Obnażacz berberysowy

Obnażacz berberysowy, obnażacz kwaśnicówka (Arge berberidis) – gatunek owada z rodziny obnażaczowatych.

Obnażacz berberysowy

Arge berberidis
Schrank, 1802
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Infragromada	nowoskrzydłe
Nadrząd	skrytoskrzydłe
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	rośliniarki
Nadrodzina	pilarzowe
Rodzina	obnażaczowate
Podrodzina	Arginae
Rodzaj	Arge
Gatunek	obnażacz berberysowy

Zasięg występowania

Gatunek szeroko rozpowszechniony w Europie z wyjątkiem jej północnej części. Notowany w Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Danii, we Francji, w Hiszpanii, Holanidi, Liechtensteinie, Luksemburgu, na Łotwie, w Macedonii Północnej, Niemczech, Polsce, Rumunii, na Słowacji, w Szwajcarii, na Ukrainie, Węgrzech oraz we Włoszech.

W Polsce pospolity w całym kraju.

Budowa ciała

Osiąga 7–12 mm długości. U samicy na końcu odwłoka pokładełko w kształcie szczypcowatych wyrostków.

Ubarwienie ciała postaci dorosłych czarne, połyskujące. U samic kilka pierwszych tergitów może przybierać kolor ciemnowiśniowy. Samce mają delikatne paski na krańcach tergitów. Gąsienice białawe, z żółtymi plamkami na grzbiecie i czarnymi kropkami na całym ciele.

Biologia i ekologia

Biotop

Występuje w lasach i ich skrajach, zaroślach, ogrodach, parkach i skwerach z udziałem berberysu. Lokalnie może występować masowo. Postacie dorosłe spotyka się na roślinach żywicielskich bądź pobliskich kwiatach.

Odżywianie

Larwy żywią się liśćmi różnych gatunków berberysów. Imago prowadzą żer uzupełniający na kwiatach, zjadając nektar i pyłek.

Cykl życiowy i rozród

W ciągu roku występują dwa pokolenia. Imago pierwszego pokolenia pojawiają się w maju. Samice składają jaja w charakterystycznych kieszeniach wyciętych pokładełkiem z boku blaszki liściowej, po kilka-kilkanaście sztuk w jednej. Młode gąsienice żerują gromadnie wygryzając zatoki na brzegach liści, starsze zaś, zjadają liście w całości. Dorosłe larwy spadają do gleby gdzie budują dwuwarstwowy kokon, w którym w ciągu 4-5 tyg. następuje przepoczwarczenie. Postacie dorosłe drugiego pokolenia pojawiają się zwykle w połowie lipca. Składanie jaj następuje na przełomie lipca i sierpnia, gąsienice zaś żerują do końca sierpnia lub września, po czym spadają do gleby, gdzie zimują w kokonach jako larwy, przepoczwarczenie zaś następuje wiosną.

Znaczenie dla człowieka

Jest uznawany za szkodnika zieleni ozdobnej. Jego żerowanie prowadzi do znacznego zmniejszenia walorów estetycznych krzewów berberysu. Szczególne szkody wyrządzają gąsienice drugiego pokolenia, które w sprzyjających warunkach pogodowych mogą występować bardzo licznie, oraz, w przeciwieństwie do żeru pierwszego, wiosennego pokolenia, rośliny nie uzupełniają spowodowanych przez nie ubytków liści nowymi przyrostami. Ich żerowanie może doprowadzić nawet do całkowitego ogołocenia krzewów.

W celu zwalczania przeprowadza się opryski preparatami kontaktowymi: wiosną po pojawieniu się pierwszych owadów, oraz ewentualnie, w przypadku pojawu drugiego pokolenia, oprysk należy powtórzyć w lipcu bądź na początku sierpnia. W czasie zimowania i przepoczwarczania bardzo wysoką skuteczność w zwalczaniu mają nicienie owadobójcze.