Ateji (jap. 当て字 lub 宛字) – grupa znaków chińskich (kanji), służąca w języku japońskim do fonetycznego zapisu (jako fonetyczny ekwiwalent) niektórych słów. Znaki te nie odnoszą się do słów pochodzenia chińskiego. Zostały one przypisane do słów już istniejących oraz do zapożyczeń.

Współcześnie, podstawowym sposobem zapisu wyrazów obcego pochodzenia w języku japońskim jest użycie sylabariusza fonetycznego, katakany, jednakże w przeszłości posiadanie wersji kanji uważano za konieczne. Wywodziło się bowiem z tradycji chińskiej i do dziś w pewnych przypadkach ma charakter eleganckiej formy zapisu.

Zapis przy pomocy ateji może zostać dokonany ze względu na odpowiednią wartość semantyczną, fonetyczną lub obie te funkcje łącznie. Przykładem kanji użytych zarówno ze względu na znaczenie, jak i wymowę, jest wyraz „kurabu” (klub) zapożyczony z języka angielskiego (club). Oprócz zapisu katakaną (クラブ), często spotyka się wersję kanji w postaci: 倶楽部. Ciąg znaków może być przeczytany jako ku, ra(ku), bu. W wolnej interpretacji można go odczytać jako: razem, zabawa (dobre samopoczucie, beztroska lub muzyka) oraz miejsce.

Ateji mogą być również przypisane jedynie ze względu na wymowę. Za przykład mogą posłużyć znaki kanji na sushi: 鮨, 鮓 lub 寿司.

Przykład zastosowania ateji

edytuj
Nazwa polska Nazwa w katakanie Nazwa w kanji Transkrypcja Hepburna nazwy
Afryka アフリカ 阿弗利加 afurika
Ameryka アメリカ 亜米利加・米州 amerika
Anglia イングランド 英蘭 ingurando
Argentyna アルゼンチン 亜爾然丁 aruzenchin
Ateny アテネ 雅典 atene
Australia オーストラリア 濠太剌利・豪州 ōsutoraria
Austria オーストリア 墺太利 ōsutoria
Azja アジア 亜細亜 ajia
Belgia ベルギー 白耳義 berugī
Berlin ベルリン 伯林 berurin
Birma ビルマ 緬甸 biruma
Brazylia ブラジル 伯剌西爾 burajiru
Butan ブータン 不丹 būtan
Cambridge ケンブリッジ 剣橋 kenburijji
Cejlon セイロン 錫蘭 seiron
Chicago シカゴ 市俄古 shikago
Chile チリ 智里・智利 chiri
Dania デンマーク 丁抹 denmāku
Dżakarta ジャガタラ 咬{口+留}吧 jagatara, (obecnie jakaruta)
Egipt エジプト 埃及 ejiputo
Fidżi フィジー 斐濟 fijī
Filipiny フィリピン 比律賓 firipin
Francja フランス 仏蘭西 furansu
Genewa ジュネーブ 寿府 junēbu
Góry Ałtaj アルタイ山脈 阿爾泰山脈・阿勒泰山脈 arutai sanmyaku
Grecja ギリシャ 希臘 girisha
Hanoi ハノイ 河内 hanoi
Hiszpania スペイン 西班牙 supein
Holandia オランダ 和蘭・阿蘭陀 oranda
Hollywood ハリウッド 聖林 hariuddo
Indie インド 印度 indo
Iran イラン 伊蘭 iran
Irlandia アイルランド 愛蘭 airurando
Islandia アイスランド 氷州 aisurando
Jawa ジャワ 爪哇・闍婆 jawa
Kalifornia カリフォルニア 加州 kariforunia
Kambodża カンボジア 柬埔寨 kanbojia
Kanada カナダ 加奈陀 kanada
Kiribati キリバス 基里巴斯 kiribasu
Kolumbia コロンビア 哥倫比亜 koronbia
Kuba キューバ 玖馬 kyūba
Laos ラオス 老檛 raosu
Londyn ロンドン 倫敦 rondon
Los Angeles ロサンゼルス 羅府 rosanzerusu
Malezja マレーシア 馬来西亜 marēshia
Meksyk メキシコ 墨西哥 mekishiko
Mongolia モンゴル 蒙古 mongoru
Moskwa モスクワ 莫斯科 mosukuwa
Nauru ナウル 瑙魯 nauru
Nowa Zelandia ニュージーランド 新西蘭 nyūjīrando
Nowy Jork ニューヨーク 紐育 nyūyōku
Palau パラオ 帛琉 parao
Panama パナマ 巴奈馬 panama
Paryż パリ 巴里 pari
Persja ペルシャ 波斯 perusha
Peru ペルー 秘露 perū
Polska ポーランド 波蘭 (lub 波蘭土) pōrando
Rosja ロシア 露西亜 roshia
Rzym ローマ 羅馬 rōma
Sajgon サイゴン 西貢 saigon
San Francisco サンフランシスコ 桑港 sanfuranshisuko
Singapur シンガポール 新嘉坡 shingapōru
Syberia シベリア 西比利亜 shiberia
Szkocja スコットランド 蘇格蘭 sukottorando
Szwajcaria スイス 瑞西 suisu
Szwecja スウェーデン 瑞典 suwēden
Tajlandia タイ tai
Tonga トンガ 東加 tonga
Turcja トルコ 土耳古 toruko
Tybet チベット 西蔵 chibetto
Vanuatu バヌアツ 瓦努阿図 banuatsu
Waszyngton ワシントン 華盛頓・華府 washinton
Węgry ハンガリー 洪牙利・匈牙利 hangarī
Wiedeń ウィーン 維納 wīn
Wielka Brytania イギリス 英吉利 igirisu
Wietnam ベトナム 越南 betonamu
Władywostok ウラジオストク 浦塩斯徳 urajiosutoku
Włochy イタリア 伊太利亜・伊太利 itaria