Aleksander Fogiel

Aleksander Fogiel
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1910 ; Siedlce
Data i miejsce śmierci	17 stycznia 1996 ; Łódź
Zawód	aktor, reżyser teatralny, scenograf, dyrektor teatrów
Lata aktywności	1928–1994
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Fogiel (ur. 26 lutego 1910 w Siedlcach, zm. 17 stycznia 1996 w Łodzi) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatrów, scenograf, dekorator teatralny.

Wczesne lata i wojna

Urodził się w rodzinie kolejarskiej. Ukończył Technikum Kolejowe w Siedlcach oraz kurs Miejskiej Szkoły Rysunku i Zdobnictwa w Warszawie. Przez dwa lata pracował jako dekorator teatralny. Debiutował w teatrach Wojska Polskiego, w których występował aż do zakończenia II wojny światowej, pracując w nich jednocześnie jako aktor, scenograf i autor sztuk. Pracę w teatrze godził z pracą na kolei. W czasie wojny na polecenie gen. Karola Świerczewskiego zakładał Frontowy Teatr Artylerii 2 Armii Wojska Polskiego.

Po wojnie

Po wojnie wiązał się kolejno z wieloma teatrami m.in. we Wrocławiu, Poznaniu i Łodzi. W Szczecinie zakładał i kierował Teatrem Lalki i Aktora „Pleciuga”. Podczas pracy w szczecińskim teatrze projektował scenografie do spektakli i wyreżyserował kilka sztuk^[1]. W filmie debiutował w 1958 rolą Apostoła w filmie Czesława Petelskiego Baza ludzi umarłych. Miał w dorobku ponad sto ról filmowych. Do najbardziej znanych można zaliczyć m.in. rolę Maćka z Bogdańca w polskim filmie historycznym Aleksandra Forda Krzyżacy z 1960 oraz rolę Sołtysa w trylogii komediowej Sylwestra Chęcińskiego Sami swoi, Nie ma mocnych i Kochaj albo rzuć.

Życie prywatne

Był żonaty z Celiną z Dąbrowskich. Jego bratem stryjecznym był piosenkarz Mieczysław Fogiel, występujący pod pseudonimem Mieczysław Fogg^[2]. Dwaj synowie aktora, Andrzej (ur. 1941) i Tomasz (ur. 1953) są aktorami-śpiewakami (Andrzej występuje w Teatrze Muzycznym w Łodzi a Tomasz w Teatrze Muzycznym w Gdyni), trzeci syn Waldemar (1943–1976) był tancerzem i choreografem. Jego wnuk, aktor dziecięcy Krzysztof Fogiel, zagrał w serialu Jerzego Gruzy Czterdziestolatek. 20 lat później rolę Borysa, wnuka Stefana Karwowskiego.

Zmarł w wieku 86 lat w Łodzi i został pochowany na tamtejszym cmentarzu komunalnym na Dołach (kwatera XXV, rząd 18, grób 21).

Teatr

Teatr Wojska Polskiego na Pradze w Warszawie
Teatr Garnizonowy w Siedlcach
Frontowy Teatr Artylerii II Armii Wojska Polskiego (1945)
Teatr Polski we Wrocławiu (1947–1949)
Teatr Dramatyczny w Częstochowie (1949–1951)
Teatr Dramatyczny w Szczecinie (1951–1959)^[3]^[4]
Teatr Powszechny w Łodzi (1959–1961)
Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1961–1963)
Teatr Powszechny w Łodzi (1963–1979)
Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1979–1981)

Filmografia

Piękne dzieci (1993), etiuda szkolna, reż. J. Polkki
Przypadek Pekosińskiego (1993), reż. G. Królikiewicz – profesor
Jutro (1990), etiuda szkolna, reż. D. Gajewski
Magnat (1986), reż. F. Bajon – kucharz Alojzy
Kobieta z prowincji (1984), reż. A. Barański – ojciec Andzi
Marynia (1983), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego
Popielec 1982 – Gabor
Niech cię odleci mara (1982), reż. A. Barański – ksiądz
Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) – obrońca Wolfgang Arendt
Konopielka (1981), reż. W. Leszczyński – wójt
Klejnot wolnego sumienia (1981), reż. G. Królikiewicz – Jan Firlej
Rodzina Połanieckich (1978), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego
Znak orła (1977), reż. H. Drapella – Stańko
Kochaj albo rzuć (1977), reż. S. Chęciński – sołtys
Lalka (serial telewizyjny), reż. R. Ber – sędzia pokoju w procesach między Krzeszowską a studentami oraz Krzeszowską a Stawską
Beniamiszek (1976), reż. W. Olszewski – naczelnik
Nie ma mocnych (1974), reż. S. Chęciński – sołtys
Kopernik (1972) – złotnik, ojciec Anny (odc. 3)
Kopernik 1972, reż. E. Petelska i Cz. Petelski – złotnik, ojciec Anny
Chłopi (1972), reż. J. Rybkowski – Balcerek
Antek (1971), reż. W. Fiwek – kowal
Rzeczpospolita babska (1969), reż. H. Przybył – starosta
Do przerwy 0:1 (1969) – Łopotek
Przygody pana Michała (1969) – szlachcic w karczmie
Lalka (1968), reż. W. J. Has – Szprot
Z przygodą na ty (1968), reż. W. Berestowski – leśniczy (odc. 2)
Stawka większa niż życie (1968), reż. Andrzej Konic – pułkownik LWP (odc. 17)
Żywot Mateusza (1967), reż. W. Leszczyński – gospodarz
Sami swoi (1967), reż. S. Chęciński – sołtys
Jowita (1967), reż. J. Morgenstern – prezes klubu
Piekło i niebo 1966, reż. Stanisław Różewicz – mieszkaniec nieba
Niewiarygodne przygody Marka Piegusa − Bolesław Puchatek, sierżant MO (odc. 9)
Don Gabriel 1966, reż. Ewa i Czesław Petelscy – Taborek, sąsiad Tomickiego
Wyspa złoczyńców (1965), reż. S. Jędryka – komendant MO
Kapitan Sowa na tropie (1965) – „Bongo” (odc. 2)
Rękopis znaleziony w Saragossie (1965), reż. Wojciech Jerzy Has – szlachcic walczący z ojcem Alfonsa van Wordena
Sobótki (1965) – radziecki oficer
Agnieszka 46 (1964), reż. S. Chęciński – Paszczuk
Skąpani w ogniu (1963), reż. J. Passendorfer – porucznik Milutin
Naganiacz (1963), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – Budyta
Ogniomistrz Kaleń (1961), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – karczmarz Szponderski
Złoto (1961), reż. W. J. Has – Stary
Historia żółtej ciżemki (1961), reż. S. Chęciński – starszy strażnik grodu w Myślenicach
Szklana góra (1960), reż. P. Komorowski – ojciec
Szatan z siódmej klasy (1960), reż. M. Kaniewska – ksiądz
Krzyżacy (1960), reż. A. Ford – Maćko z Bogdańca
Historia współczesna (1960), reż. W. Jakubowska – Antoni Wesołek
Krzyż Walecznych (1958), reż. K. Kutz – Buśko
Baza ludzi umarłych (1958), reż. Cz. Petelski – „Apostoł”

Podłożony głos

1972: Gruby – sierżant

Polski dubbing

1962: Pinokio – Woźnica
1966: 101 dalmatyńczyków – Pułkownik (pierwsza wersja dubbingowa)
1969: Miecz w kamieniu – Ector (pierwsza wersja dubbingowa)

Odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi (1973)
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Medal 40-lecia Polski Ludowej
Odznaka Honorowa miasta Łodzi (1966)
Medal 200-lecia Stanów Zjednoczonych

Przypisy

↑ Teatry dramatyczne w Szczecinie 1945–1965, pod red. Danuty Piotrowskiej, Poznań 1965, str. 47-53
↑ Śpiewająca mrówa, Rzeczpospolita
↑ Teatry dramatyczne w Szczecinie 1945–1965, pod red. Danuty Piotrowskiej, Poznań 1965, str. 34 i 38
↑ Encyklopedia Szczecina t. 1 A-O, pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow, Szczecin 1999, ISBN 83-87341-45-2, str. 252

Bibliografia

Aleksander Fogiel w bazie filmpolski.pl
Aleksander Fogiel, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

Aleksander Fogiel w bazie IMDb (ang.)
Aleksander Fogiel w bazie Filmweb
Aleksander Fogiel na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Aleksander Fogiel w bazie Akademii Polskiego Filmu

[1] Teatry dramatyczne w Szczecinie 1945–1965, pod red. Danuty Piotrowskiej, Poznań 1965, str. 47-53

[2] Śpiewająca mrówa, Rzeczpospolita

[3] Teatry dramatyczne w Szczecinie 1945–1965, pod red. Danuty Piotrowskiej, Poznań 1965, str. 34 i 38

[4] Encyklopedia Szczecina t. 1 A-O, pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow, Szczecin 1999, ISBN 83-87341-45-2, str. 252

[1]

[2]

[3]

[4]