Alfa Andromedae
Alfa Andromedae (Alpheratz, α And) – najjaśniejsza gwiazda (wielkość gwiazdowa 2,06) konstelacji Andromedy, położona około 97 lat świetlnych od Ziemi.
| α Andromedae | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
00h 08m 23,260s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+29° 05′ 25,6″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−163,44 ± 0,21 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−10,10 ± 0,20 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
B8 IV-V HgMn[1] | ||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,38[3] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
~56 km/s[2] | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
13 000 K[4] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6705[3] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1130[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa
edytuj
Gwiazda znajduje się na granicy gwiazdozbiorów Andromedy i gwiazdozbioru Pegaza, dlatego ma podwójne oznaczenie Bayera, Alfa Andromedae i Delta Pegasi (drugim takim przypadkiem jest Elnath – Beta Tauri, dawniej też Gamma Aurigae), przy czym drugie oznaczenie nie jest już używane[4][5]. Tradycyjnie byłą ona nazywana Alpheratz i Sirrah; obie te nazwy wywodzą się od arabskiej nazwy صرة الفرس şirrat al-faras, „pępek konia”, co jest pozostałością po czasach, kiedy była włączana w skład konstelacji Pegaza. Razem z α, β i γ Pegasi tworzy na niebie asteryzm Wielkiego Kwadratu Pegaza[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Alpheratz dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka
edytujNiebiesko-biały Alpheratz jest gwiazdą podwójną, której składniki znajdują się bardzo blisko, przez co można je rozdzielić jedynie poprzez dokładną analizę widma (układ spektroskopowo podwójny). Większa z gwiazd, zaliczana do typu widmowego B8, jest prawdopodobnie 10-krotnie jaśniejsza od drugiej, a okres obiegu wokół wspólnego środka masy wynosi 96,7 doby. Cały układ jest około 200 razy jaśniejszy od Słońca[4].
Większy ze składników jest najjaśniejszym znanym przedstawicielem podgrupy gwiazd określanej mianem „rtęciowo-manganowych”. Charakteryzują się one niezwykle wysokimi domieszkami rtęci, galu, manganu i europu w widmie gwiazdy oraz stosunkowo niewielką ilością innych pierwiastków w atmosferze. Przypuszcza się, że anomalie te są wynikiem rozdzielenia pierwiastków pod wpływem działającej do wewnątrz siły grawitacji oraz wypychającego ciśnienia promieniowania, które inaczej oddziałują na poszczególne pierwiastki[4]. Gwiazda ta jest też zmienną typu α² Canum Venaticorum – jej wielkość zmienia się o 0,04 magnitudo w czasie 23,12 lub 23,19 godzin[2].
Alpheratz ma także optycznego towarzysza, gwiazdę o wielkości gwiazdowej 11,11m odległą o 90,8″ (pomiar z 2011 r.)[7]. Ruch własny tej gwiazdy wskazuje, że nie jest fizycznie związana z Alfa Andromedae[7][8].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Alfa Andromedae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c Alpheratz. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C: HIP 677. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jim Kaler: ALPHERATZ (Alpha Andromedae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
- ↑ a b Andromeda, the Woman Chained. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 35. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-02-27].
- ↑ a b Mason et al.: WDS J00084+2905A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ TYC 1735-3181-1 w bazie SIMBAD (ang.)