8 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)
8 Pułk Piechoty – oddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.
 8 pułk piechoty | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1807 |
| Rozformowanie |
1812 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
4 pułk piechoty Legii Kaliskiej |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Cyprian Godebski |
| Ostatni |
płk Henryk Dulfus |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
2 Dywizja |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujSformowany jako 4 pułk piechoty Legii Kaliskiej w 1807 w Kaliszu. Po zakończeniu działań bojowych, zgodnie z rozkazem z 10 sierpnia 1807, 8 pułk piechoty płk. Cypriana Godebskiego stanął garnizonem w Koninie[2]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[3].
Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 3 Dywizji[3].
W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w strukturę 18 Dywizji Ludwika Kamienieckiego z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego[4].
Po przegranej kampanii rosyjskiej 1812 roku, powtórnie odtworzono pułk w składzie dwóch batalionów po 700 żołnierzy. Wszedł w skład 27 Dywizji dowodzonej przez Izydora Krasińskiego. Komendę nad pułkiem przejął płk Kajetan Stuart[5].
Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Płocku[6].
Działania bojowe pułku
edytujPułk brał udział w walkach w okresie wojny polsko austriackiej i inwazji na Rosję 1812 roku. W czasie tragicznego odwrotu został zniszczony.
W styczniu 1807 pułk stacjonował w Kaliszu, następnie przeniósł się do Konina. W okresie wojny polsko austriackiej w 1809 z powodu problemów finansowych Księstwa pułk znajdował się na terenie kilku garnizonów (m.in. w Częstochowie i Modlinie). W wojnie z Austrią pułk odznaczył się - podczas obrony pozycji - pod Falentami. Podczas bitwy pod Raszynem zginął dowódca pułku, Cyprian Godebski. Poniósł śmierć prowadząc do boju 1 batalion pułku. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2302 żołnierzy[7].
Bitwy i potyczki[8]:
- Raszyn (19 kwietnia 1809)
- Sandomierz (17 i 18 maja 1809)
- Baranów (9 czerwca 1809)
- Jankowice (11 czerwca 1809)
- Wrzawy (12 czerwca 1809)
- Smoleńsk (17 sierpnia 1812)
- Możajsk (7 września 1812)
- Woronowo (18 października 1812)
Żołnierze pułku
edytujPułkiem dowodzili[8]:
- płk Cyprian Godebski (8 marca 1807; poległ 19 kwietnia 1809),
- płk Kajetan Stuart (5 maja 1809).
Mundur
edytujPrzepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził jednak do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych[a]. W 8 pułku piechoty były to bermyce gładkie z białymi kordonami; kurtki saperów pąsowe z białymi szlifami i znakami wyszytymi na rękawach[9].
Chorągiew
edytujNa tkaninie jedwabnej karmazynowej o wymiarach 42 cm x 42 cm, w wieńcu wawrzynowym, haftowanym jedwabiami różnobarwnymi, ze wstęgą niebieską, obwiedzioną czarnym jedwabiem, napis: „Półk 8-my Piechoty” haftowany czarnym jedwabiem. Na stronie odwrotnej w wieńcu napis: „Batalion 1-szy”. U góry wzdłuż drzewa wyhaftowany drobny napis: „M. Kochanowska”. Chorągiew obszyta z trzech stron frędzlą srebrną.
W zbiorach Muzeum Czartoryskich w Krakowie[10].
Kontynuatorzy tradycji
edytujDo tradycji bojowej pułku nawiązywały: 8 Pułk Piechoty z okresu powstania listopadowego, oraz 8 Pułk Piechoty Legionów z czasów II Rzeczypospolitej. Ten ostatni przejął barwy na otokach czapek oraz chustach mundurowych.
Uwagi
edytuj- ↑ Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.
Przypisy
edytuj- ↑ Zych 1961 ↓, s. 22.
- ↑ Wróblewski 2002 ↓, s. 169.
- ↑ a b Wimmer 1978 ↓, s. 439.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 444.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 446.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
- ↑ Zych 1961 ↓, s. 207.
- ↑ a b Gembarzewski 1925 ↓, s. 55.
- ↑ Askenazy i Gembarzewski 2003 ↓, s. 109.
- ↑ a b Gembarzewski 1964 ↓, s. 336.
Bibliografia
edytuj- Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807–1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Wiesław Wróblewski: Działania militarne w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny AON. Departament Systemu Obronnego MON, 2002. ISBN 83-88329-25-1.
- Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807–1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.