Antarktyda Zachodnia
Antarktyda Zachodnia (ang. West Antarctica, Lesser Antarctica, hiszp. Antártida Occidental, Antártida Menor)[1] – jeden z dwóch, obok Antarktydy Wschodniej, wielkich regionów kontynentu Antarktydy.
 Mapa kontynentu: Antarktyda Wschodnia i Antarktyda Zachodnia | |
| Terytorium | |
|---|---|
| Miejscowości |
brak |
| Wydarzenia historyczne | |
| Rodzaj obiektu |
region |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
 79°S 100°W/-79,000000 -100,000000
| |
Nazwa
edytujNazwa „Antarktyda Zachodnia” nawiązuje do tego, że region w całości znajduje się na zachodniej półkuli globu[2]. Nazwa weszła do użycia na początku XX w. i została spopularyzowana w okresie po Międzynarodowym Roku Geofizycznym (1957–1958) i badaniach, które wykazały, że Góry Transantarktyczne stanowią użyteczną granicę podziału kontynentu na część wschodnią i zachodnią[2].
Nazwy „Antarktyda Wschodnia” i „Antarktyda Zachodnia” mogą być mylące[3]. Dla obserwatora patrzącego w kierunku północnym stojącego na przykład na Lodowcu Szelfowym Rossa „Antarktyda Wschodnia” znajduje się na zachodzie a „Antarktyda Zachodnia” na wschodzie[4]. Stąd też zaproponowano inne nazwy regionów: Greater Antarctica dla części „wschodniej” i Lesser Antarctica dla części „zachodniej”[3]. Niemniej jednak w literaturze dominują nazwy „Antarktyda Wschodnia” i „Antarktyda Zachodnia”[4].
Geografia
edytujJeden z dwóch, obok Antarktydy Wschodniej, wielkich regionów kontynentu Antarktydy[2]. Granicą oddzielającą obie części kontynentu są Góry Transantarktyczne, rozciągające się od Morza Weddella do Morza Rossa, które same leżą w Antarktydzie Wschodniej[4]. Antarktyda Zachodnia leży po pacyficznej stronie tych gór i obejmuje następujące regiony[2]:
Antarktydę Zachodnią, poza Półwyspem Antarktycznym, pokrywa lądolód West Antarctic Ice Sheet[5]. Znajdują się tu dwa z głównych lodowców szelfowych Antarktydy: Lodowiec Szelfowy Filchnera-Ronne (złożony z Lodowca Szelfowego Ronne i Lodowca Szelfowego Filchnera) oraz Lodowiec Szelfowy Rossa[6]. Wiele mniejszych lodowców szelfowych zlokalizowanych jest na Ziemi Marii Byrd i Ziemi Enderby[7].
Od zachodu Lodowiec Szelfowy Ronne ograniczają Góry Ellswortha z najwyższym szczytem całej Antarktydy – Mount Vinson (5140 m n.p.m.)[7].
Na Ziemi Marii Byrd, pomiędzy Jones Mountains a Fosdick Mountains leży obszar wulkaniczny[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata 2019 ↓, s. 649.
- ↑ a b c d SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
- ↑ a b SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and Gazetteer of the British Antarctic Territory ↓.
- ↑ a b c Clarkson 2007 ↓, s. 48.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and New Zealand Gazetteer ↓.
- ↑ Herzfeld 2012 ↓, s. 4–5.
- ↑ a b c Herzfeld 2012 ↓, s. 5.
Bibliografia
edytuj- Clarkson, Peter: Antarctic: Definitions and Bounderies. W: Riffenburgh, Beau: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007, s. 47–51. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2022-02-18]. (ang.).
- Greater Antarctica (or East Antarctica) (Gazetteer of the British Antarctic Territory). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- Herzfeld, Ute Christina: Atlas of Antarctica: Topographic Maps from Geostatistical Analysis of Satellite Radar Altimeter Data. Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-3-642-18515-1. [dostęp 2022-02-18]. (ang.).
- Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4. [dostęp 2022-02-18].
- West Antarctica (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
- West Antarctic Ice Sheet (New Zealand Gazetteer ). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).