Amazonas (1908)
Amazonas (CT-1) – brazylijski niszczyciel z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z dziesięciu jednostek typu Pará. Okręt został zwodowany 21 listopada 1908 roku w brytyjskiej stoczni Yarrow w Glasgow, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w 1909 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 1931 roku.
_7_setembro_de_1923.jpg) „Amazonas” w Porto Alegre w 1923 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1908 |
| Wodowanie |
21 listopada 1908 |
 Marinha do Brasil
| |
| Wejście do służby |
1909 |
| Wycofanie ze służby |
1931 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
560 ton |
| Długość |
73,2 metra między pionami |
| Szerokość |
7,2 m |
| Zanurzenie |
2,4 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 2 kotły Yarrow moc 8000 KM 2 śruby | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
3700 Mm przy prędkości 14 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 102 mm (2 x I) 4 działka kal. 47 mm (4 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 x 450 mm (2 x I) |
| Załoga |
130 |
Projekt i budowa
edytuj„Amazonas” był jednym z dziesięciu bliźniaczych niszczycieli, zamówionych w Wielkiej Brytanii na podstawie programu rozbudowy floty brazylijskiej z 1907 roku[1][2]. Projekt jednostki był bardzo podobny do brytyjskich niszczycieli typu River, różniąc się wzmocnionym uzbrojeniem artyleryjskim[1][2]. Podobnie jak pozostałe okręty typu, przeznaczony był do współdziałania z zamówionymi w tym samym czasie w Wielkiej Brytanii krążownikami typu Bahia[2]. Jednostka była bardzo zwrotna i miała doskonałe przyspieszenie - w ciągu 30 sekund uzyskiwała ona maksymalną prędkość, zaś średnica okręgu kreślonego przez skręcający okręt wynosiła 340 metrów przy pełnej prędkości[1][2]. Okręt podzielony był na dziesięć przedziałów wodoszczelnych za pomocą grodzi biegnących od zewnętrznego poszycia dna do górnego pokładu[1].
„Amazonas” zbudowana została w stoczni Yarrow w Glasgow[1][3]. Stępkę okrętu położono w 1908 roku[2], został zwodowany 21 listopada 1908 roku[1][2], a do służby w Marinha do Brasil przyjęto go w 1909 roku[2]. Jednostka otrzymała numer taktyczny 1[1][4].
Dane taktyczno-techniczne
edytujOkręt był niewielkim, pełnomorskim niszczycielem o długości między pionami 73,2 metra, szerokości 7,2 metra i średnim zanurzeniu 2,4 metra[1][3]. Wyporność normalna wynosiła 560 ton[1][4]. Okręt napędzany był przez dwie czterocylindrowe pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej projektowanej mocy 8000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły typu Yarrow[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][5][a]. Okręt zabierał zapas 140 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 3700 Mm przy prędkości 14 węzłów[1][2][b].
Okręt był uzbrojony w dwa pojedyncze działa kal. 102 mm (4 cale) L/40 Vickers Mark M oraz cztery pojedyncze trzyfuntowe działka Hotchkiss M1885 L/40 kal. 47 mm[1][2]. Uzbrojenie uzupełniały dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)[1][2][c]. Okręt nie miał systemu kierowania ogniem, co utrudniało skuteczne wykorzystanie uzbrojenia artyleryjskiego i torpedowego[5].
Załoga okrętu składała się z 130 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].
Służba
edytujOkręt pełnił służbę w Marinha do Brasil podczas I wojny światowej, jednak jego udział w działaniach wojennych (podobnie jak całej marynarki brazylijskiej) był znikomy[8]. Niszczyciel znajdował się wtedy w złym stanie technicznym[4]. Jednostka służyła do 1931 roku, kiedy została skreślona z listy floty[2][9].
Uwagi
edytuj- ↑ Na próbach okręt osiągnął prędkość 27,17 węzła przy mocy 6898 KM[6].
- ↑ Według Jane’s Fighting Ships of World War I i Jane’s Fighting Ships 1934 zasięg wynosił 1600 Mm przy prędkości 15 węzłów[4][5].
- ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[7].
- ↑ Według Jane’s Fighting Ships 1934 załoga liczyła 75 osób[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 406.
- ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 530.
- ↑ a b c d John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 302.
- ↑ a b c d e Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 114.
- ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual 1912. Portsmouth: 1912, s. 253.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 352.
- ↑ Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 416.
Bibliografia
edytuj- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1912. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).
- Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: PARA destroyers (1909-1910). Navypedia. [dostęp 2017-04-23]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).