Abdyl Frashëri
Abdyl Frashëri turec. Fraşereli Abdül Bey (ur. 29 sierpnia 1839 we wsi Frashër, okręg Gjirokastra, zm. 23 października 1892 w Stambule[1]) – albański dziennikarz, urzędnik i działacz narodowy.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 sierpnia 1839 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
urzędnik, dziennikarz |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujBył najstarszym synem Halida Frashëriego i Emine Mirahori, starszy bratem Naima i Samiego. W 1865 po śmierci rodziców przeniósł się wraz z braćmi do Janiny, gdzie uczył się w greckojęzycznym szkole Zosimaia. Po ukończeniu szkoły zajmował się handlem. W 1877 otrzymał pracę w administracji osmańskiej, obejmując urząd szefa urzędu celnego w Janinie. W 1877 został wybrany deputowanym Janiny do parlamentu osmańskiego. Uczestniczył w dziesięciu posiedzeniach parlamentu (14-30 stycznia 1878)[2].
W grudniu 1877 należał do grona założycieli Komitetu Centralnego Obrony Praw Ludu Albańskiego (Komitet Qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësise shqiptare). Organizacja powstała w Stambule i domagała się autonomii dla Albańczyków zamieszkujących Imperium Osmańskie. Po podpisaniu traktatu w San Stefano, decydującego o podziale ziem zamieszkałych przez Albańczyków pomiędzy państwa bałkańskie Abdyl Frasheri opublikował szereg artykułów w prasie greckiej i tureckiej, dotyczących problemu Albańczyków.
Należał do grona twórców Ligi Prizreńskiej i przywódcą grupy toskijskiej w jej składzie[3]. Obrady delegatów albańskich, zebranych 10 czerwca 1878 w meczecie Bajrak w Prizrenie otworzyło przemówienie Abdyla Frashëriego jako delegata Albańczyków ze Stambułu. W 1879 jako przedstawiciel Ligi, Frashëri podróżował do Berlina, Paryża, Wiednia i Rzymu, przekonując do idei albańskiej autonomii. W grudniu 1880, z jego inicjatywy utworzono w Prizrenie Rząd Tymczasowy (Kuverne e përdorme). Po upadku Ligi w 1881 próbował przedostać się do Europy Zachodniej, ale został schwytany przez patrol turecki w okolicach Elbasanu i postawiony przed sądem specjalnym[2]. Skazany na dożywocie odbywał karę w twierdzy w Prizrenie, a następnie w Balıkesirze. W 1885 z powodu złego stanu zdrowia zwolniony z więzienia. Ostatnie lata życia spędził w Stambule, gdzie działał w radzie miasta. W 1890 skierował list do premiera Włoch, Francesco Crispiego, apelując o utworzenie autonomicznej Albanii, na czele której miał stanąć książę pochodzenia albańskiego.
Zmarł w roku 1892. W roku 1978, w stulecie powstania Ligi Prizreńskiej, jego doczesne szczątki przeniesiono do Tirany i pochowano w parku nad Jeziorem Tirańskim[1]. Został wyróżniony tytułem Heroi i Popullit (Bohater Ludu)[1]. Imię Abdyla Frasheriego noszą ulice w Tiranie, Durrësie, Pogradecu i w Peshkopii.
Życie prywatne
edytujBył żonaty z Ballkëze Frashëri, miał sześcioro dzieci.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 721. (alb.).
- ↑ a b Kastriot Bezati, Abdyl Frasheri arkitekti dhe ideologu i nje Shqiperie te pavarur dhe te bashkuar. = 2017-04-29 [online], telegraf.al, 21 października 2012 (serb.).
- ↑ Gazmend Shpuza. AKTET THEMELUESE TË LIDHJES SHQIPTARE TË PRIZRENIT (15-17 QERSHOR 1878). „Studia Albanica”. 36, s. 219, 2006.
Bibliografia
edytuj- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2013, s. 147-148. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Kristo Frashëri: Abdyl Frashëri 1839-1892. Tirana: 1984. (alb.).