Car-kołokoł

Car-kołokoł, Car-dzwon (ros. Царь-колокол) – największy na świecie^[1] dzwon, eksponowany na placu w obrębie moskiewskiego Kremla, w pobliżu miejsca, gdzie 25 listopada 1735 odlał go (z brązu) mistrz ludwisarski Michał Motorin^[2]. Waży 202 tony, ma średnicę 6,6 m i wysokość (z uchami) 6,14 m. Nigdy nie zadzwonił.

Ukaz o odlaniu dzwonu Imperatorowa Wszechrusi Anna Iwanowna Romanowa wydała w połowie 1730; potem wykonywano rysunki i modele^[2]. Właściwe prace przygotowawcze (oraz jedna nieudana próba odlania) trwały około dwóch lat^[2] (główną rolę w projektowaniu odegrał ojciec Michała, Iwan Motorin, zmarły trzy miesiące przed odlaniem)^[1], a samo odlewanie 36 minut^[2]. Późniejsze prace nad napisami i zdobieniami dzwonu ciągnęły się przez półtora roku^[2]. Kilku rzemieślników z Petersburga, pod kierownictwem wykształconego we Włoszech Fiodora Miedwiediewa, wykonało wówczas portrety cara Aleksego (fundatora poprzednich wielkich dzwonów Kremla) i władczyni Anny Iwanowny Romanowej (fundatorki opisywanego dzwonu) oraz pięć ikon, napisy i barokowe ornamenty^[1]. W maju 1737 w czasie pożaru Kremla dzwon pękł w dole odlewniczym (w którym cały czas się znajdował) wskutek zalania wodą rozgrzanego metalu przez gaszących pożar^[1]. Uszkodzony dzwon, wraz z odpękniętym fragmentem (ważącym 11,5 tony), wydobyto dopiero w 1836 i ustawiono na Kremlu na kamiennym postumencie. Operację wydobycia i transportu opracował i przeprowadził francuski architekt Auguste de Montferrand^[1]. Od tego czasu dzwon jest jedną z atrakcji Kremla w Moskwie. Po nieudanym zamachu na Imperatora Wszechrusi Aleksandra III zaprojektowano, jako akt dziękczynny Bogu, budowę monumentalnej murowanej dzwonnicy dla Car-kołokoła, który miano także pozłocić. Projekt nie został zrealizowany^[3].

Inne dzwony o nazwie Car-kołokoł

Car-kołokołem nazywano także trzy wcześniejsze wielkie dzwony Kremla^[3]:

dzwon Duży Uspieński z 1600, ważący 40 ton, odlany przez ludwisarza Andrieja Czochowa (twórcę Car-puszki) na zamówienie cara Borysa Godunowa i zniszczony w czasie pożaru około 1650
dzwon z 1652, odlany m.in. ze szczątków dzwonu Uspieńskiego przez Daniła Daniłowa i jego syna Emeliana na zamówienie cara Aleksego, ważył 130 ton, średnica wynosiła 5,4 m, zniszczony w 1654
dzwon z 1656, odlany przez Aleksandra Grigoriewa na zamówienie cara Aleksego. Wykorzystano resztki z dzwonu z 1652. Nowy dzwon ważył 160 ton. Ozdobiony był portretami cara Aleksego, jego żony, patriarchy Nikona i płaskorzeźbami putto. Zawieszony w 1668, runął w czasie wielkiego pożaru Kremla 19 czerwca 1701. Jego fragmenty przetopiono i użyto do odlewu obecnego dzwonu.

Wszystkie trzy dzwony były używane i stały w drewnianych dzwonnicach koło wielkiej dzwonnicy Iwana Wielkiego, prawdopodobnie w miejscu, gdzie stoi obecny Car-kołokoł.

Pod nazwą Car-kołokoł znano też wielki dzwon o wadze 64 ton, odlany w 1740 lub 1748 roku w ławrze Troicko-Siergijewskiej (Siergijew Posad) pod Moskwą i zniszczony przez bolszewików w 1930 roku^[3].

Zobacz też

dzwon Mingwan - największy na świecie spośród normalnie użytkowanych dzwonów, a zarazem drugi co do wielkości w ogóle
Car-tank
Car-puszka
Car-bomba

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tsar bell. Moscow Kremlin Museums. [dostęp 2021-06-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e И.Д. Kостина: Царь-колокол и его создатели. Вопросы истории, № 5, 1982.
↑ ^a ^b ^c Светлана Нарожная: Царь-колокол.

Linki zewnętrzne

Царь-колокол (ros.), decorbells.ru

[kreml.ru-1] Tsar bell. Moscow Kremlin Museums. [dostęp 2021-06-13]. (ang.).

[Kostina-1982-2] И.Д. Kостина: Царь-колокол и его создатели. Вопросы истории, № 5, 1982.

[Narożnaja-2004-3] Светлана Нарожная: Царь-колокол.

[1]

[2]

[3]