AEG C.IV
AEG C.IV – niemiecki samolot rozpoznawczy z okresu I wojny światowej. Używany również w roli samolotu szturmowego i bombowego.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja | |
| Załoga |
2 osoby |
| Historia | |
| Data oblotu |
1916 |
| Lata produkcji |
1916–1917 |
| Liczba egz. |
658 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
13,45 m |
| Długość |
7,15 m |
| Wysokość |
3,35 m |
| Powierzchnia nośna |
39 m² |
| Masa | |
| Własna |
800 kg |
| Startowa |
1120 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
158 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
6 min na 1000 m |
| Pułap |
5000 m |
| Długotrwałość lotu |
4 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 zsynchronizowany karabin maszynowy Spandau LMG 08/15(7,92 mm) i 1 ruchomy karabin maszynowy Parabellum (7,92 mm), bomby | |
| Użytkownicy | |
| Cesarstwo Niemieckie, Bułgaria, Turcja, Polska | |
Historia
edytujAEG C.IV był następcą wcześniejszych modeli firmy AEG: C.I i C.II. Zaprojektował go na przełomie 1915/1916 r. inżynier König[1], prototyp oblatano na początku 1916 roku. W maszynie powiększono rozpiętość skrzydeł, wyposażono ją w mocniejszy silnik i dodano zsynchronizowany karabin maszynowy pilota. Aby poprawić stateczność maszyny, przedłużono o 2 przęsła kratownicy kadłub (0,85 m), nazywając tę wersję v.R (verlängernen Rumpf)[2].
W 1917 roku opracowano powiększoną wersję C.IVN, przeznaczoną do nocnego bombardowania, z silnikiem Benz Bz.III[3]. Nowa konstrukcja została dostosowana do przenoszenia ładunku 300 kg bomb[1]. W latach 1916–1917 zbudowano 658 samolotów C.IV[4], nie tylko w wytwórni macierzystej, ale także na licencji w zakładach Fokkera (zbudowano tam 250 egzemplarzy wersji C.IVa z silnikiem Argus As III o mocy 132 kW (180 KM)[5][4].
Opis konstrukcji
edytuj
Był to dwumiejscowy dwupłat konstrukcji mieszanej z przewagą elementów metalowych. Kadłub stanowiła spawana z rur stalowych kratownica kryta z góry sklejką, zaś dół i boki płótnem; skrzydła o dużym wydłużeniu z dźwigarami z rur stalowych z drewnianymi żebrami kryte płótnem, połączone ze sobą stojakami z rur stalowych; lotki tylko na górnym płacie. Usterzenie o płaskim profilu również z rurek stalowych, kryte płótnem, statecznik pionowy wsparty zastrzałami. Napęd najczęściej stanowił 6-cylindrowy silnik rzędowy Mercedes D.III o mocy 118 kW (160 KM), z metalową osłoną i charakterystycznym kolektorem wydechowym z wylotem wysoko ponad górnym płatem (w samolotach kompletowanych w Polsce stosowano również silniki Opel, Stoewer i Deutzer o mocy 132 kW (180 KM)). Podwozie klasyczne dwukołowe stałe z płozą ogonową. Uzbrojenie: 1 zsynchronizowany karabin maszynowy lMG 08/15 Spandau 7,92 mm pilota oraz ruchomy karabin maszynowy obserwatora Parabellum lMG14 7,92 mm z zapasem 500 naboi na k.m. Samolot mógł także przenosić 4 bomby o masie do 90 kg, umieszczane w kabinie obserwatora[6].
Użycie w lotnictwie
edytujSamoloty AEG C.IV szeroko stosowano na froncie zachodnim do działań rozpoznawczych, eskortujących, bombowych i szturmowych, a także korygowania ognia artylerii. Oprócz tego służyły na froncie włoskim, a także w Macedonii - wchodziły w skład sił lotniczych Bułgarii i Turcji. W czerwcu 1917 r. na wszystkich frontach operowało ok. 170 maszyn tego typu, a w sierpniu 1918 r. już tylko 40 sztuk[7]. Pod koniec wojny zastąpiły je nowsze konstrukcje i wycofywano je do szkół lotniczych i składnic samolotów. Ostatnie egzemplarze w polskim lotnictwie wycofano z użytkowania w 1922 r.[8]
Służba w lotnictwie polskim
edytujW Polsce znalazło się 91 sztuk tych maszyn, które pochodziły ze zdobyczy wojennych. Najwięcej, bo aż 51 płatowców zdobyto w hali Zeppelina na Winiarach, w większości bez silników. W latach 1919–20 zmontowano w bazie Ławica ponad 30 sztuk C.IV, wyposażając w różne dostępne silniki[1]. Samoloty użytkowane były następnie w polskim lotnictwie podczas wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919-20, służąc m.in. w 2, 5, 8, 9, 11 i 14 Eskadrze Wywiadowczej, a także w 21 Eskadrze Niszczycielskiej[9]. Niemal wszystkie samoloty tego typu zostały skasowane w 1921 r. ze względu na duże zużycie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Skrzydlata Polska 1980 ↓, s. 15.
- ↑ A. Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: 1997, s. 11.
- ↑ M. Sharpe: Dwupłatowce, trójpłatowce i wodnosamoloty. Warszawa: 2001, s. 14.
- ↑ a b A. Morgała, dz. cyt, s. 11.
- ↑ K. Chołoniewski, W. Bączkowski: Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918–1939 – Tomik 1. Warszawa: 1987, s. 22.
- ↑ K. Chołoniewski, W. Bączkowski, dz. cyt., s. 22.
- ↑ O. Thetford, P. Gray: German Aircraft of The First World War. New York: 1970, s. 5.
- ↑ Skrzydlata Polska 1970 ↓, s. 18.
- ↑ A. Morgała, dz. cyt, s. 12.
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Chołoniewski, Wiesław Bączkowski: Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918–1939 – Tomik 1. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1987. ISBN 83-206-0566-0.
- Peter Gray, Owen Thetford: German Aircraft of The First World War. New York: Doubleday & Company, Inc., 1970. ISBN 0-370-00103-6.
- Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe - litera A. Warszawa: Bellona, 1993. ISBN 83-11-08229-4.
- Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.
- Volker Nemsch: Die Fliegerei des Ersten Weltkrieges. Germany: QAU, 2003. ISBN 3-930571-71-4.
- Samoloty wojskowe. Poznań: Vesper, 2010. ISBN 978-83-61524-89-2.
- Michael Sharpe: Dwupłatowce, trójpłatowce i wodnosamoloty. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09273-7.
- Ryszard Kaczkowski. AEG C-IV. „Skrzydlata Polska”. 32/1970, 9 sierpnia 1970. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- AEG-C-IV. „Skrzydlata Polska”. 49/1980, 7 grudnia 1980. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
Linki zewnętrzne
edytuj- Sylwetka samolotu AEG C.IV w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).