Aleksandr Głagolew

Aleksandr Aleksandrowicz Głagolew (ros. Александр Александрович Глаголев; ur. 2 lutego?/14 lutego 1872 w guberni tulskiej, zm. 25 listopada 1937 w Kijowie) – rosyjski duchowny i teolog prawosławny, specjalizujący się w biblistyce.

Aleksandr Głagolew
protoprezbiter
Ilustracja
Kraj działania

ZSRR

Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1872
gubernia tulska

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1937
Kijów

Miejsce pochówku

Cmentarz Łukianowski

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Inkardynacja

Eparchia kijowska

Prezbiterat

po 1900

Życiorys

edytuj

Wczesna działalność

edytuj

Był synem kapłana prawosławnego z guberni tulskiej. Ukończył seminarium duchowne w Tule, a następnie Kijowską Akademię Duchowną (dyplom kandydata nauk teologicznych w 1898), w której uczył się jako stypendysta państwowy, jeden z najlepszych absolwentów seminarium[1]. Po uzyskaniu dyplomu został stypendystą profesorskim, p.o. docenta[1], zaś w 1900 obronił dysertację magisterską[2], którą poświęcił starotestamentowemu nauczaniu o aniołach. Zawarł w niej zarys dziejów badań teologicznych nad aniołami i demonami, analizował imiona aniołów przewijające się w tekstach starotestamentowych oraz etymologię nazw grup aniołów. Według profesora A. Olesnickiego, jednego z recenzentów pracy, była to pierwsza poważna rosyjska praca teologiczna z dziedziny angelologii[1].

Praca naukowa w latach 1905–1924

edytuj

W 1905 Aleksandr Głagolew został pierwszym rektorem Kijowskiej Akademii Duchownej po jej przeprowadzonej w tym samym roku reformie[2]. W roku następnym otrzymał tytuł profesorski i stanął na czele katedry Pisma Świętego Starego Testamentu[3].

Zajmował się naukowo również zagadnieniami społecznymi historii starotestamentowej i relacjami między problemami społecznymi a postawą religijno-moralną starożytnego społeczeństwa żydowskiego, w 1903 opublikował monografię poświęconą dobroczynności w starożytnym Izraelu. Jest także autorem szkiców poświęconych Lewitom i komentarzy do 1 i 2 Księgi Królewskiej, 2 Księgi Kronik, Księgi Tobiasza, Księgi Przysłów, Księgi Nahuma, Księgi Habakuka, Księgi Sofoniasza, Księgi Aggeusza oraz listów powszechnych, przeznaczonych do wydania Biblii z komentarzem redagowanej przez Aleksandra Łopuchina i jego następców[3]. Publikował w prasie cerkiewnej swoje teksty teologiczne oraz homilie, był ponadto współautorem haseł Prawosławnej Bogosłowskoj Encikłopiediji[3].

W 1913 był jednym ze świadków obrony powołanych w sprawie Menachema Bejlisa, oskarżonego o zabójstwo-mord rytualny. Zaprzeczał wówczas, jakoby Żydzi dokonywali podobnych czynów i przyczynił się do uniewinnienia Bejlisa[2].

Po likwidacji Kijowskiej Akademii Duchownej

edytuj
 
Zburzona w 1935 cerkiew św. Mikołaja Dobrego w Kijowie, w której duchowny służył w ostatnich latach życia

W 1924 (1919?) władze bolszewickie zlikwidowały Kijowską Akademię Duchowną, zaś w latach 30. XX wieku rodzinę Głagolewów zmuszono do opuszczenia zajmowanego dotąd mieszkania[2]. Nie mając możliwości kontynuowania pracy naukowej, ks. Głagolew został proboszczem w cerkwi św. Mikołaja Dobrego w Kijowie i był dziekanem jednego z dekanatów eparchii kijowskiej[3][2]. W 1931 został aresztowany i przez pół roku był przetrzymywany w Więzieniu Łukjanowskim. 20 października 1937 został uwięziony po raz drugi. Według świadectwa współwięźnia poddawany był wyczerpującym przesłuchaniom. Oskarżony o aktywny udział w antyradzieckiej faszystowskiej organizacji cerkiewnej kierowanej przez arcybiskupa kijowskiego Konstantyna[4], zmarł w czasie przesłuchania i został pochowany w zbiorowym grobie razem z innymi ofiarami wielkiego terroru. Za rządów Nikity Chruszczowa rodzina duchownego ustawiła na grobie krzyż z analogionem i inskrypcją cerkiewnosłowiańską Błażenni izgnani prawdy radi (Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości)[2].

Rodzina

edytuj

Był duchownym żonatym, w roku obrony pracy magisterskiej zawarł związek małżeński z Zinaidą Pietrowną Slesariewską (zm. 1936)[2]. Miał córkę Warwarę oraz synów Siergieja[4] i Aleksieja (ur. 1901), który w 1941 również został kapłanem prawosławnym, służył w Kijowie, w latach II wojny światowej udzielał pomocy Żydom, za co w 1991 otrzymał pośmiertnie tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata; wyróżniono nim również jego żonę, syna i wnuczkę[2].

Upamiętnienie

edytuj

Aleksandra i Aleksieja Głagolewów upamiętnia tablica pamiątkowa na terenie kijowskiego uniwersytetu Akademia Kijowsko-Mohylańska[5].

Aleksandr Głagolew był blisko związany z rodziną pisarza Michaiła Bułhakowa, który ukazał go jako ks. Aleksandra z cerkwi św. Mikołaja Dobrego w swojej powieści Biała gwardia[4].

Przypisy

edytuj