40 Batalion Straży Granicznej

40 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

40 Batalion Straży Granicznej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1923
Tradycje
Rodowód	40 Batalion Celny
Dowódcy
Pierwszy	por. Aleksander Kaczorkiewicz
Organizacja
Dyslokacja	Mikaszewicze
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Komenda Powiatowa Straży Granicznej w Łunińcu

Formowanie i zmiany organizacyjne

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną. 40 batalion celny przemianowany został na 40 batalion Straży Granicznej.

40 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Łunińcu, a jego dowództwo stacjonowało w Miklaszewiczach. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów.

W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany.

Służba graniczna

W maju 1923 37 baon SG oddał 40 baonowi SG odcinek graniczny od Jaśkowicz do Rachowicza.

Sąsiednie bataliony

• 37 batalion Straży Granicznej ⇔ 19 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922

Wydarzenia

• w rejonie odpowiedzialności 40 baonu SG dość często dochodziło do sporów kompetencyjnych. Komendant posterunku Policji Państwowej w Zaprosiu napisał raport do swoich przełożonych, w którym oskarża komendanta batalionu o utrudnianie mu wykonywania obowiązków w pasie przygranicznym. Podobny konflikt odnotowano z niechętnie podporządkowującemu się rozkazom dowódcy garnizonu, dowódcą plutonu żandarmerii kordonowej, a także z organami władzy administracyjnej. W tym ostatnim przypadku komendant batalionu zarzuca staroście w Łunińcu bezduszność w sprawie kilkakrotnego „odrzucania” za granicę mieszkanki Łunińca Afanasiewy Kilifie z jej czwórką dzieci.

Komendanci batalionu

• p.o. por. Aleksander Kaczorkiewicz (IX 1922 – )

Struktura organizacyjna

Ordre de Bataille 40 batalionu SG w Mikaszewiczach na dzień 3 grudnia 1922 roku
kompanie	1. Mikaszewicze	2. Lenin	3. Morocz	4. Zalutycze
placówki	Prypeć
	Wilcza
	fut. Wilcza
	Zaprosie
	Pieszczaniki
	Zakocin
	most na Słuczy

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)
• Materiały dotyczące spraw granicznych, meldunki, telefonogramy, doniesienia, zapytania, rozkłady służby 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/192.)
• Materiały dotyczące spraw organizacyjnych Komendy Wojewódzkiej Poleskiej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/12.)
• Ordre de Bataille batalionów Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin