Albidella nymphaeifolia
Albidella nymphaeifolia (Griseb.) Pichon – gatunek roślin słodkowodnych z monotypowego rodzaju Albidella z rodziny żabieńcowatych, występujący w Ameryce Środkowej, na obszarze od południowo-wschodniego Meksyku do Gwatemali i Kuby[3].
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Albidella | ||
| Gatunek |
Albidella nymphaeifolia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Albidella nymphaeifolia (Griseb.) Pichon Notul. Syst. (Paris) 12: 175 (1946) | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Gatunek o budowie pośredniej, ze względu na wygląd organów wegetatywnych przypomina rośliny z rodzaju Echinodorus, podczas gdy kwiaty są typowe dla rodzaju kaldezja (Caldesia)[4]. Roślina ta osiąga do 50 cm wysokości[5].
- Liście
- Występują zarówno taśmowate liście podwodne jak i liście pływające na powierzchni lub wzniesione. Liście zanurzone mają krótki ogonek i blaszkę liściową o falistym brzegu, do 25 cm długą przy szerokości do 18 mm. Liście te są jasnozielone, z pasmami błoniasto-przejrzystymi. Liście pływające lub wznoszące się nad powierzchnię osiągają do 35 cm długości i są długoogonkowe. Blaszka liściowa jest owalna, sercowato wycięta u nasady i osiąga do 12 cm długości przy 8 cm szerokości. Blaszki mają bardzo wyraźnie widoczne użyłkowanie[5].
- Kwiaty
- Obupłciowe, wyrastają w okółkach na szczycie pędu kwiatowego. Dno kwiatowe jest spłaszczone. Wyrastają z niego białe listki okwiatu, 6 pręcików i liczne owocolistki[4].
- Owoce
- Orzeszki o długości do 1,6 mm, żeberkowane, z dzióbkiem o długości do 0,2 mm[5].
Systematyka
edytuj- Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
- Należy do monotypowego rodzaju Albidella, zaliczanego do rodziny żabieńcowatych (Alismataceae ), która należy do rzędu żabieńcowców (Alismatales)[2].
- Historia badań taksonomicznych
- Gatunek tej rośliny został opisany po raz pierwszy w 1866 roku przez Augusta Grisebacha, jako przedstawiciel rodzaju żabieniec, pod nazwą Alisma nymphaeifolium. 16 lat później niemiecki botanik Franz Buchenau zakwalifikował ten gatunek do rodzaju Echinodorus, pod nazwą Echinodorus nymphaeifolius. W 1905 Nathaniel Lord Britton wyodrębnił z rodzaju Echinodorus dotychczas opisywaną w jego ramach sekcję Helanthium w osobny rodzaj. 4 lata później amerykański botanik John Kunkel Small wyodrębnił opisywany gatunek do tego rodzaju, pod nazwą Echinodorus nymphaeifolium. Klasyfikacja ta obowiązywała do roku 1946, w którym francuski botanik Marcel Pichon wyodrębnił ten gatunek do nowego rodzaju Albidella pod nazwą Albidella nymphaeifolia[3]. 9 lat później amerykański profesor botaniki, kurator herbarium Uniwersytetu Wisconsin-Madison, Norman Fassett zaproponował ponowne włączenie wyodrębnianych rodzajów Helanthium i Albidella w rodzaj Echinodorus do podrodzaju Helanthium. Propozycja ta została powszechnie zaakceptowana i obowiązywała do roku 1975, w którym czechosłowacki botanik Karel Rataj, w swojej Revizion of genus Echinodorus, na podstawie Echinodorus nymphaeifolium wyodrębnił w rodzaju Echinodorus monotypową sekcję Nymphaeifolii. Status ten obowiązywał do początków XXI wieku i był akceptowany zarówno w pracy Ryszarda Kamińskiego z 2001 roku Rodzaj Echinodorus Rich. – uwagi do taksonomii gatunków, jak i w kolejnej pracy Rataja Neue Revision der Gattung Echinodorus Richard, 1848 (Alismataceae). W 2007 roku opublikowana została dysertacja fińskiego botanika Samuli Lehtonena, zawierająca wyniki badań morfologicznych i molekularnych rodzaju Echinodorus, która stała się podstawą współczesnego podejścia taksonomicznego do tego rodzaju. W pracy tej Lehtonen m.in. ponownie wyodrębnił gatunek Albidella nymphaeifolia[6].
- Typ nomenklatoryczny
- Z uwagi na nie wskazanie holotypu przez autora gatunku, w 1975 roku Karel Rataj, w swojej pracy Revizion of the genus Echinodorus Rich., wskazał jako lektotyp okaz zielnikowy, zebrany przez Charlesa Wrighta pod koniec XIX wieku na Kubie, przechowywany w herbarium Kew Gardens. Izolektotypy gatunku znajdują się w British Museum of Natural History, Conservatoire et Jardin botaniques de la Ville de Genève, The Gray Herbarium, Missouri Botanical Garden, New York Botanical Garden, Naturhistoriska riksmuseet i w United States National Herbarium (Smithsonian Institution)[7]
Zastosowanie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-01] (ang.).
- ↑ a b c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-01]. (ang.).
- ↑ a b Cook Ch., Gut B., Rix E. M., Schneller J., Seitz M.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b.v. Publishers, 1974, s. 106-107. ISBN 90-61930243.
- ↑ a b c d Mirosław Gromek: Rośliny wodne i akwarystyczne. Warszawa: Agencja Wydawnicza MAKO, 1995, s. 107. ISBN 83-86203-14-5.
- ↑ Samuli Lehtonen. An integrative approach to species delimitation in Echinodorus (Alismataceae) and the description of two new species. „Kew Bulletin”. 63, s. 525–563, 2008.
- ↑ Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-02-01].