Amiokształtne[1], mękławkokształtne[2] (Amiiformes) – rząd słodkowodnych, drapieżnych ryb z gromady ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) obejmujący gatunki o prymitywnych cechach budowy. Wraz z niszczukokształtnymi są zaliczane do przejściowców (Holostei).

Amiokształtne
Amiiformes
Hay, 1929
Okres istnienia: jura–dziś
201.4/0
201.4/0
Ilustracja
Miękławka (Amia calva)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Podgromada

nowopłetwe

Rząd

amiokształtne

Rodziny

4 rodziny (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Występowanie

edytuj

Pierwsze amiokształtne znane są z jury[2]. W późnej kredzie były dominującą grupą ryb. Zamieszkiwały wody Europy, Azji i Ameryki. Jedynym gatunkiem, który przetrwał do czasów współczesnych jest miękławka (Amia calva).

Cechy charakterystyczne

edytuj

Ciało wydłużone, z krótkim ogonem zakończonym płetwą heterocerkalną. Skóra osłonięta łuskami cykloidalnymi, co różni amiokształtne od niszczukokształtnych, u których występują łuski ganoidalne. Długa, pojedyncza płetwa grzbietowa. Otwór gębowy uzbrojony w liczne, drobne zęby. Pęcherz pławny pełni funkcję narządu oddechowego zdolnego do oddychania powietrzem atmosferycznym.

Systematyka

edytuj
 
Calamopleurus cylindricus – wymarły przedstawiciel amiokształtnych

Do rzędu należy jedna występująca współcześnie rodzina[3]:

Opisano również rodziny wymarłe[4]:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970, s. 125.
  2. a b Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 346. ISBN 978-83-235-0973-8.
  3. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Jon David Fong, SPECIES BY FAMILY/SUBFAMILY, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-26] (ang.).
  4. R. van der Laan. Family-group names of fossil fishes. „European Journal of Taxonomy”. 466, s. 57, 2018. DOI: 10.5852/ejt.2018.466. (ang.). 

Bibliografia

edytuj
  • Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  • Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
  • Froese, R. & D. Pauly: Order Summary for Amiiformes. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2008. [dostęp 2009-02-27]. (ang.).
  • Amiiformes (bowfin). The Paleobiology Database. [dostęp 2009-02-27]. (ang.).