Andrzej Bogacz
Andrzej Wiesław Bogacz[1] (ur. 18 listopada 1897 w Jodłowniku, zm. 6 lutego 1962 w Dundee) – pułkownik piechoty Polskich Sił Zbrojnych.
 Andrzej Bogacz ppłk (1933) | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 listopada 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 lutego 1962 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1962 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
2 Pułk Piechoty Legionów Polskich |
| Stanowiska |
dowódca batalionu piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujAndrzej Wiesław Bogacz urodził się 18 listopada 1897 w Jodłowniku, w rodzinie Andrzeja i Agnieszki z Wójtowiczów[2][3]. Należał do XIV Polskiej Drużyny Strzeleckiej[4], 18 czerwca 1914 awansowany do stopnia podchorążego PDS. Po wybuchu I wojny światowej od sierpnia 1914 służył w Legionach Polskich[4]. W szeregach 16 kompanii 2 pułku piechoty uczestniczył w kampanii karpackiej, następnie w 11 kompanii, dwa razy był ranny w czerwcu i sierpniu 1915 pod Dubniakami. W randze sierżanta w grudniu 1915 został mianowany aspirantem oficerskim. 1 kwietnia 1916 został chorążym. Na początku 1917 przydzielony do Krajowego Inspektoratu Zaciągu, wkrótce odkomenderowany do Inspektoratu Zaciągu w Siedlcach. Po kryzysie przysięgowym trafił do Polskiego Korpusu Posiłkowego.
Jako podporucznik byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 31 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia[5]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 499. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. Od 1923 był dowódcą II batalionu 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[4][7][8]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 151. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 26 kwietnia 1928 roku został przesunięty ze stanowiska dowódcy II baonu na stanowisko kwatermistrza pułku[10][11]. Uprawiał piłkę nożną w zespole piłkarskim „Podhalanie” działającym przy jednostce wojskowej, w barwach którego grał na pozycji napastnika[12]. W 1929 roku był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[13]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy 11 batalionu KOP „Ostróg”[4][14]. 14 grudnia 1931 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. Z dniem 15 marca 1932 roku został przeniesiony z KOP do 83 pułku Strzelców Poleskich w Kobryniu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[4][16][17]. Od 28 listopada 1938 roku do września 1939 był dowódcą pułku KOP „Snów”.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził rezerwowym 96 pułkiem piechoty, na czele którego walczył w rejonie Dobromila, Sądowej Wiszni i w Lasach Janowskich oraz podczas próby przebicia się do Lwowa[18][19]. 21 września 1939 roku w rejonie Lwowa dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł i przedostał się do Francji[20].
W 1940 roku był dowódcą 7 pułku piechoty[20]. W czerwcu 1940 roku, po klęsce Francji, przedostał się do Wielkiej Brytanii. 29 października 1943 roku Naczelny Wódz zatwierdził go na stanowisku dowódcy 1 Brygady Grenadierów[21]. Wiosną 1945 roku, w stopniu pułkownika, został dowódcą 8 Brygady Piechoty[22].
Po demobilizacji pozostał w Wielkiej Brytanii. Zmarł 6 lutego 1962 w szkockim Dundee.
27 grudnia 1924 poślubił w Sanoku Zofię Barbarę Bezuchę (ur. 1902), córkę sędziego Augusta Bezuchy, siostrę m.in. Jana i Zygmunta – oficerów Wojska Polskiego, a świadkami na ich ślubie byli dowódca 2psp, płk Franciszek Stutzmann i miejscowy lekarz powiatowy, dr Józef Kurasiewicz[3]. Ich synem był Kazimierz Bogacz (1926–1979), geolog, wykładowca akademicki.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2463 (1921)[23]
- Krzyż Niepodległości (15 czerwca 1932)[24]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie: po raz pierwszy w 1921)[25]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[26]
Przypisy
edytuj- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował, jako Andrzej II Bogacz
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 1.
- ↑ a b c d e Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 2, nr 2, Warszawa 1918, s. 16.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 45.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379, 408.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328, 351.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 735.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 102, 176.
- ↑ Andrzej Tarnawski. Mecze na „Sigociu”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, Nr 17 (488) z 10-20 czerwca 1989. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 15 grudnia 1931 roku, s. 397.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 25, 611.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”, Warszawa 1935, s. 14.
- ↑ R. Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie 1939 roku, Rzeszów 2009, s. 197.
- ↑ Uwagi o bitwie nocnej armii Małopolska[1 pod Jaworowem [2] 15-16 września 1939 r. (Jaworów - Lasy Janowskie - Mużyłowice 1939)]. 1939.pl. [dostęp 2014-08-04].
- ↑ a b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 710.
- ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 218.
- ↑ Dziennik działań 1946 ↓, s. 3, 11, 14, 35, 39, 48.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3389 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 41, s. 1608)
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 35)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
Bibliografia
edytuj- Bogacz Andrzej. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.73-6708 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-21].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rozkazy dzienne 1 Samodzielnej Brygady Strzelców i 1 Dywizji Grenadierów, sygn. R.27. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1943. [dostęp 2017-01-14].
- Dziennik działań 26 Poznańskiego Batalionu Piechoty 1945–1946, sygn. C.43. Londyn: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1946.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Franciszek Groński. 22 Dywizja Piechoty Górskiej. 2 Pułk Strzelców Podhalańskich – Sanok. „Przemyskie Zapiski Historyczne”, s. 262, R. XIV–XV z 2003–2005. ISSN 0860-0317.
- Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Andrzej Bogacz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2016-10-31].