Anna Romanowa
Anna Iwanowna Romanowa (ros. Анна Иоанновна; ur. 28 stycznia?/7 lutego 1693 w Moskwie, zm. 17 października?/28 października 1740 w Petersburgu) – księżna Kurlandii i Semigalii w latach 1711–1731, cesarzowa Rosji[1] w latach 1730–1740, córka cara Iwana V Aleksiejewicza i Praskowii Fiodorowny Sałtykowej.
.jpg)
| |
.png)
| |
| |
| Księżna Kurlandii i Semigalii | |
| Okres |
od 31 paź.?/11 listopada 1710 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Cesarzowa Rosji | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Małżeństwo | |
.jpg)
Życiorys
edytujKsiężna Kurlandii i Semigalii
edytujAnna Iwanowna spędziła dzieciństwo i młodość wraz z rodzicami z dala od dworskich intryg i spraw politycznych. Początkowo nie była uwzględniana w prawach do rosyjskiego tronu, gdyż te zostały zarezerwowane dla Piotra I Wielkiego i jego potomków. W 1710 roku przeznaczona została na żonę młodego księcia Kurlandii i Semigalii Fryderyka Wilhelma Kettlera, który jednak zmarł kilka miesięcy po zawarciu z nią związku małżeńskiego. Owdowiała księżna Anna z powodu ciągłej nieobecności prawowitego następcy Ferdynanda Kettlera stała się faktyczną władczynią księstwa nadbałtyckiego i od tej pory rezydowała w Mitawie. Nie interesowała się zbytnio sprawami państwa pozostawiając te kwestie swoim doradcom i faworytowi Ernestowi Janowi Bührenowi.
Oddanie przez Annę Iwanownę Księstwa Kurlandii i Semigalii pod opiekę Rosji spowodowało zachwianie równowagi sił w regionie. Przeciwko jej panowaniu wypowiedział się wrogo król Prus Fryderyk Wilhelm I, który podjął starania mające na celu przejęcie księstwa dla Hohenzollernów drogą mariażu dynastycznego. Podobne starania podjęli również Wettynowie i szlachta kurlandzka. Nie mogąc liczyć na powrót Ferdynanda Kettlera stany księstwa zaczęły szukać sobie nowego księcia i przyszłego małżonka Anny w osobie Maurycego Saskiego, który mimo że otrzymał władzę w 1726 roku, to i tak nie utrzymał się przy niej długo, gdyż sprzeciwił się temu kategorycznie Sejm Rzeczypospolitej oraz Rosja.
Cesarzowa Rosji
edytujZgodnie z testamentem Katarzyny I, rządy w Rosji po bezpotomnej śmierci Piotra II miały sprawować kolejno córki Piotra I, Anna i Elżbieta. Tymczasem Anna Piotrowna zmarła w 1728 roku, zaś przejęcie tronu przez Elżbietę Piotrownę nie było na rękę obozowi Dołgorukowowych, który zamierzał wprowadzić w Rosji oligarchię. Spowodowali więc zwołanie Najwyższej Tajnej Rady, na jej zebraniu przeforsowali uznanie cesarzem rosyjskim księżnej Anny Iwanowny, a następnie wprowadzili w życie tzw. Kondycje ograniczające samodzierżawie.
Po przybyciu w 1730 roku do Rosji, Anna Iwanowna po swojej koronacji w Moskwie nakazała powtórne przeniesienie stolicy do Sankt Petersburga. Rezydując w mieście nad Newą nie interesowała sprawami państwowymi, zajmowała się dworem, balami oraz zabawami. Ważniejsze stanowiska w państwie przejmowali Niemcy inflanccy, pod których wpływami cesarzowa się znajdowała. Realnie rządy w Rosji sprawował w jej imieniu Ernest Jan Bühren, który po otrzymaniu tytułu hrabiowskiego zmienił nazwisko na Biron. Stanął on na czele Tajnej Kancelarii i trzyosobowego Cesarskiego Gabinetu, który całkowicie sobie podporządkował. Otoczenie carycy, w którym znaleźli się między innymi Burkhard Christoph Münnich i Andriej Ostermann szybko odsunęło od władzy wszechwładną dotąd rodzinę Dołgorukowowych, która została zesłana na Syberię.
Z czasem anulowano krępujące władzę cesarską Dwanaście punktów (cesarzowa demonstracyjnie je rozdarła)[2] i zlikwidowano rząd Najwyższej Tajnej Rady. W Rosji rozpoczęła się dyktatura jednego ministra, który to okres nazywany jest w historii „bironowszczyzną”.
Za panowania cesarzowej Anny Iwanowny rozszerzone zostały znacznie przywileje szlachty, Rosja prowadziła wojnę z Turcją z umiarkowanymi sukcesami i odstąpiła Persji pas terenów wzdłuż południowych wybrzeży Morza Kaspijskiego, zdobytych przez Piotra I. Zawarty też został tzw. traktat Trzech Czarnych Orłów, w którym: Rosja, Austria i Prusy zobowiązywały się wzajemnie, że nie dopuszczą do powrotu Stanisława Leszczyńskiego na tron polski lub umocnienia się władzy Wettynów w Rzeczypospolitej.
Cesarzowa Anna Romanowa założyła Cesarską Szkołę Baletową (znaną obecnie pod nazwą: Akademia Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej), dając tym samym podwaliny pod rozwój rosyjskiego baletu[3][4].
Sukcesja
edytujPrzed śmiercią Anna Iwanowna wyznaczyła na swojego następcę Iwana VI Antonowicza, wnuka swojej siostry Katarzyny. Nowy car-niemowlę nigdy jednak nie przejął faktycznej władzy, gdyż intrygi dworskie, a następnie zamach stanu otworzyły drogę do tronu rosyjskiego Elżbiecie Piotrownie, która uwięziła młodego imperatora.
Anna Iwanowna została pochowana w Soborze Pietropawłowskim w Sankt Petersburgu.
Genealogia
edytuj| Aleksy I ur. 19 III 1629 zm. 29 lub 30 I 1678 |
Maria Iljiniczna Miłosławska ur. 1625 zm. 2 lub 3 III 1669 |
Fiodor Piotrowicz Sałtykow ur. ? zm. ? |
Anna Michajłowna Tatiszczewa ur. ? zm. ? | ||||||||||
| Iwan V ur. 27 VIII / 6 IX 1666 zm. 29 I / 8 II 1696 |
Praskowia Fiodorowna Sałtykowa ur. 11 / 21 X 1664 zm. 14 / 24 X 1723 |
||||||||||||
| Fryderyk Wilhelm Kettler[5] ur. 19 VII 1692 zm. 21 I 1711 OO 11 XI 1710 |
Anna ur. 23 I 1693 zm. 17 X 1740 |
||||||||
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Tytuł nieuznawany przez Rzeczpospolitą.
- ↑ Anna Iwanowna Romanowa Cesarzowa Rosji.
- ↑ Большая Российская энциклопедия, T. 1. А – Анкетирование. 2005, s. 766. ISBN 5-85270-329-X.
- ↑ History of the Vaganova Ballet Academy. vaganovaacademy.ru. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ Książę Kurlandii i Semigalii, syn Fryderyka Kazimierza Kettlera i Elżbiety Zofii Hohenzollern.
Bibliografia
edytuj- Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, Józef Dobosz (red.), Maciej Serwański (red.), Ilona Czamańska, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1998, ISBN 83-86138-35-1, OCLC 830195365.
- Andrzej Andrusiewicz, Carowie i cesarze Rosji. Szkice biograficzne, Warszawa: Fakty, 2001, ISBN 83-7311-126-3, OCLC 830302126.