Alma-Art w Rzeszowie
Alma-Art w Rzeszowie (wł. Akademickie Biuro Kultury i Sztuki ZSP „Alma-Art” Oddział w Rzeszowie)- jeden z 16 oddziałów Biura powołanego w 1984 roku przez Radę Naczelną ZSP, którego celem była działalność w sferze kultury studenckiej i niezależnej oraz organizacja imprez estradowych poza środowiskiem akademicki, konkurencyjna wobec monopolistycznych do tej pory instytucji państwowych[1].
Powstanie i organizacja
edytujAlma-Art w Rzeszowie został utworzony w 1985 roku przez twórców festiwalu Rock Galicja: Tomasza Paulukiewicza, Leszka Opiołę i Janusza Baryckiego.
Pierwszym dyrektorem był Wacław Skuba (1985). W latach 1985–1989 funkcję tę pełnił Janusz Barycki. Ze struktury Biura wyodrębniona została Agencja Koncertowa, której kierownikiem był Tomasz Paulukiewicz.
Alma-Art w Rzeszowie, mimo że był oddziałem Biura warszawskiego, to miał pełną autonomię programową, artystyczną i ekonomiczną. Swoją działalność samofinansował prowadząc działalność koncertową oraz komis instrumentów i sprzętu nagłaśniającego.
Działalność programowa
edytujAlma-Art w Rzeszowie w jakimś sensie był dużym klubem studenckim, mimo że nie miał swojej jednej siedziby i prowadził działalność w kilku klubach równocześnie („O to chodzi”, „Dedal”, „Labirynt”, „Pod Palmą”) oraz w salach koncertowych (ZDK „Mewa”, hala „Walter”, Filharmonia Rzeszowska), a także w Muzeum Okręgowym i Biurze Wystaw Artystycznych w Rzeszowie. Jednak spełniał w swoim środowisku taką samą rolę jak kluby studenckie „Hybrydy” i „Stodoła” w Warszawie czy „Pod Jaszczurami” i „Rotunda” w Krakowie[2].
Organizował cyklicznie imprezy m.in.: „Jazz w Galerii” (prezentacja kameralnych form jazzowych w BWA), wieczory bluesowe i ogólnopolskie Klubowe Spotkania Bluesowe, Prezentacje Młodego Teatru, Konfrontacje Kabaretowe „Kosa”, przegląd „Nowa Muzyka” (rockowa muzyka alternatywna), Poniedziałki Jazzowe, spektakle teatrów niezależnych (Akademia Ruchu, Provisorium, Totart i inne), występy największych gwiazd kabaretu lat 80. (Janusz Laskowik, Janusz Gajos, Andrzej Rosiewicz, Tadeusz Drozda i wielu innych), a także zespołów i wykonawców pieśni poetyckich oraz artystycznego i politycznego buntu.
Dla rzeszowskich twórców odbywały się cyklicznie przeglądy takie jak „Śpiewać każdy może”, „Turniej Młodych Talentów”, „Twoje 5 minut”, turnieje poetyckie.
W klubach studenckich organizowano pokazy filmów poza cenzurą[3].
Wokół Biura skupiło się wielu twórców związanych z Rzeszowem. Współpracowali z nim m.in. znany jazzman Witold Szczurek (Vitold Rek) i studencki bard Konrad Materna (laureat Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie i Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu).
Biuro było m.in. organizatorem retrospektywnej wystawa malarstwa Zdzisława Beksińskiego (w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie). Była to jedna z dwóch indywidualnych wystawa malarskich tego wybitnego artysty jakie odbyły się w Polsce w latach 80.
Zorganizowano również wystawę Grupy Krakowskiej (w Biurze Wystaw Artystycznych w Rzeszowie).
W owych latach Rzeszów był uważany, obok Warszawy czy Krakowa, za jeden z najważniejszych ośrodku kultury studenckiej w Polsce. Zaowocowało to m.in. zaproszeniem przedstawicieli środowiska rzeszowskiego do współorganizowania, przez kilka lat, świnoujskiej „FAMY”[4].
Twórcy i działacze skupienie wokół Alma-Art w Rzeszowie otrzymali w 1988 nagrodę Prezesa Rady Ministrów jako najaktywniejsze akademickie środowisko kulturalne w Polsce. Środowisko zostało też wyróżnione przez organizatorów za aktywny udział w Festiwalu Artystycznym Młodzieży Akademickiej FAMA 1987. Na tym Festiwalu nagrody indywidualne również zdobywali reprezentujący Alma- Art w Rzeszowie: bard Konrad Materna, poeta Jacek Napiórkowski i animator Andrzej Paulukiewicz. Klub Alma-Art w Rzeszowie „Pod Palmą” jako najlepszy w kraju zdobył laur „Czerwonej Róży” w 1987 roku. Do finału tego ogólnopolskiego konkursu docierały też inne alma-artowskie kluby: „Labirynt”, „Oto chodzi” i „Dedal”[5].
Z ramienia Alma-Art klubami studenckimi zajmowali się Andrzej Paulukiewicz i Aleksander Gawlikowski. Działali w nich m.in. Jacek Szarek i Janusz Wołcz. Teatrami studenckimi zajmowała się Jadwiga Ryba.
Agencja Koncertowa
edytujOrganizowała imprezy estradowe na terenie całego kraju.
Sprawowała również opiekę artystyczną i impresaryjną nad zespołami Rzeszowskiej Sceny Rockowej: One Million Bulgarians, 1984, Wańka Wstańka, Aurora[6]. Dołączyło do nich ustrzyckie KSU, które Agencja objęła opieką impresaryjną w roku 1986[7].
Grupy te brały udział jako gwiazdy w najważniejszych festiwalach i przeglądach muzycznych, a ich utwory regularnie grane były przez ogólnopolskie programy radiowe (Program III PR i Rozgłośnię Harcerską). Rzeszowska Scena Rockowa uważana była, w owych latach, obok warszawskiej i trójmiejskiej, za najważniejsze środowisko muzyczne w Polsce[8].
Według Roberta Brylewskiego (Armia, Izrael): „stolica przeniosła się na moment do Rzeszowa”, a Krzysztof Grabowski (Dezerter) stwierdził, że „zespoły te zawojowały całą Polskę”[7].
Młodzi rzeszowscy rockmani byli w środowisku akademicki, nie tylko aktywnymi uczestnikami, ale i współtwórcami i współkreatorami imprez i działań artystycznych czy happeningowych daleko odbiegających od ich rockowych korzeni.
Dwa wydarzenie mają szczególny charakter w historii Agencji Koncertowej.
Pierwsze z nich to Festiwal w Jarocinie w roku 1987, w którym wzięło udział większość zespołów związanych z Agencją: Wańka Wstańka, 1984, Aurora i One Million Bulgarians[9].
Natomiast w roku 1988 pod nazwą „Młoda Polska” Agencja zorganizowała dwie trasy koncertowe swoich zespołów w ZSRR, po terenie zachodniej Ukrainy. Wzięły w niej udział m.in. KSU, Wańka Wstańka i One Million Bulgarians. Były to jedyne koncerty polskich zespołów grających rock alternatywny, wywodzący się z nurtu muzyki punk, w ZSRR. Twórcami tych bezprecedensowego imprez byli Janusz Barycki, Leszek Opioła i Tomasz Paulukiewicz[10].
Z Agencją Koncertową związany był Tadeusz Nalepa. Brał udział w widowiskach przez nią organizowanych, patronował cyklicznej imprezie „Klubowe Spotkanie Bluesowe”, a także prowadził warsztaty dla muzyków związanych z Alma-Art w Rzeszowie[11].
Agencja Koncertowa zorganizowała także kilka głośnych, w owym czasie w Rzeszowie i kraju, widowisk i spektakli. Jak np. „Breakout wraca do domu”, „Sztafeta” (prezentacja na jednym koncercie znanych twórców wywodzących się z Rzeszowa oraz ich rozpoczynających dopiero karierę młodszych kolegów) czy "Alma Żart” (całodzienna, multimedialna impreza, na dwóch scenach i w holu Filharmonii Rzeszowskiej)[2].
W Agencja Koncertowej pracowali Tomasz Paulukiewicz, Leszek Opioła, Jacek Szner, Ewa Walicka i Rosanna Książek.
Rozwiązanie Alma-Art
edytujABKiSZ ZSP Alma-Art decyzją Rady Naczelnej ZSP został rozwiązany w całym kraju w 1989 r.
Informacje dodatkowe
edytujW związku z działalnością w sferze kultury niezależnej przeciwko niektórym pracownikom Alma-Art w Rzeszowie Służba Bezpieczeństwa prowadziła działania operacyjne, byli oni również z tego powodu karani przez Kolegia do spraw wykroczeń[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Anna Idzikowska-Czubaj, Funkcje kulturowe i historyczne znaczenie polskiego rocka, Poznań 2006, s. 260; M. Wierzbicki, Młodzież w PRL, Warszawa 2009, s. 80
- ↑ a b Andrzej Pasternak Trzy rzuty beretem "Sztandar Młodych" nr 56 z 20-23.03.1987 r.
- ↑ AIPN-Rz-044/729, Raporty Służby Bezpieczeństwa ws. Tomasz Paulukiewicz- 1 str
- ↑ Lucyna Hajduk Bez kompleksów „Sztandar młodych” nr 242 z 9.12.1987; Jerzy Linder Bezsenność na 12 taktów "Sztandar Młodych" nr 35 z 19-21 lutego 1988
- ↑ Anna Rakuś Prowincjonalizm...w niezłym stylu "Widnokrąg" z 26.01.1988 r.
- ↑ Piotr Domagalik Czterech z miliona "Razem" nr 27 z 3.07.1988 r.
- ↑ a b Tomasz Paulukiewicz Punkowcy i okularnicy(w) "Polityczny Protest? Artystyczna Kontestacja. Pokolenie’80" IPN Rzeszów 2012, str.115,116
- ↑ Paweł Sito Pomnik dla Rzeszowa "Magazyn Muzyczny Jazz" nr 2(348), luty 1988 r.
- ↑ Janusz Pawlak Rzeszowska Scena Rockowa - Przebudzenie "Nowiny" nr 273 z 21-22.09.1987 r.
- ↑ Jerzy Linder Rokmieny Wsiech Stran„Sztandar Młodych” nr 75 z 15-17.04.1988 r.
- ↑ Wiesław Dołęgowski Czuję Bluesa "Sztandar Młodych"z 23-27.12.1987 r.
- ↑ AIPN-Rz-044/729, KE kryptonim „Dziennikarz” ws. Tomasz Paulukiewicz; Orzeczenie Kolegium ds. Wykroczeń przy Wojewodzie Rzeszowskim, nr rej. USW I.43/207/89
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Grabowski, Dezerter- poroniona generacja, Warszawa: Kayax Production & Publishing, 2010, ISBN 978-83-927811-1-0, OCLC 751263851.
- Tomasz Paulukiewicz Punkowcy i okularnicy w: "Pokolenie’80", IPN Rzeszów 2012. ISBN 978-83-7629-359-3.