Armada de la República Argentina

Armada de la República Argentina
Państwo	Argentyna
Siły zbrojne	Fuerzas Armadas de la República Argentina
Data utworzenia	25 maja 1810
Prefiks	ARA
Bandera
Proporzec

Armada de la República Argentina – marynarka wojenna, wydzielona część sił zbrojnych Argentyny. Marynarka obchodzi święto 17 maja, w rocznicę zwycięstwa nad flotą hiszpańską w bitwie pod Montevideo w 1814 roku podczas wojny o niepodległość.

Historia

XIX wiek

Krążownik pancerny „San Martin”

Pancernik „Rivadavia”

W pierwszym okresie po uzyskaniu niepodległości, rola marynarki w siłach zbrojnych Argentyny była marginalna. Dopiero od lat 70. XIX wieku stworzono niewielką flotę służącą do obrony wybrzeża, obejmującą także trzy okręty pancerne^[1]. W latach 90. uległa ona znacznej rozbudowie z uwagi na napięcia w stosunkach z Chile i pod koniec XIX wieku jej główną siłę tworzyły zbudowane w Europie cztery krążowniki pancerne (typu Garibaldi), cztery krążowniki pancernopokładowe i dwa małe pancerniki obrony wybrzeża^[1].

Lata 1900–1945

Pomimo pokojowego rozwiązania konfliktu z Chile, wzrost zbrojeń morskich Brazylii spowodował kolejny wyścig zbrojeń i przyjęcie w 1907 roku programu rozbudowy floty^[2]. W jego ramach do 1915 roku zbudowano w USA dużym wysiłkiem finansowym dwa nowoczesne pancerniki generacji drednotów typu Rivadavia^[2]. Z dwunastu zamówionych w Europie niszczycieli ostatecznie tylko cztery weszły do służby argentyńskiej^[a]. Podczas I wojny światowej Argentyna pozostała neutralna. W 1906 roku marynarka liczyła ok. 8500 ludzi, a w 1919 ok. 9500 i 18 tysięcy rezerwistów^[2]. Główną bazą było Buenos Aires, oprócz tego zbudowano doki w bazach Puerto Belgrano(inne języki) i Rio Santiago^[2].

W 1926 roku uchwalono nowy program budowy okrętów, z uwagi na przestarzałość stanowiących większość floty XIX-wiecznych jednostek^[3]. Do II wojny światowej marynarka nabyła w Europie trzy nowoczesne krążowniki i 12 niszczycieli^[3]. Dopiero w latach 1932-33 nabyła też trzy pierwsze okręty podwodne^[3]. W latach 30. powstały też pierwsze nowoczesne okręty budowane w Argentynie – trałowce typu Bouchard^[3]. W tym okresie marynarka Argentyny była najsilniejsza i najnowocześniejsza w Ameryce Łacińskiej, z przewagą nad Brazylią i Chile, aczkolwiek dwa pozostałe państwa również posiadały drednoty i wcześniej weszły w posiadanie okrętów podwodnych^[4]. Podczas II wojny światowej Argentyna również pozostała neutralna. W tym czasie Brazylia, dzięki pomocy aliantów, zrównała się z nią pod względem sił morskich^[3].

Lata 1946–1981

Krążownik ARA „General Belgrano”

Lotniskowiec „Veinticinco de Mayo”

W 1951 roku Argentyna nabyła dwa amerykańskie duże krążowniki lekkie typu Brooklyn budowy przedwojennej^[5]. W dniach 16-19 września 1955 roku marynarka Argentyny odegrała główną rolę w zamachu stanu, który obalił dyktaturę Juana Peróna, biorąc udział w walkach i ostrzeliwaniu celów lądowych^[6].

W 1958 roku Argentyna nabyła od Wielkiej Brytanii pierwszy lotniskowiec w Ameryce Południowej: ARA „Independencia” (typu Colossus), co postawiło jej marynarkę na wyższy poziom^[5]. W 1968 roku został on zastąpiony przez ARA „Veinticinco de Mayo” tego samego typu^[5]. Znaczący wzrost ilościowy nastąpił w latach 60. i zwłaszcza 70. Marynarka wzbogaciła się wówczas o kolejne okręty, w tym pierwsze od okresu międzywojennego okręty podwodne, dalsze niszczyciele i korwety; przeważnie zmodernizowane budowy wojennej, ale też nowe^[7]. Podjęto w tym czasie współpracę z przemysłem niemieckim i brytyjskim, skutkującą podjęciem budowy części okrętów w kraju. W 1976 roku Argentyna przejęła pierwszy nowoczesny niszczyciel rakietowy budowy brytyjskiej – ARA „Hércules”, a następnie drugi zbudowany w kraju^[7]. Więcej nowych okrętów znajdowało się na początku lat 80. w budowie, lecz nie weszły do służby przed 1982 rokiem^[7].

Od lat 60. okręty argentyńskie uczestniczyły w szeregu incydentów związanych z ochroną strefy ekonomicznej kraju przed nielegalnym rybołówstwem^[5]. W 1978 roku doszło do napięcia w stosunkach z Chile w związku ze sporem o wyspy nad Kanałem Beagle i marynarka Argentyny wyszła z portów w celu przeprowadzenia 22 grudnia 1978 roku desantu na spornych wyspach, lecz ostatecznie operację odwołano i wojnę udało się zażegnać^[8].

Wojna o Falklandy-Malwiny

Niszczyciel rakietowy ARA „Hércules”

Najpoważniejszym sprawdzianem bojowym dla marynarki stała się wojna falklandzka. Marynarka nie była jednak w pełni gotowa do wywołanej przez rządzącą juntę wojskową w kwietniu 1982 roku wojny^[6]. Liczyła wówczas 31 000 personelu i 54 okręty^[6]. Większość floty wzięła udział w otwierającym działania desancie na Falklandach 2-3 kwietnia, a następnie okręty tylko w ograniczonym zakresie brały udział w walkach z siłami brytyjskimi^[6]. Jedyny lotniskowiec ARA „Veinticinco de Mayo” nie zdołał przeprowadzić ataku z użyciem samolotów. Marynarka poniosła istotne straty, w szczególności 2 maja 1982 roku brytyjski atomowy okręt podwodny HMS „Conqueror” zatopił przestarzały krążownik ARA „General Belgrano”. Był to drugi i ostatni od czasów II WŚ okręt zatopiony przez okręt podwodny, a utrata 323 członków jego załogi odpowiadała połowie argentyńskich strat w wojnie o Falklandy. Aktywnie natomiast używane było argentyńskie lotnictwo morskie, wraz z siłami powietrznymi, topiąc kilka okrętów brytyjskich.

Od końca XX wieku do XXI wieku

W latach 80. marynarka argentyńska wzbogaciła się o pewną liczbę nowoczesnych jednostek, zamówionych jeszcze przed wojną o Falklandy, we współpracy ze stoczniami niemieckimi, przede wszystkim cztery niszczyciele rakietowe typu Almirante Brown (MEKO 360H2), cztery korwety typu Espora (MEKO 140) i dwa okręty podwodne typu TR1700^[7]. Z powodu trudności finansowych, Argentyna zmuszona była jednak zrezygnować z dwóch budowanych okrętów podwodnych i w najbliższych dekadach nie kupowała już nowych większych okrętów^[7]. Dopiero na początku XXI wieku ukończono jeszcze dwie korwety typu Espora^[9]. W 1988 roku wycofano z linii niesprawny lotniskowiec „Veinticinco de Mayo”, bez następcy^[8]. Zespół okrętów argentyńskich z niszczycielem „Almirante Brown” i dwoma korwetami działał w latach 1990-91 na wodach Zatoki Perskiej w ramach międzynarodowej koalicji antyirackiej, a korwety argentyńskie wspierały też działania sił ONZ na Haiti w 1994 roku^[9].

15 listopada 2017 roku zaginął na Atlantyku okręt podwodny ARA „San Juan” (S-42) z 44-osobową załogą.

W 2019 roku podpisano kontrakt z Francją na dostawy czterech oceanicznych okrętów patrolowych typu Gowind dla marynarki wojennej Argentyny^[10].

Okręty

Typ	Znak	Okręt	W służbie	Uwagi
Niszczyciele (4)
Almirante Brown	D-10	„Almirante Brown”	1983	3360 t, 126 m, zbudowane przez Blohm + Voss, w Argentynie sklasyfikowane jako niszczyciele MEKO 360H2.
	D-11	„La Argentina”	1983
	D-12	„Heroína”	1983
	D-13	„Sarandí”	1984
Okręty podwodne (2)
TR1700	S-41	„Santa Cruz”	1984	2264 t, 66 m, zbudowane przez Nordseewerke, na licencji w Argentynie miały powstać cztery dalsze, ale program anulowano w 1994 przed ukończeniem dwóch pierwszych jednostek (S-43 ARA „Santa Fe” i S-44 „Santiago Del Estero”).
Typ 209/1100	S-31	„Salta”	1973	1248 t, 54 m, dwa zbudowane przez Howaldtswerke-Deutsche Werft.
Korwety (9)
Espora	P-41	„Espora”	1985	1790 t, 91,2 m, projekt MEKO 140A16, zbudowane w argentyńskiej Río Santiago Shipyard w Ensenada.
	P-42	„Rosales”	1986
	P-43	„Spiro”	1987
	P-44	„Parker”	1990
	P-45	„Robinson”	2001
	P-46	„Gómez Roca”	2004
Typ A69	P-31	„Drummond”	1978	1170 t, 80 m, pochodne awizo D’Estienne d’Orves, zbudowane przez Arsenal de Lorient.
	P-32	„Guerrico”	1978
	P-33	„Granville”	1982
Kutry rakietowe (2)
TNC-45	P-85	„Intrépida”	1974	268 t łodzie zbudowane przez Lürssen Werft(inne języki).
TNC-45	P-86	„Indómita”	1974	268 t łodzie zbudowane przez Lürssen Werft(inne języki).
Okręty patrolowe (6)
Murature	P-20	„Murature”	1945	1032 t, stawiacze min z Río Santiago, obecnie okręty patrolowe i treningowe.
Murature	P-21	„King”	1946
Dabur	P-61	„Baradero”	1978	39 t, 20 m.
	P-62	„Barranqueras”	1978
	P-63	„Clorinda”	1978
	P-64	„Concepción del Uruguay”	1978
Okręty zaopatrzeniowe (2)
Durance	B-1	„Patagonia”	2000	17 800 t, 157,2 m, ex-francuski „Durance” zbudowany przez Brest Arsenal w 1975.
		„Ingeniero Julio Krause”	1993	8346 t, cywilny tankowiec z 1981, zbudowany przez Astarsa.
Okręty transportowe (4)
42 (zmodyfikowany)	B-52	„Hércules”	1976/2004	4100 t, okręty I serii, Argentyna zakupiła dwa niszczyciele rakietowe typu 42, wycofany ARA „Santísima Trinidad” zbudowano w Argentynie przez Rio Santiago, ARA „Hércules”, zbudowany przez Vickers przebudowano w Chile na okręt transportowy, mieszczący 238 żołnierzy i dwa śmigłowce.
Costa Sur (zmodyfikowany)	B-4	„Bahía San Blas”	1978	10 894 t, 119,9 m, zbudowany przez Astillero Príncipe w Buenos Aires.
Costa Sur	B-3	„Canal Beagle”	1978	10 894 t, zbudowany przez Astillero Príncipe
Costa Sur	B-5	„Cabo de Hornos”	1979	10 894 t, zbudowany przez Astillero Príncipe

Comando de Aviación Naval (COAN)

Samolot	Producent	Typ	Wersja	W służbie^[11]	Uwagi
Beechcraft King Air	Stany Zjednoczone	patrolowy	B200 Cormoran	6
Beechcraft T-34 Mentor	Stany Zjednoczone	treningowy	T-34C-1	12
Dassault Super Étendard	Francja	szturmowy		11	Nosiciel AM39 Exocet, dawniej samolot pokładowy.
Eurocopter Fennec	Francja	patrolowy	AS 555	4
Fokker F28 Fellowship	Holandia	transportowy	F28-3000	2
Grumman S-2 Tracker	Stany Zjednoczone	patrolowy/ZOP	S-2T Turbo Tracker	3	S-2G zmodernizowane przez IAI
Lockheed P-3 Orion	Stany Zjednoczone	patrolowy/ZOP	P-3B	5	4 sprawne
Pilatus PC-6	Szwajcaria	użytkowy	PC-6B-H2	1
Sikorsky SH-3 Sea King	Włochy Stany Zjednoczone	ZOP/transport	Agusta ASH-3H S-61D-4	7 4

Zobacz też

Operacje podwodne w wojnie o Falklandy

Uwagi

↑ Dostarczono cztery niszczyciele ze stoczni niemieckich. Cztery budowane w Wielkiej Brytanii niszczyciele typu San Luis sprzedano Grecji jako typ Aetos, a cztery budowane we Francji typu Mendoza zostały przez nią przejęte po wybuchu I wojny światowej (Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921 ↓, s. 402).

Przypisy

↑ ^a ^b Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 401-403.
↑ ^a ^b ^c ^d Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921 ↓, s. 400-402.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 419-421.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 416, 419, 422.
↑ ^a ^b ^c ^d Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 3-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 3-4
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 7-11.
↑ ^a ^b Michal Stolar, Ivan Zajac. Kręte losy argentyńskich lotniskowców. ARA Veinticino de Mayo. Część 2. „Morze, Statki i Okręty”. 6/2011. XVI (113), s. 23-25, czerwiec 2011. Magnum X miejsce =Warszawa.
↑ ^a ^b Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002, s. 11-13. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
↑ Francuskie patrolowce popłyną do Argentyny - Defence24 [online], defence24.pl [dostęp 2021-06-03] .
↑ OrBat Argentina - MilAvia Press.com: Military Aviation Publications [online], milaviapress.com [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2008-03-11] .

Bibliografia

Armada de la República Argentina The Argentinean Navy in “Victory at Sea. [dostęp 2012-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-23)]. (ang.).
Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5. (ang.).
Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).

[3] Dostarczono cztery niszczyciele ze stoczni niemieckich. Cztery budowane w Wielkiej Brytanii niszczyciele typu San Luis sprzedano Grecji jako typ Aetos, a cztery budowane we Francji typu Mendoza zostały przez nią przejęte po wybuchu I wojny światowej (Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921 ↓, s. 402).

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1860–1905''401-403-1] Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 401-403.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1906–1921''400-402-2] Conway’s All the world’s fighting ships 1906–1921 ↓, s. 400-402.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1922–1946''419-421-4] Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 419-421.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1922–1946''416,_419,_422-5] Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 416, 419, 422.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''3-6-6] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 3-6.

[conw47-7] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 3-4

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''7-11-8] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 7-11.

[msio-9] Michal Stolar, Ivan Zajac. Kręte losy argentyńskich lotniskowców. ARA Veinticino de Mayo. Część 2. „Morze, Statki i Okręty”. 6/2011. XVI (113), s. 23-25, czerwiec 2011. Magnum X miejsce =Warszawa.

[jane02-10] Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002, s. 11-13. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).

[11] Francuskie patrolowce popłyną do Argentyny - Defence24 [online], defence24.pl [dostęp 2021-06-03] .

[12] OrBat Argentina - MilAvia Press.com: Military Aviation Publications [online], milaviapress.com [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2008-03-11] .

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]