8 Pułk Piechoty Liniowej
8 Pułk Piechoty Liniowej – polski pułk piechoty okresu Królestwa Kongresowego.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Ignacy Blumer |
| Działania zbrojne | |
| powstanie listopadowe | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
województwo płockie i mazowieckie |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
2 Dywizja Piechoty - I 1831 |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujSformowany w 1815[1]. Pułk w okresie pokojowym składał się ze sztabu i dwóch batalionów po cztery kompanie, oraz związanych z batalionami dwoma kompaniami rezerwowymi[a]. Stan kompanii wynosił 4-6 oficerów, 14-16 podoficerów i 184 szeregowych. Stan batalionu 830 żołnierzy. Stan pułku: 5 oficerów starszych, 54–55 oficerów młodszych, 160 podoficerów, 72 muzyków, 1664-1676 szeregowych oraz 5 oficerów i 71-82 podoficerów i szeregowych niefrontowych[b]. W sumie w pułku służyło około 2050 żołnierzy. Pierwsze dwie kompanie pułku były kompaniami wyborczymi, czyli grenadierską i woltyżerską, pozostałe centralnymi zwane fizylierskimi, czyli strzeleckimi[3].
W czasie wojny przewidywano rozwinięcie pułku do czterech batalionów po 8 kompanii każdy. W każdym batalionie etatu wojennego tworzono na bazie jednej z nowo powstałych kompanii kompanię woltyżerską[2].
Wchodził w struktury 2 Dywizji Piechoty[4]. Po wybuchu powstania listopadowego zreorganizowano piechotę. Pułk wszedł w skład nowo sformowanej 3 Dywizji Piechoty[5]. 26 kwietnia 1931 przeprowadzono kolejną reorganizacje piechoty armii głównej dzieląc ją na pięć dywizji. Pułk znalazł się w 1 Brygadzie 3 Dywizji Piechoty[6].
Dyslokacja pułku
edytujStanowisko: województwo płockie[1] i mazowieckie.
Miejsca dyslokacji pododdziałów pułku w 1830[7]:
Żołnierze pułku
edytujPułkiem dowodzili[1]:
- płk Ignacy Blumer[8](od 1815; 29 października 1818 otrzymał awans na generała brygady),
- płk Jan Zygmunt Skrzynecki[8] (od 1818 do 22 grudnia 1830, z przerwą w latach 1819 i 1820, kiedy wakowało dowództwo pułku),
- ppłk Ludwik Kierwiński (6 lutego do 7 marca 1831),
- płk Emilian Węgierski (7 marca do 6 maja 1831),
- ppłk Jakub Antonini (6 maja do 14 lipca 1831),
- mjr Jan Wodzyński (od 14 lipca 1831, ppłk od 1 sierpnia; 6 września wzięty do niewoli),
- płk Teodor Podczaski (22 września 1831).
Walki pułku
edytujPułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.
Bitwy i potyczki[1]:
- Warszawa (29 listopada 1830)
- Zakrzew (14 lutego 1831)
- Dobre (17 lutego)
- Wawer (19 lutego)
- Grochów (20 i 25 lutego)
- Zegrze (23 lutego)
- Dębe Wielkie (31 marca)
- Iganie (10 kwietnia)
- Kleczkowo (18 maja)
- Rudki (20 maja)
- Nadbory (25 maja)
- Ostrołęka (26 maja)
- Warszawa (6 i 7 września).
W 1831 roku, w czasie wojny z Rosją, żołnierze pułku otrzymali 3 krzyże kawalerskie, 41 złotych i 114 srebrnych krzyży Orderu Virtuti Militari[1].
Uzbrojenie i umundurowanie
edytuj.jpg)
Uzbrojenie podstawowe piechurów stanowiły karabiny skałkowe. Pierwotnie było to karabiny francuskie wz. 1777 (kaliber 17,5 mm), później zastąpione rosyjskimi z fabryk tulskich wz. 1811 (kaliber 17,78 mm). Poza karabinami piechurzy posiadali bagnety i, w kompaniach grenadierskich oraz u podoficerów - tasaki (pałasze piechoty). Wyposażenie uzupełniała łopatka saperska, ładownica na 40 naboi oraz pochwa na bagnet.
Umundurowanie piechura składało się z granatowej kurtki i spodni - zimą sukiennych granatowych, latem płóciennych białych. Żołnierze pułku mieli naramienniki koloru granatowego z żółtą wypustką oraz żółte wyłogi i kołnierz oraz białe pasy (jak cała piechota linowa). Numer dywizji (2) żółty[9]. Używano wysokich czapek o okrągłych denkach (tzw. kaszkiety) z białymi sznurami (kordonami) oraz pomponami (w kompaniach fizylierskich) lub kitami (w kompaniach grenadierskich). Po reformie w roku 1826 wprowadzono pantalony zapinane na guziki oraz nowe, wyższe kaszkiety bez kordonów. Na kaszkiecie znajdowała się blacha z orłem i numerem pułku. W razie niepogody noszono szare, sukienne płaszcze, długie do kostek, z żółtymi kołnierzami i granatowymi naramiennikami, zaś na kaszkiet, po zdjęciu kordonów i pomponu (kity) zakładano ceratowy pokrowiec. Utworzone w grudniu 1830 roku 3. i 4. batalion pułku nie miał kaszkietów, lecz okrągłe furażerki bez daszka, ze zmniejszonym denkiem w celu łatwiejszego odróżniania ich od rosyjskich. W takim ubiorze żołnierze 8 PPL walczyli pod Grochowem i Dębem Wielkim.
Chorągiew
edytujNa tle granatowego krzyża kawalerskiego w czerwonym polu, w otoku z wieńca laurowego umieszczony był biały orzeł ze szponami dziobem i koroną złoconą[10].
Pola między ramionami krzyża – czarne z czerwonym, a w rogach płata królewskie inicjały: A I, później M I z koroną, otoczone wieńcami laurowymi[10].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Gembarzewski 1925 ↓, s. 70.
- ↑ a b c Wimmer 1978 ↓, s. 459.
- ↑ Korzon, Gembarzewski i Rogowa 1923 ↓, s. 376-377.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 461.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 490.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 491.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 459-460.
- ↑ a b Gembarzewski 2003 ↓, s. 83.
- ↑ Gembarzewski 2003 ↓, s. 93.
- ↑ a b Gembarzewski 2003 ↓, s. 95.
Bibliografia
edytuj- Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie - Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie. Tom IV. Od 1815 do 1831 roku. Warszawa: 1966.
- Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.