Antechinus arktosendemiczny gatunek myszopodobnych, owadożernych torbaczy z rodziny niełazowatych zamieszkujący tereny leśne położone na dużych wysokościach, występujący w Australii w północno-wschodniej Nowej Południowej Walii i w południowo-wschodniej części stanu Queensland[2]. W okresie godowym samce tego gatunku prowadzą wielogodzinne kopulacje, które doprowadzają zwierzęta do skrajnego wyczerpania, w konsekwencji czego umierają jeszcze przed przyjściem na świat potomstwa[3][4]. A. arktos został po raz pierwszy opisany w 2014 na łamach czasopisma „Zootaxa”[2].

Antechinus arktos[1]
Baker, Mutton, Hines, Van Dyck, 2014
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Nadrząd

torbacze

Rząd

niełazokształtne

Rodzina

niełazowate

Podrodzina

niełazy

Plemię

myszowory

Rodzaj

chutliwiec

Gatunek

Antechinus arktos

Systematyka

edytuj

A. arktos zaliczane są do rodzaju Antechinus[5], lecz przez długi czas były błędnie klasyfikowane jako podgatunek (A. s. mimetes) gatunku Antechinus swainsonii. W 2014 roku zespół naukowców w składzie Andrew M. Baker, Thomas Y. Mutton, Harry B. Hines i Steve Van Dyck z Queensland University of Technology opublikował na łamach czasopisma „Zootaxa” artykuł, w którym wykazał, że istnieją uderzające różnice morfologiczne i genetyczne między badanym zwierzęciem a A. swainsonii i w konsekwencji te myszopodobne torbacze winny zostać uznane za odrębny gatunek[2].

Morfologia

edytuj

A. arktos są małymi torbaczami podobnymi do myszy[3]. Zwierzęta te są bardzo podobne do podgatunków A. swainsonii, jednak ubarwienie A. arktos jest wyraźnie bardziej jaskrawe niż np. A. s. mimetes, którego sierść ma kolor czarno-brązowy lub szaro-brązowy[2]. A. arktos ma futro o stosunkowo długim włosie, wybarwione na kolor pomarańczowo-brązowy[2][6], czarne łapy[4] i czarny ogon pokryty krótką sierścią[6]. Sierść pokrywająca całe ciało zwierzęcia jest wyraźnie dłuższa niż u A. s. mimetes. Badania kraniologiczne wykazały, że czaszka A. arktos jest większa i wykazuje wyraźne różnice w stosunku do czaszek wszystkich podgatunków A. swainsonii[2].

Rozród

edytuj

A. arktos jest gatunkiem semelparycznym[4]. Specyfika cyklu rozrodczego A. arktos i spokrewnionych z nim myszoworów polega na tym, że samce tych gatunków odbywają w całym swym życiu tylko jeden akt płciowy. Niedługo później umierają. Takie zachowanie jest znane z życia wielu gatunków owadów czy łososia pacyficznego, ale bardzo rzadko występuje u ssaków[6].

Młode A. arktos rodzą się w listopadzie. Samce osiągają dojrzałość płciową koło sierpnia następnego roku i ten moment stanowi punkt zwrotny w ich życiu. Instynkt nakazuje im wówczas dążyć za wszelką cenę do odbycia aktu płciowego i doprowadzenia do zapłodnienia u samic, nawet kosztem snu i jedzenia[4] (żywią się owadami[3]). Okres godowy trwa około 2 tygodni, a pojedynczy akt może trwać przez około 12-14 godzin[4]. W okresie intensywnych i długotrwałych kopulacji w ich organizmie gwałtownie wzrasta poziom hormonu stresu, którego stężenie staje się tak wysokie, że całkowicie zaburza pracę układu odpornościowego[3]. Tak ogromny wysiłek powoduje znaczne wyczerpanie organizmu, utratę wielu ważnych białek i niszczy układy immunologiczne zwierząt[6]. Połowa samców nie dożywa jesieni[3] – umierają w ciągu kilku tygodni z wyczerpania[6], jeszcze przed przyjściem na świat własnego potomstwa[4]. Ekstremalny poziom hormonów prowadzi do dezintegracji tkanek zwierząt i gangreny, są skrajnie wyczerpane i spada z nich futro. Samice mogą przeżyć nawet trzy cykle rozrodcze, ale większość z nich umiera po wydaniu na świat pierwszego miotu[6]. Prawdopodobnie jest to typowy schemat rozrodczy wszystkich Antechinus[4].

Wcześniejsze teorie zakładały, że zachowanie samców A. arktos mają charakter altruistyczny i pozwalają na pozostawienie większej ilości pożywienia dla potomstwa. Jesienią, kiedy mają miejsce gody, pożywienia zaczyna bowiem brakować. Biolog dr Diana Fisher z University of Queensland twierdzi jednak, że do opisanych zachowań zwierzęta popycha rywalizacja w przekazaniu jak największej puli swoich genów następnemu pokoleniu[4] i giną. Fisher uważa także, że to samice prowokują samców do seksualnej rywalizacji, co może być formą praktycznego sprawdzianu kondycji fizycznej, a tym samym jakości genów potencjalnych ojców[3].

Zasięg geograficzny

edytuj

A. arktos zamieszkują na dużych wysokościach, na terenie kaldery Tweed Volcano w północno-wschodniej Nowej Południowej Walii i w południowo-wschodniej części stanu Queensland[2]. Obszar ten leży na terenie Parku Narodowego Springbrook[4] wchodzącego w skład rezerwatu przyrody Gondwana Rainforests of Australia wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7].

Przypisy

edytuj
  1. Antechinus arktos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f g Andrew M. Baker, Thomas Y. Mutton, Harry B. Hines, Steve Van Dyck. The Black-tailed Antechinus, Antechinus arktos sp. nov.: a new species of carnivorous marsupial from montane regions of the Tweed Volcano caldera, eastern Australia. „Zootaxa”. 3765 (2), s. 101–133, 2014. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.3765.2.1. ISSN 1175-5334. (ang.). 
  3. a b c d e f Dorota Romanowska: Zabójcza dawka miłości, czyli ssaki samobójcy. Newsweek Polska, 2013-11-02. [dostęp 2014-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-11)]. (pol.).
  4. a b c d e f g h i Elise Worthington: Scientists discover new species with fatal attraction on Queensland’s Gold Coast hinterland. abc.net.au, 2014-02-20. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
  5. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Antechinus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 7 kwietnia 2008]
  6. a b c d e f Stephen Luntz: New Species Of Marsupial Has Sex Until It Dies. iflscience.com, 2014-02-25. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
  7. Gondwana Rainforests of Australia. UNESCO. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).