątniczki. Słupki zbudowane są z wolnych owocolistków[6].
- Owoce
- Jednonasienne, rozwijające się z poszczególnych zalążni[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-04-11] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-04-11] (ang.).
- ↑ Atherosperma moschatum Labill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-11].
- ↑ Atherosperma moschatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900.
- ↑ a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 64. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Floyd Alex G.: Rainforest Trees of Mainland Southeastern Australia. Lismore, NSW: Terania Rainforest Publishing, 2009, s. 83. ISBN 978-0-9589436-7-3.
- ↑ Morley, Sharon E., Gibson, Maria. Successional changes in epiphytic rainforest lichens : implications for the management of rainforest communities. „The Lichenologist”. 42, 3, s. 311-321, 2010. DOI: 10.1017/S0024282909990570.
- ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 85, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b Atherosperma moschatum - Labill.. [w:] Plants For A Future [on-line]. [dostęp 2021-04-11].