Anne Burns
Anne Burns (ur. 23 listopada 1915 w Haworth, zm. 22 stycznia 2001) – brytyjska inżynier lotnictwa i pilot szybowcowy. Przez blisko 40 lat pracowała w Royal Aircraft Establishment jako inżynier i specjalistka od uskoku wiatru. Jako pilot szybowcowy była pierwszą kobietą, która przeleciała szybowcem przez kanał La Manche.
| Data i miejsce urodzenia |
23 listopada 1915 |
|---|---|
| Data śmierci |
22 stycznia 2001 |
| Zawód, zajęcie |
inżynier |
Życiorys
edytujUrodziła się w hrabstwie Yorkshire[1]. Ojciec Fleetwood Pellew jako major służył w West Yorkshire Regiment. Podczas I wojny światowej został ranny na froncie we Francji i pełnił w Haworth funkcję dowódcy obozu jenieckiego. Żonaty z Violet du Pre. Mieli pięcioro dzieci, czterech synów i córkę, Anne. W 1920 rodzina przeniosła się do Bedfordshire[2]. Anne Pellew uczęszczała do Abbey School w Reading, a następnie studiowała w St Hugh's College w Oksfordzie, gdzie była drugą kobietą przyjętą na studia inżynierskie. Otrzymała stypendium Edgell Shepee (jako pierwsza kobieta)[3][4]. Studia ukończyła w 1936 roku[5].
W 1947 roku wyszła za mąż za Denisa Burnsa[3]. Zgodnie z przyjętym zwyczajem powinna zaprzestać pracy zawodowej. Tylko „wybitne” kobiety mogły pracować nadal[6]. Wspólnie latali na szybowcach. Nie mieli dzieci[3].
Praca zawodowa
edytujOd 1940 roku pracowała w Royal Aircraft Establishment (RAE) w Farnborough[3]. Prowadziła badania nad wpływem obciążeń podczas lotu na konstrukcje samolotów, nad opracowaniem wycieraczek szyby przedniej dla bombowców oraz podwójnej szyby przedniej z ogrzewaniem dla poprawy widoczności. Licencję pilota uzyskała w 1940 roku na samolocie de Havilland Tiger Moth. Zajmowała się głównie pomiarami obciążeń konstrukcyjnych podczas lotu i ich wpływem na pęknięcia zmęczeniowe[7] oraz turbulencjami czystego nieba[4]. Uczestniczyła w testach pierwszego brytyjskiego bombowca odrzutowego English Electric Canberra[7]. Odeszła z RAE w 1976 roku[3][5].
Szybownictwo
edytujPodczas wojny latała na szybowcach wojskowych[7], a w 1954 roku zajęła się szybownictwem rekreacyjnym i sportowym[7][8]. Zdobywała nagrody i ustanawiała zarówno krajowe, jak i międzynarodowe rekordy. Podczas swojego pierwszego przelotu szybowcem EoN Olympia z Lasham w Hampshire dotarła do RAF Tern Hill w Shropshire w 4 godziny i 55 minut, pobijając rekord długości lotu kobiet w Wielkiej Brytanii. Swój sukces przypisywała szczęściu początkującego pilota[7]. W grudniu 1956 roku na szybowcu Slingsby Skylark 3, po starcie z lin gumowych w górach Long Mynd, po trzech godzinach lotu osiągnęła wysokość 3620 m (i przewyższenie 3200 m), ustanawiając nowe rekordy wysokości oraz przewyższenia lotu kobiet w Wielkiej Brytanii[4]. 21 sierpnia 1957, lecąc ponownie na szybowcu Skylark 3, jako pierwsza kobieta pokonała kanał La Manche. Wystartowała z lotniska w Lasham, planowała lot do Hawkinge w Kent, a dotarła do Rely w departamencie Pas-de-Calais[3][4].
10 maja 1959 roku ustanowiła rekord (krajowy w kategorii kobiety) podczas lotu na odległość 454 km[9].
Do 1961 roku posiadała 10 z 11 notowanych brytyjskich rekordów szybowcowych kobiet. Wśród nich był rekord wysokości lotu 10 550 metrów. Pobiła go 13 stycznia 1961 w Afryce Południowej na szybowcu Skylark 3B[9]. Równocześnie ustanowiła rekord przewyższenia[9].
Rekordy świata
edytuj- 9 stycznia 1961, lecąc na szybowcu Skylark 3, pobiła rekord odległości przelotu pokonując 436 km podczas lotu docelowo-powrotnego[10]. Tym samym pobiła rekord należący do Lucyny Bajewskiej, która na szybowcu Mucha pokonała odległość 383 km[11].
- 11 stycznia 1961, lecąc ze średnią prędkością 79 km/h po trasie trójkąta 200 km[12], pobiła rekord ustanowiony przez radziecką pilotkę Annę Samssadową z 15 lipca 1960 roku[11].
- 8 stycznia 1961, lecąc ze średnią prędkością 66 km/h po trasie trójkąta, 300 km pobiła rekord należący do Pelagii Majewskiej, która ustanowiła go 14 lipca 1960 roku, lecąc z prędkością 62 km/h[11][13].
- W 1963 roku ustanowiła rekord świata kobiet prędkości lotu na trasie trójkąta 500 km, lecąc ze średnią prędkością 103,33 km/h[4].
- 5 stycznia 1964 pobiła rekord świata kobiet prędkości lotu podczas lotu ze średnią prędkością 86,66 km/h po trasie trójkąta 300 km[14].
- 31 grudnia 1965 pobiła rekord świata kobiet prędkości lotu podczas lotu ze średnią prędkością 93,62 km/h po trasie trójkąta 300 km[15].
- 5 stycznia 1967, lecąc szybowcem Schweizer SGS 2-32 z Janie W. Oesch (USA), pobiła rekord wysokości absolutnej 9519 m[16].
Nagrody i odznaczenia
edytuj- 1955: Queen's Commendation for Valuable Service in the Air[17]
- 1958: R P Alston Memorial Medal Royal Aeronautical Society[17][18]
- 1960: Nagroda Jean Lennox Bird Trophy od British Women Pilots' Association za rekord kraju ustanowiony w 1959 roku[8].
- 1961: Britannia Trophy przyznany przez Royal Aero Club (wspólnie z mężem)[17]
- 1963: Queen's Commendation for Valuable Service in the Air za loty samolotem English Electric Canberra[17]
- 1966: Medal Lilienthala[19]
- 1967: Nagroda Whitney Straight Award za zasługi dla badań lotniczych i sukcesy lotnicze[17]
Przypisy
edytuj- ↑ Helen Evans, Burns [née Pellew], Anne (1915–2001), aeronautical engineer and glider pilot, [w:] The Oxford Dictionary of National Biography, Oxford: Oxford University Press, 23 września 2004, DOI: 10.1093/ref:odnb/75239 [dostęp 2023-03-17] (ang.).
- ↑ Matthew Freudenberg, Clear air turbulence. A Life of Anne Burns, Taunton, Somerset: Charlton Publicactions, 2009, s. 14-16, ISBN 0-9546165-3-7, OCLC 567345863 (ang.).
- ↑ a b c d e f Obituary. Anne Burns, „The Guardian”, 8 lutego 2001 [dostęp 2023-03-17] (ang.).
- ↑ a b c d e Philip Jarrett, Obituary: Anne Burns, „The Independent”, luty 2001 [zarchiwizowane 2009-12-03].
- ↑ a b Nina C. Baker, 6: Anne Burns [online], Magnificent Women, 22 stycznia 2019 [dostęp 2023-03-04] (ang.).
- ↑ Nina Baker, Women engineers in UK construction research establishments in themid-20th century. A preliminary survey, [w:] Proceedings of the Eighth Conference of the Construction History Society, Department of Architecture, University of Cambridge, 27 sierpnia 2021, s. 415–423 [dostęp 2023-03-17].
- ↑ a b c d e Anne Burns [online], The Telegraph [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ a b Women in Soaring, „NSM News”, Spring 2015, National Soaring Museum, USA, s. 4 (ang.).
- ↑ a b c British Gliding Records [online], Pilot & Club Info [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Anne Burns (GBR) (4396) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ a b c Les records officiels homologués par la F.A.I., „Les Ailes” (1943), 15 września 1961, s. 2 [dostęp 2023-03-17] (fr.).
- ↑ Anne Burns (GBR) (4403) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ Anne Burns (GBR) (10120) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
- ↑ Anne Burns (GBR) (10123) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ Anne Burns (GBR) (10180) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ Anne Burns (GBR) (10140) | World Air Sports Federation [online], FAI, 10 października 2017 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ a b c d e In memoriam – Anne Burns, „Hangar Soaring” (8), 2001, s. 11.
- ↑ R P Alston Medallists, [w:] RAeS Honours, Medals & Awards, Royal Aeronautical Society, 2022, s. 28.
- ↑ The Lilienthal Gliding Medal [online], FAI [dostęp 2023-03-04] (ang.).